Tradycje wielkanocne - apel
PROWADZĄCY APEL:
Z okazji nadchodzących świat wielkanocnych uczniowie naszej szkoły przygotowali apel poświęcony tradycjom wielkanocnym.
NARRATOR:
Święta wiosenne zaczynają się od Środy Popielcowej i trwają do Zielonych Świątek. Zdecydowanie świąteczny charakter mają dwa tygodnie obejmujące Wielkanoc: Wielki Tydzień i "przewodni". Wielki Tydzień poprzedza Niedziela Palmowa. Zwano ją Kwietniową, bo zazwyczaj przypada w kwietniu. Gdy ten dzień nastał, ten, kto pierwszy wstał rano, brał witki wierzbowe i budził innych, smagając ich po gołym ciele mówiąc:
Wierzba bije, nie ja biję,
Za tydzień - wielki dzień,
Za sześć noc - Wielka - Noc.
Niedziela kwietniowa upamiętnia przyjęcie jakie zgotowali Jezusowi mieszkańcy Jerozolimy. Wcześniej Pan Jezus przywrócił życie swojemu przyjacielowi Łazarzowi. Wieść o tym rozeszła się bardzo szybko. Gdy więc mieszkańcy Jerozolimy dowiedzieli się, że Jezus przybywa do ich miasta wyszli mu naprzeciw, witali jak króla. Wielu niosło palmowe gałązki, inni swoje płaszcze ścielili pod nogi Jezusa. Obecnie do kościoła niesiemy ze sobą barwne palmy, zdobione kwiatami i wstążkami aby je poświęcić. Często dodaje się do ich wystroju barwinek, wiśnię, cis, a także szuwar i sitowie.
Palmowa Niedziela rozpoczyna Wielki Tydzień, w którym rozważamy mękę, śmierć i zmartwychwstanie Pana Jezusa. A w niedzielę....
CHŁOPIEC I:
Wieść radosną
niosą dzwony,
Na wsze świata
grają strony.
Że zmartwychwstał Pan
Nad Pany
Bóg Wszechmocny i Kochany
Alleluja, Alleluja
DZIECKO I:
Alleluja! Alleluja! Huczą dzwony.
W Zmartwychwstania dzień wyśniony
Alleluja! Alleluja! Szumią drzewa.
Alleluja! Alleluja! Serce śpiewa.
I człek każdy i stworzenie
Czuje sił swych odrodzenie
I dech wiosny w piersi wchłania
W dniu słonecznym Zmartwychwstania.
DZIECKO II:
Rozdzwoniły się Wielkanocne dzwony
świat się napełnił radością,
Rozjaśniło się pochmurne niebo
Zabłyszczało swą pełną jasnością.
DZIECKO III:
Zahuczały wybuchy wokoło
To na wiwat Zmartwychwstałego
Jezusa Chrystusa Nazareńskiego -
Boga i Pana naszego.
DZIECKO IV:
Niech rozum przyjdzie ludziom do głowy
Niech brat bratu poda swe dłonie,
Niech sprawiedliwość przybliży ludzi
I miłość w sercach wszystkich zapłonie.
NARRATOR:
Po zakończeniu rezurekcji spożywamy świąteczne śniadanie, które rozpoczynamy od podzielenia się święconym jajkiem i złożenia sobie życzeń.
Stół Wielkanocny nakrywa się bielusieńkim obrusem i dekoruje tradycyjnymi ozdobami. Najpopularniejszą dekoracją są barwne pisanki.
WSZYSCY (I zwrotka piosenki pt.: "Pisanki"):
Pisanki, pisanki, jajka malowane
nie ma Wielkanocy bez barwnych pisanek,
Pisanki, pisanki, jajka kolorowe
Na nich malowane bajki pisankowe.
NARRATOR:
Kiedyś były to rzeczywiście prawdziwe, małe arcydzieła. Sławę zyskiwały te panny i kobiety, które zdobiły jajka najładniej.
