PK obejmuje zespół norm pr, k za pomocą kary (sankcji) chronią stosunki społeczne przed czynami szkodliwymi (przes-ami). PK określa czyny będące przestępstwami. Za k przewidziane są kary oraz zasady odpowiedzialności karnej, jest to prawo stosowane.

Podstawowe cechy odróżniające je od innych dziedzin prawa stanowionego :

-PK stanowi odcinek wiedzy normatywny

-reakcja na czyny zabronione następuje za pomocą kary (kary i środki)

- PK chroni pewne wartości społeczne w danym państwie przed czynami zwanymi przestępstwami. Przestępstwa określa się jako czyny społecznie szkodliwe.

-zasada określoności przestępstwa bez ustawy Art 1 odpowiedzialności karnej podlega ten tylko kto dopuścił się czynu zabronionego przez ustawę obowiązującą w chwili jego popełnienia,

Reguły prawa karnego:

1. PK musi być prawem pisanym i zawartym w ustawie czyli KK

2. Przepisy karne muszą opisywać przestępstwa w sposób max dokładny

3. niedopuszczalność stosowania analogi na niekorzyść oskarżonego.

4. Ustawa karna nie może działać wstecz.

5.Kara za przestępstwo musi być określona i przewidziana w wydanej wcześniej ustawie, czyli KK

Zasady PK:

-Zasada winy winę trzeba udowodnić Art 1§3

-Zasada odpowiedzialności karnej za czyny - nie ma kary bez winy.

-Zasada indywidualizacji odpowiedzialności i wymiaru kary właściwości jednego podmiotu w współdziałaniu z innym podmiotem nie może być przeniesione na inne osoby współdziałające z nią,

-Zasada indywidualizacji wymiaru kary art 55 wymiar kary jest orzekany indywidualnie.

-Zasada humanitaryzmu PK- powinno być humanitarne, wymagania stawiane przez PK powinny być na miarę możliwości ludzi. Natomiast stosowane kary i środki karne, nie powinny być okrutne, nie poniżać Art 3 KK

-Zasada praworządności postępowanie w każdym wypadku zgodnym z zasadą legalizmu,

Działanie praworządne organu to działanie zgodne z obowiązującym prawem

PK zapewnia zadośćuczynienie ofierze.

Funkcje prawa karnego:

Funkcja sprawiedliwościowa, zakłada odpowiednie karanie sprawców, sprzyjające utrwalaniu społecznego poczucia sprawiedliwości, a także zaspokojenie poczucia sprawiedliwości osoby pokrzywdzonej przestępstwem.

Funkcja ochronna

Funkcja profilaktyczno- wychowawcza polega na utrwaleniu przekonania w społeczeństwie o słuszności nakazów i zakazów.

Funkcja gwarancyjna

Przestępstwo jako

1.stwierdzenie pewnego faktu społecznego, zaistnienie zdarzenia, k jest opisywane w konkretnym miejscu i czasie. Np. kradzież, bójka, pobicie.

2. Ustawowy typ przestępstwa, k określony jest w danym przepisie części szczególnej KK. występuje on w postaci zgeneralizowanej tj w formie opisu pewnej klasy czynów zabronionych, charakteryzujących się wspólnymi cechami i jednocześnie nie dających się zamknąć w liczbie zdarzeń faktycznych, k mogą się pomieścić pod tym opisem. Ustawa karna zawsze ma obowiązek podać katalog czynów zabronionych odpowiednio opisanych poprzez użycie w danym przepisie cech danego czynu zabronionego odróżniającego go od innych czynów zabronionych np. art 148§1, art 278 kradzież.

3. Pojęcie ogólne obejmuje sumę warunków niezbędnych do uznania ludzkiego zachowania, za podstawę odpowiedzialności karnej:

Warunki przestępstwa:

1.społeczna szkodliwość danego czynu

2.czyn zagrożony jest karą przez ustawę

3.czyn zawiera ustawowo określone znamiona /cechy

4.czyn jest bezprawny

5.zawiniony (nie ma odpowiedzialności karnej bez winy)

Przedmiot przestępstwa ustawa poprzez wprowadzenie zakazu lub nakazu obejmuje określone dobro ochroną np. własności, mienia.

Przedmiotem zamachu jest spojrzenie na dobro chronione od strony sprawcy, k polega na nie przestrzeganiu zakazu lub nakazu przez sprawcę.

Przedmiot przestępstwa można więc sprowadzić do określonego dobra chronionego związanym z konkretnym ustawowym typem przestępstwa, mówiąc o przedmiocie przestępstwa:

- Przedmiot ogólny przestępstwa to inaczej suma wartości chronionych przez prawo karne, które te wartości godzi każdy czyn człowieka naruszający porządek przewidziany prawem.

