Odmrożenia i przechłodzenie

Organizm ludzki zabezpiecza się przed utratą ciepła poprzez:

- obkurczenie krwionośnych naczyń skórnych, zmniejsza się miejscowe ukrwienie i wytwarza się rozległa warstwa izolacyjna chroniąca przed dalszym wychładzaniem,

- dreszcze, które wspomagają wytwarzanie ciepła przez mięśnie,

- wzmaga się przemiana materii w narządach wewnętrznych.

Działanie tych wszystkich mechanizmów adaptacyjnych jest zaburzone po zastosowaniu alkoholu lub środków nasennych.

W miarę obniżania się temperatury ciała postępuje ograniczenie ukrwienia, idąc stopniowo od obwodu ku wnętrzu. W pierwszej kolejności ustaje ukrwienie skóry, następnie tkanki podskórnej, mięśni itd. Ten mechanizm chroni dobrze ukrwione i ucieplone narządy wewnętrzne przed zimnem. Dzięki temu ważne życiowo narządy mogą względnie długo utrzymywać prawidłową czynność. Gdy temperatura otoczenia jest bardzo niska, a organizm nie może się już bronić dochodzi do zgonu.

Przechłodzenie

Jest to wyziębienie całego organizmu doprowadzające do zmniejszenia temperatury ciała poniżej normalnych wartości. Może być spowodowane przez:

- nieadekwatny strój do temperatury,

- mokre ubranie,

- duża wilgotność powietrza,

- silny wiatr, bezruch, ogólne wyczerpanie człowieka, zły stan ogólny, choroby.

Objawy przechłodzenia są zależne od kolejnych faz:

1. Okres obronny: dreszcze, obkurczenie naczyń powierzchownych, a więc skóra jest blada, zimna, pojawia się gęsia skórka, sine wargi, przyspieszenie oddechu i akcji serca.

2. Okres wycieńczenia: zamiast dreszczy występują drętwienia mięśni, zwolnienie oddechu i akcji serca, apatia, brak czucia bólu, sen.

3. Letarg, śmierć mózgowa: utrata przytomności, ustaje akcja serca, zgon.

Jak postępować?

- Zdjąć z ofiary mokre ubranie, owinąć w suche koce.

- Podać gorące, słodkie napoje.

- Nie wolno nagrzewać od zewnątrz np. poprzez przeniesienie do gorącego pokoju, ponieważ dochodzi wtedy do poszerzenia naczyń skórnych i napływu krwi, która ochładza się od wyziębionych tkanek i trafia do narządów wewnętrznych powodując w efekcie obniżenie temperatury.

- Człowiek wyziębiony nie powinien się ruszać, nie należy wykonywać u niego ruchów biernych (tylko wyprostowanie nóg może spowodować spadek temperatury z 30 do 27 stopni C).

- Nie wolno masować, rozcierać kończyn.

- Nie wolno podawać alkoholu.

- Aby podwyższyć temperaturę centralną ciała można stosować ciepłe okłady.

Pamiętaj! Ważniejsze jest rozgrzanie od wewnątrz niż od zewnątrz.

Odmrożenie miejscowe

Jest to miejsce uszkodzenie tkanek na skutek działania zimna. Może wystąpić nawet przy dodatnich temperaturach. Najbardziej narażone są wystające części ciała ( palce rąk, nóg, broda, nos, uszy). Mechanizm odmrożenia polega na skurczu naczyń krwionośnych pod wpływem zimna. Prowadzi to do zwolnienia przepływu krwi.

Przyczyny to: niska temperatura, obcisłe ubranie, wilgoć np. mokre buty.

Objawy:

- skóra początkowo czerwona potem sinoniebieska, marmurkowa, a w końcu biała,

- w ciepłym pomieszczeniu lekkie odmrożenie powoduje silny ból, a ciężkie jest bezbolesne.

Odmrożenie można podzielić na stopnie podobnie jak oparzenie. Najniebezpieczniejsze powikłanie po odmrożeniu to nieodwracalne obumarcie części ciała lub zakażenie.

Jak postępować?

1. Należy rozluźnić obcisłą odzież i rozsznurować buty. Ucisk ogranicza ukrwienie.

2. Odmrożone dłonie można wsunąć pod pachy.

3. Pacjent może sam próbować delikatnie poruszać odmrożonymi częściami ciała, ratownik nie może poruszać za niego.

4. Podawać gorące, słodkie napoje najkorzystniej jest ogrzewać odmrożenia ciepłem własnego ciała.

5. Aby uniknąć zakażenia należy nałożyć jałowy opatrunek, gdy wytworzyły się pęcherze nie należy ich przekłuwać. Nie uciskać.

6. Nie rozcierać odmrożonych kończyn śniegiem (jak to jest widoczne w filmach).

7. Nie masować to jest przyczyną utraty ciepła.

8. Nie podawać alkoholu, papierosów.

9. Pacjent z odmrożonymi nogami nie powinien chodzić, ponieważ wtedy mięśnie potrzebują więcej krwi, a przez skurczone naczynia ma ona utrudniony dopływ.

10. Można zastosować kąpiel o temperaturze 10 stopni C w ciągu 30 min. ogrzać do 40 stopni C.

---