Bóle głowy

Ból głowy - jest skutkiem podrażnienia struktur zewnątrz- i wewnątrzczaszkowych, wrażliwych na ból (m.in : powłoki czaszki, mięśnie czepca, pnie tętnicze, opona twarda, zatoki żylne, tętnice oponowe , pnie i zwoje nerwów czaszkowych, gałka oczna , zatoki, ucho środkowe, zęby)

Podział bólów głowy :

• ze wzlędu na etiologię : samoistne i objawowe

• ze względu na dynamikę : ostre i przewlekłe

• ze względu na częstotliwość występowania : sporadyczne i nawracające

SAMOISTNE BÓLE GŁOWY :

• migrena

• napięciowy ból głowy

• neuralgia samoistna (najczęściej n.trójdzielnego)

• klasterowy ból głowy

OBJAWOWE BÓLE GŁOWY :

• choroby mózgu i czaszki (naczyniowe, zapalne, guzy, urazy, inne choroby przebiegające ze zmianą ciś śródczaszkowego)

• choroby narządów twarzoczaszki

• choroby ogólnoustrojowe (przewlekła niewydolność oddechowa, niewydolność nerek, anemia, policytemia)

• polekowe (atenolol, ranitydyna, metyldopa)

• psychogenne

OSTRE BÓLE GŁOWY :

1. Najczęstsze przyczyny to :

• napad migreny

• krwotok śródmózgowy i podpajęczynówkowy

• epizod neuralgii n. trójdzielnego

• neuroinfekcja

• zapalenie zatok

• uraz głowy

• zatrucie

• jaskra

• przełom nadciśnieniowy

1. z objawami oponowymi :

• krwotok podpajęczynówkowy

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

• podrażnienie opon mózgowo-rdzeniowych w przebiegu infekcji

• popunkcyjny ból głowy

1. bez objawów oponowych

• napad migreny

• neuralgia n.trójdzielnego

• uraz czaszkowo mózgowy

• ostra encefalopatia nadciśnieniowa

• zapalenia zatok, ucha środkowego

• jaskra

• bóle zębopochodne

• zatrucia

DIAGNOSTYKA BÓLÓW GŁOWY :

Wywiad : okoliczności zachorowania, dynamika, lokalizacja, typowe cechy, dolegliwości towarzyszące, inne choroby

Badanie fizykalne : internistyczne ( z RR i AS) , neurologiczne ( z oceną dna oka) , okulistyczne, laryngologiczne, stomatologiczne

Badania dodatkowe : badania laboratoryjne, badania PMR, RTG czaszki i RTG kręgosłupa C , EEG, TK i MR głowy, angiografia, angio-TK,

MIGRENA :

Epidemiologia :

• 3-15 % populacji

• przewaga kobiet (3:1)

• początek zwykle przed 30 r.ż

• rodzinne występowanie

Często wyzwalany przez czynniki prowokujące :

• pokarmy

• stres

• niedobór,nadmiar snu

• pogoda

U ok 15-20% chorych ból głowy poprzedza tzw aura :

• wzrokowa : błyski świetlne, ubytki pola widzenia

• parestezje połowicze

• niedowład połowiczy, afazje

Ból napadowy tętniący, przeważnie jednostronny , upośledzający codzienne funkcjonowanie

Objawy towarzyszące :

• nudności i wymioty

• foto-fonofobia

• zawroty głowy

• biegunki

Trwa 4-72 h

POSTACIE MIGRENY :

• klasyczna z aurą : najczęściej aura wzrokowa

• zwykła migrena bez aury

• skojarzona : z poważnymi ogniskowymi obj neurologicznymi :

-siatkówkowa - napadowe ubytki pola widzenia bez bólu głowy

-okoporaźna- po napadzie utrzymujące się porażenie mm gałkoruchowych

-podstawna - aura z objawami pniowymi (zawroty głowy, ataksja, dwojenie obrazu)

-hemiplegiczna

LECZENIE MIGRENY :

1.Przerwanie napadu :

• NLPZ w odpowiednio dużych dawkach na początku napadu

• tryptany (np. Imigran/sumatriptan) na początku bólu głowy(ostrożnie w chorobie niedokrwiennej serca - skurcz naczyń)

• alkaloidy sporyszu : ergotamina, dihydroergotamina

• leki p/wymiotne

• leki sedatywne

• sterydy(przy braku efektu - „stan migrenowy”)

2. Leczenie między napadami ( do rozważnie gdy 2-3 napady /m-c)

• alfa-adrenolityczne alkaloidy sporyszu(klonidyna), sympatykolityczne(DHEtamina, nicergollina)

• beta-adrenolityczne (propranolo)

• p/serotoninowe(pizotifen/polom igram)

• Ca blokery (flunaryzyna, werapamil)

• p/padaczkowe (karbamazepina , kwas walproinowy)

• p/depresyjne(amitryptylina, opipramol)

• p/histaminowe (katotifen)

3.Unikanie czynników prowokujących (żółty ser, czerwone wino, bezsenność)

BÓL GŁOWY NAPIĘCIOWY (NACZYNIORUCHOWY)

• częściej kobiety, początek w młodości

• tępy, niezbyt silny

• cała głowa, lub czoło, obie skronie, potylica

• brak charakteru napadowego, nsasila się powoli

• trwa godziny-dni-tygodnie !

• Brak aury, wymiotów

• aktywność fizyczna nie nasila dolegliwości

• cechy neurotyczności, lęku, elementy depresji

• brak odchyleń w badaniu neurologicznym

LECZENIE NAPIĘCIOWEGO BÓLU GŁOWY :

1. doraźnie NLZP

2. przewlekłe : alkaloidy sporyszu, Ca blokery, p/depresyjne, p/lękowe

3. często pomocna psychoterapia

KREGOWOPOCHODNY BÓL GŁOWY-ZESPÓŁ SZYJNY :

• przyczyny : zmiany zwyrodnieniowe i zaburzenia biomechaniki kregosłupa C i pogranicza czaszkowo-kręgowego, urazy kręgosłupa, czynniki emocjonalne

• bóle tyłogłowia, karku

• obj wegetatywne

• szyjne objawy korzeniowe

• w badaniu ograniczenie ruchomości kręgosłupa C ze wzmożonym napięciem mm karku i bolesnością p.podpotylicznych

LECZENIE KRĘGOWOPOCHODNEGO BÓLU GŁOWY :

1. NLPZ

2. leki miorelaksacyjne

3. fizjoterapia

4. czasem leki p/depresyjne

NEURALGIA NERWU TRÓJDZIELNEGO (V) :

• zwykle po 50 r.ż, nieco częściej kobiety

• samoistna lub objawowa ( guz, uraz, tętniak, SM, półpasiec)

• bóle twarzy, silne, rwące, jednostronne

• trwające kilkanaście sekund

• najczęściej II i III gałąź nerwu V

• często prowokowane drażnieniem stref spustowych

• moga się powtarzać wielokrotnie w ciagu dnia , w nocy nie występują

• samoistne remisje i nawroty

• badanie neurologiczne prawidłowe

• możliwy konflikt naczynio-nerwowy

LECZENIE NEURALGII :

• leki p/padaczkowe(karbamazepina, gabapentyna)

• leki p/depresyjne(amitryptylina)

• wpływające na układ GABA-ergiczny (baxlofen)

• blokady

• leczenie operacyjne