- Przedmiot rodzajowy to szeroko rozumiana wolność jednostki np. zatrzymanie, pozbawienie wolności, życie, prawo własności człowieka, nietykalność, wolność słowa, poruszania

- Przedmiot indywidualny łączy się z konkretnym typem przestępstwa, czasami również przedmiot indywidualny może pokrywać się z przedmiotem rodzajowym

Przedmiot czynu- nazywamy postać materialną czegoś przeciwko czemu skierowany jest zamach sprawcy np. zniszczenie dokumentu art 270.

Strona przedmiotowa przestępstwa obejmuje zagadnienia dotyczące zachowania człowieka, czynu ludzkiego, formy tego czynu, warunki w jakich ten czyn nastąpił- miejsca, czasu, sytuacji, podjęcia przez sprawcę różnych działań i środków w celu dokonania tego czynu

Czyn ludzki jest to zachowanie ludzkie pozostające pod zasięgiem procesu świadomości i woli człowieka. Czynem jest zachowanie dowolne a nie mimowolne, przejawy fizycznej aktywności czł, k nie są wynikiem procesu jego świadomości i woli czł nie stanowią czynu z punktu widzenia PK

Pojęcia czynu:

1. Wg naturalistycznego pojmowania czynu, oznacza spojrzenie na ludzkie zachowanie od strony wiedzy przyrodniczej, wskazuje się tu, że czynem psychicznie kierowana aktywność woli człowieka w postaci aktywności ruchów fizycznych lub zahamowania tych ruchów fizycznych, jednakże zarówno aktywność jak i zachowanie wywołują zawsze zmiany w świecie zewnętrznym.

2. Socjologiczne ujęcie czynu - czynem jest zachowanie mające znaczenie dla stosunków społecznych tzn jest to działanie lub zaniechanie działania wyodrębnione z całokształtu ludzkiej aktywności i stwierdzające ujemny fakt społeczny.

3. Jurysdyczno wartościujące opiera się na spojrzeniu na czyn ludzki od strony normy prawnej, określenia czasownikowego wskazującego na czyn zabroniony, czynem jest zachowanie sprzeczne z normą prawną.

4. Finalne czynu opiera się na założeniu, że zachowanie człowieka jest nie tylko przyczynowe ale także kierunkowe, każde zachowanie człowieka w końcowym jego punkcie nastawione jest na określony cel

Podział przestępstw :

Z uwagi na kryterium czynu zabronionego- zróżnicowania właściwości czynu zabronionego wyróżniamy:

-przestępstwo z działania polega na przełamaniu zakazu określonego zachowania, które to zachowanie określa norma prawna danego przepisu np. zabójstwo

-przestępstwo z zaniechania,

Przestępstwa materialne i formalne

materialne są to najczęściej przestępstwa skutkowe

Przestępstwa z naruszenia i z narażenia na niebezpieczeństwo

- Przestępstwo z naruszenia polega na naruszeniu dobra chronionego np. są to czyny popełnione przeciwko życiu, zdrowiu, na mieniu.

- Z narażenia na niebezpieczeństwo sprawca tworzy stan zagrożenia dla określonych wartości

wyróżniamy przestępstwa: na niebezpieczeństwo powszechne, indywidualne, konkretne, abstrakcyjne

- Przestępstwo z narażenia na niebezpieczeństwo powszechne obejmuje nieokreśloną liczbę osób lub mienie w szerszym zakresie np. wypadek komunikacyjny

-Przestępstwo z nar, na nieb. indywidualne, zachodzi wówczas gdy obejmuje określoną osobę, mienie.

- Przestępstwa z nar. Na nieb. konkretne, polegają na wywołaniu niebezpieczeństwa w postaci realnej,

- Przestępstwa z nar. Na nieb. abstrakcyjne opierają się na pewnym założeniu, na domniemaniu i doświadczeniu życiowym. Przestępstwa względnie wnioskowe - różnią się od p bezwzględnie wnioskowych przede wszystkim swoim ch, wszystkie przestępstwa względnie wnioskowe są ścigane z urzędu, np. kradzież, rozbój, pobicie itp.

Przestępstwa względnie wnioskowe są to takie p, kiedy pomiędzy sprawcą czynu a pokrzywdzonym istnieje stosunek osoby najbliższej.

Tryb publiczno skargowy- są to przestępstwa ścigane z urzędu i na wniosek lecz z urzędu.

Tryb prywatno skargowy- np. pomówienie, znieważenie. Prz ścigane z oskarżenia prywatnego.

podmiotem przestępstwa może być tylko sprawca czynu, czyli czł jako osoba fizyczna

Sprawcą czynu może być tylko czł sterujący swoim zachowaniem, a zatem osoba niepoczytalna nie może być podmiotem przestępstwa. Osoba niepoczytalna może być podmiotem tylko czynu zabronionego

wiek. podmiotem przestępstwa może być osoba fizyczna, która ukończyła w chwili popełnienia czynu 17 lat. -art. 10 § 1 KP.

