Teoretyczne podstawy wychowania

2011-02-26

Istotą pedagogiki jest tworzenie warunków do pełnego wychowania człowieka. Pedagoga interesuje jak umożliwić człowiekowi indywidualny rozwój.

Rozwój - proces wzrostu.

Proces - zachodzi w określonym czasie, ma kierunek i można określić pewne charakterystyczne etapy, z których żadnego nie można pominąć. Procesu nie wartościujemy, stwierdzamy tylko, ze w jakimś czasie zmienia się zjawisko

Proces - ciąg przemian doprowadzający do jakiegoś stanu rzeczy, niezależnie od wartościowania.

Nie każdy proces jest rozwojem, ale każdy rozwój jest procesem.

Rozwój odnosimy do progresywnej serii uporządkowanych, spójnych zmian jakościowych i ilościowych w kierunku większych zmian, adaptacji, adekwatności do posiadanych potencji. Stan końcowy stanowi nową, wyższą jakość od wartości poprzednich.

Czas (t)

Oceną stanu będzie wybrana wartość

Oceniając rozwój człowieka za wartość przyjmujemy jego samosterowalność (podmiotowość - człowiek umie sam sobą sterować, przechodzi od wpływów zewnętrznych do kierowania sobą).

Charakterystyka rozwoju człowieka (problemy z rozwojem):

• rozwój jednostkowy (indywidualny) - w przeciwieństwie do zwierząt, które rozwijają się zbiorowo, człowiek rozwija się indywidualnie, dlatego każdy jest inny, rozwija się inaczej

• problem pedagogiczny: Jak tworzyć możliwości rozwoju, kiedy każdy rozwija się indywidualnie

• rozwój człowieka nie jest koniecznością (jest tylko szansą) - oznacza to, ze człowiek musi chcieć się rozwijać, żeby proces rozwoju miał miejsce, dodatkowo - każdy tę szansę wykorzystuje inaczej

• Co zrobić, żeby ludzie chcieli się rozwijać, chcieli tę szansę wykorzystać

• rozwój dysharmonijny - przebiega po różnych torach, inaczej przebiega rozwój intelektualny, inaczej moralny, estetyczny, duchowy etc.

• Jak doprowadzić do tego, aby rozwój każdego z powyższych był równoważny

• Rozwój probabilistyczny - możemy tylko przypuszczać, ze rozwój pójdzie w pewnym kierunku, ale nie mamy pewności

• A to, to już w ogóle jest mega problem, tylko nie wiem jaki ;)

Czynniki powodujące rozwój człowieka:

• Dziedziczność - po rodzicach, po przodkach dziedziczymy np. kolor oczu, włosów ale też i typ temperamentu, zdolności, czy zadatki pewnych zdolności. W pedagogice (albo psychologii) funkcjonuje kierunek pedagogiki (albo psychologii) natywistycznej (patrz innatism), która mówi o tym, ze to natura powoduje, ze człowiek albo pewne zdolności ma, albo i nie.

• Środowisko - czynnik kulturowy, społeczny, niezależny od człowieka, podkreśla ważny wpływ rodziców, rówieśników, mediów, kultury, środowiska na kształtowanie psychiki wychowanka

• Wychowanie - element sterujący pomiędzy dziedzicznością i środowiskiem (wychowanie w szkole, wychowanie w rodzinie). Przy czym należy pamiętać, iż szkoła naprawia głównie niedobory w rozwoju intelektualnym

• Własna aktywność - system wartości, który człowieka pobudza, mobilizuje do pracy nad sobą

• „Z aktywnością własną mamy do czynienia wtedy gdy jednostka bez nacisków zewnętrznych może wybrać cel i środki do jego realizacji i samodzielnie wykonuje poszczególne czynności, kontrolując osobiście wyniki”

Stefan Szuman

Pełnię rozwoju można osiągnąć tylko poprzez własną aktywność.

Proces socjalizacji i enkulturacji

2011-02-26

Gdy człowiek się rodzi to od początku znajduje się w pewnym otoczeniu społecznym (konkretnej rodzinie - podstawowej komórce życia społecznego). Z biegiem lat, człowiek przynależy do coraz większej ilości grup społecznych, które tworzą pewne społeczeństwo, natomiast każde społeczeństwo tworzy własną kulturę.