WSZYSCY (II zwrotka piosenki):
Na jednej kogucik, a na drugiej słońce,
śmieją na trzeciej laleczki tańczące
Na czwartej kwiatuszki, a na piątej gwiazdki
na każdej pisance piękne opowiastki.
NARRATOR:
Nasze dzieci też ozdobiły pisanki.
DZIEWCZYNKA I:
Popatrz, moja mamo
pisanka dla ciebie
w złociste słoneczka
na niebieskim niebie.
DZIEWCZYNKA II:
Pisanka dla taty
w wiosennej zieleni
na bielonym płotku
kogucik się mieni.
CHŁOPIEC II:
Dla babci i dziadka
też piękne pisanki
oplecione w koło.
CHŁOPIEC III:
W kolorowe wianki
Pisanka dla brata
cała w żółte plamy
to stadko kurczątek
obok swojej mamy.
DZIEWCZYNKA III:
Wszystkie pisanki już są zrobione
w wiklinowy koszyk ułożę święcone
Pośrodku koszyka cukrowy baranek
jak wszyscy się cieszą z świątecznych pisanek.
NARRATOR:
Świąteczny stół ugina się pod ciężarem ustawionych ryb, salcesonów, kiełbas, szynek i tradycyjnych ciast.
CHŁOPIEC IV:
Wyszła z formy baba,
wydęta jak bania.
Pewnie sobie szuka
większego mieszkania.
Dwa mazurki
CHŁOPIEC V:
- Czy lubisz tańczyć mazurka?
CHŁOPIEC IV:
- Ja najbardziej lubię mazurek - jeść.
NARRATOR:
Naturalnymi ozdobami stołu są kwiaty, świeże gałązki brzozy, wierzby, kiełkująca pszenica i rzeżucha.
Drugi dzień świąt dla młodzieży mija pod znakiem wzajemnego oblewania się wodą, czyli śmigus - dyngus.
Dawniej oblewano się wzajemnie, czasami ponad miarę, wierząc w słowa starego powiedzenia:
"gdzie się woda leje, tam się dobrze dzieje".
Oblanie młodej dziewczyny wróżyło jej szybkie zamążpójście.
DZIEWCZYNKA II:
Śmigus - dyngus, oblewanka
od wczesnego niemal ranka.
Słońce służy dziś zabawie
Kto mógł, znalazł się przy stawie.
Cala flota już na wodzie
nie wiadomo, kto dowodzi.
DZIEWCZYNKA IV:
Deski, dyle i cebrzyki,
a wokoło rwetes dziki
Hela tylko wszystkich prosi
by nie ruszać małej Zosi.
Oblać kogoś kubkiem wody,
to wstęp ledwie do przygody.
DZIEWCZYNKA V:
Z szufli celnie chlusnąć wodą,
to dopiero jest przygodą.
Rzecz licząca się chwacka -
kogoś oblać lu! znienacka!
DZIEWCZYNKA VI:
Trwa to dwie lub trzy godziny
ożywione wszystkich miny.
Spracowane nogi, ręce
- byle wody wylać więcej.
Wszyscy mokrzy, pełni winy,
suchych koszul, aspiryny!
DZIEWCZYNKA VII:
Oblać kogoś w dyngus
sprawi mu uciechę,
jeżeli oblany
przyjmie to z uśmiechem.
NARRATOR:
Wiosenne święta w naszej ojczyźnie mają długą i skomplikowaną tradycję. Chętnie się poddajemy starym i nowym obyczajom, ponieważ cieszymy się wiosną.
Literatura:
1. Krzywobłocka Bożena - "Stare i nowe obyczaje".
2. Uryga Jan - "Rok polski w życiu, w tradycji i obyczajach ludu".
3. Lipska Ewa - "Muzyka klasy trzeciej".
Opracowanie: Ewa Supińska