Wyjątek 1: odpowiedzialność karną może również ponieść os f, jest to nieletni, k ukończył 15 lat i k dopuścił się przestępstwa wymienionego w art. 10 § 2.

Odpowiedzialność karna nieletniego przed sądem karnym zależy od:
Właściwości sprawy,

Okoliczności sprawy
Bierze się pod uwagę, czy osoba, k ukończyła 15 lat wcześniej dopuściła się innych czynów, za k sąd rodzinny podjął środki wychowawcze lub środki poprawcze.

Wyjątek 2: polega na potraktowaniu dorosłego sprawcy w wieku od 17 lat do lat 18 tak jak nieletniego - art. 10 § 4.

Pojęcie nieletni występuje w 3 znaczeniach:
- osoby do lat 18, w stosunku do k stosujemy środki wychowawcze w związku z ich demoralizacją
- są to osoby między 13 a 17 rokiem życia wobec k toczy się postępowanie o czyny karalne wypełniające znamiona przestępstwa lub wykroczenia
- osoby wobec k wykonuje się orzeczone środki wychowawcze lub orzeczone środki poprawcze.

Pojęcie Sprawca młodociany to taki sprawca zgodnie z KK, k nie ukończył 21 lat w chwili popełnienia czynu zabronionego. I nie ukończył 24 lat w chwili orzekania przez sąd I instancji.

Strona podmiotowa przestępstwa. obejmuje zjawiska psychiczne, k muszą towarzyszyć stronie przedmiotowej, czyli uzewnętrznieniu zachowania się sprawcy i które wydarza stosunek psychiczny sprawcy do czynu zabronionego

Bez zaistnienia wymaganej w przepisie prawnym strony podmiotowej nie możemy sprawcy postawić zarzutu art. 1 § 3

Zgodnie z art. 8 zbrodnię można popełnić tylko z winy umyślnej, natomiast występek może być popełniony także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.

Niezbędnym elementem strony podmiotowej jest wina .

Wina umyślna, jeżeli przestępstwo zostało popełnione zgodnie z wolą/zamiarem

Art. 9 § 2 rozróżnia dwie postaci zamiaru:
- zamiar bezpośredni (chce popełnić przestępstwo)
- zamiar ewentualny (godzi się na popełnienie przes-wa)

Zamiar bezpośredni Sprawca ma świadomość popełnienia czynu zabronionego.

Szczególnym faktycznym stanem zamiaru bezpośredniego jest zamiar przemyślany i zamiar nagły.

Zamiar przemyślany to działanie z premedytacją charakteryzujące się bezwzględnością w dążeniu do realizacji podjętej decyzji przez sprawcę stosunku do sprawcy.

Zamiar nagły to działanie sprawcy powstałe pod wpływem konkretnego bodźca zaistniałego w konkretnym czasie

Zamiar ewentualny gdy sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego i na to się godzi.

zamiar ewentualny różni się od zamiaru bezpośredniego wolą sprawcy.

Wina nieumyślna (nieumyślność) występuje w dwóch postaciach:

Nieumyślności świadomej(, gdy sprawca nie mając zamiaru popełnienia czynu zabronionego popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach mimo, że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał.)

Nieumyślności nieświadomej (sprawca nie mając zamiaru popełnienia czynu zabronionego popełnia go jednak na skutek nie zachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że mógł to przewidzieć.)

Powinność - jest to wspólna cecha dla pewnej kategorii osób, k funkcjonują w określonej grupie zawodowej lub znajdują się w takiej samej sytuacji faktycznej.

Możliwość - oceniana jest indywidualnie z punktu widzenia konkretnego człowieka

Wina kombinowana odnosi się do przestępstw kwalifikowanych przez następstwo. Tzn. zachowanie sprawcy objęte jest umyślnością,

Sprawstwo jest ten kto wykonuje czyn zabroniony. A zatem ta osoba, k działa osobiście i samodzielnie realizuje znamiona czynu zabronionego. Art. 18 § 1

Współsprawstwo - odpowiada za sprawstwo ten, kto wspólnie i w porozumieniu z inną osobą wykonuje czyn zabroniony

Odpowiedzialność karna współsprawców - zawsze ponoszą oni odpowiedzialność za całe wspólnie popełnione przestępstwo, np. gdy 3 sprawców ukradnie 100 tys. Zł, muszą wszyscy zwrócić po 100 tys.

Współsprawstwo sukcesywne - polega na tym, że sprawca dołącza do realizacji czynu zabronionego na pewnym jego etapie

---