Kultura - ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych, wartości i uznawanych sposobów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach, przekazywanych innym zbiorowością i następnym pokoleniom.

Prof. Jan Szczepański

Zobiektywizowane = unormowane

Kultura obejmuje różne dziedziny życia:

• Nauka

• Sztuka

• Technika

• Ekonomia

• Polityka

• Religia

• Zabawa

Kultura dzieli się na:

• materialną (stół, krzesło, etc.)

• symboliczna (muzyka, malarstwo, wartości, idee, normy, a przede wszystkim wzory zachowań - bardzo ważne w wychowaniu)

Kulturą nazwać możemy układ wartości, idei, norm oraz wzorów zachowań.

Grupy społeczne wprowadzają jednostkę do życia społecznego, czyli socjalizują

Enkulturacja - proces wprowadzenia człowieka do kultury.

O tym kim człowiek jest decyduje jego kultura.

Socjalizacja - proces obejmujący wszystkich ludzi, ta część całkowitego wpływu środowiska, która wprowadza jednostkę do udziału w życiu społecznym, uczy ją zachowywania się według przyjętych wzorów, rozumienia kultury, czyni ją zdolną do utrzymania się i wykonywania określonych ról społecznych.

Kultura - uczy nas jak zaspokajać potrzeby, uczy zachowania w różnych sytuacjach, zaspokajania potrzeb egzystencjalnych, fizjologicznych etc (WTF z tymi fizjologicznymi??)

Socjalizacja:

• wpaja w nas dążenia, aspiracje (wiemy co warto, a czego nie), jak dążyć do uznania społecznego,

• wyposaża nas w wiedzę, kwalifikacje, umiejętności dotyczące pełnienia pewnych ról społecznych (bardziej i mniej oczywistych),

• zmienia i kształtuje osobowość człowieka, przystosowuje do życia w zbiorowości w ramach interakcji z innymi osobami.

Proces socjalizacji i enkulturacji to procesy osobo twórcze, które niosą ze sobą to co nazywamy wychowaniem.

Warunki w przypadku procesu socjalizacji; Aby mówić o zachodzeniu procesu socjalizacji, musi pojawić się:	Warunki w przypadku wychowania Aby mówić zachodzeniu procesu wychowania, musi pojawić się:
- społeczeństwo i jego kultura, przy czym kultura jest celem socjalizacji;	- kultura w postaci konstruktu teoretycznego, który jest syntezą kultury i nazywa się ideałem wychowania (jest odpowiednikiem danego społeczeństwa);
- grupa społeczna i zachodzące w niej interakcje;	- grupa społeczna z zamierzonymi (intencjonalnymi) interakcjami;
- jednostka musi przejawić aktywność poprzez pełnienie ról społecznych;	- zachodzą role w ramach stosunku wychowawczego (tylko między dzieckiem a rodzicem, uczniem a nauczycielem, wychowawcą a wychowankiem, opiekunem a podopiecznym)
- zmiana osobowości, człowiek rozwija się, zmiana jest osobotwórcza	- pożądana zmiana w zachowaniu, zmiana osobowości, wedle przyjętego ideału

Wychowanie - gdy zachodzą interakcje zgodnie z przyjętym ideałem wychowania między wychowawcą a wychowankiem w ramach stosunku wychowawczego.

Każde wychowanie jest socjalizacją, ale nie każda socjalizacja jest wychowaniem (wychowanie jest zamierzone).

Wychowanie jest czynnością rozumnej, czyli roztropnej, celowej aktualizacji w człowieku tych doskonałości / potencji, które przysługują mu z natury; bez aktualizacji tych doskonałości, człowiek nie osiągnąłby pełnie swojego człowieczeństwa.

Każde wychowanie ma ten sam kierunek - sprzyjać rozwojowi człowieka, by ten mógł osiągnąć pełnię człowieczeństwa.

PYTANIA NA KOŁO:

1. Co to jest socjalizacja i enkulturacja,

2. Co to jest wychowanie, elementy środowiska wychowawczego

3. Co to jest sytuacja wychowawcza i jej elementy

Stan wyjściowy

Stan pośredni I

Stan pośredni II

Stan pośredni III

Stan końcowy

---