Rozpoznanie epizodu depresyjnego
Do rozpoznania epizodu depresyjnego, konieczne jest rozpoznanie co najmniej dwóch z poniższych objawów typowych:
nastrój depresyjny,
utrata zainteresowań i przeżywania przyjemności,
męczliwość,
oraz dwóch z objawów dodatkowych:
osłabienie koncentracji uwagi,
niska samoocena, poczucie winy i małej wartości,
pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości,
myśli i czyny samobójcze,
zaburzenia snu,
zmniejszony apetyt.
Do ustalenia rozpoznania epizodu depresyjnego niezbędne jest stwierdzenie utrzymywania się zaburzeń przez co najmniej dwa tygodnie.
W zależności od liczby i stopnia nasilenia stwierdzonych objawów rozpoznajemy epizod depresyjny łagodny, umiarkowany lub ciężki z objawami psychotycznymi lub bez nich. W przypadku nawrotu depresji rozpoznajemy zaburzenia depresyjne nawracające.
DSM-IV Kryteria diagnozy: Epizod Depresji Ciężkiej (Major Depressive Episode)
A. Co najmniej pięć symptomów z poniżej podanych występuje równocześnie podczas dwóch tygodni i jest to zmiana w porównaniu z poprzednim funkcjonowaniem. Jednym z symptomów musi być albo depresyjny nastrój albo utrata zainteresowań lub utrata poczucia przyjemności
(1) depresyjny nastrój prawie codziennie przez większą część dnia, albo zauważany przez otoczenie albo subiektywnie odczuwany i opisywany. Uwaga: u dzieci i młodzieży może to być nastrój irytacji
(2) znacząco obniżone zainteresowanie przyjemnościami (spostrzegane przez innych lub odczuwane subiektywnie i opisywane)
(3) znacząca utrata wagi (nie spowodowana celowym odchudzaniem się) lub znaczące przybranie na wadze (zmiana w wadze ciała w ciągu miesiąca wynosząca 5% wagi ciała).
Uwaga: u dzieci bierze się pod uwagę brak oczekiwanego przybierania na wadze zgodnego z normalnym rozwojem dziecka.
(4) bezsenność lub spanie za dużo występujące prawie każdej nocyt
(5) psychomotoryczne pobudzenie lub spowolnienie występujące prawie każdego dnia
(6) zmęczenie lub utrata energii występujące prawie każdego dnia
(7) poczucie bezwartościowości lub nadmierne poczucie winy występujące prawie każdego dnia
(8) zmniejszone zdolności koncentracji i myślenia lub skrajne niezdecydowanie występujące prawie każdego dnia
(9) powtarzające się myśli o śmierci (nie tylko lęk przed śmiercią) powtarzające się myśli samobójcze bez specyficznego planu i bez próby samobójczej
B. Symptomy nie spełniają kryteriów epizodu mieszanego
C. Symptomy powodują znaczące zaburzenie w funkcjonowaniu społecznym, zawodowym lub w innych ważnych dziedzinach życia
D. Symptomy nie są bezpośrednim fizjologicznym skutkiem użycia narkotyków lub leków i nie są wywołane przez inną chorobę (np. niedoczynność tarczycy)
E. Symptomy nie byłyby lepiej wyjaśnione przez występowanie żałoby
DSM IV kryteria diagnozy: Epizod Maniakalny
A. Okres ekspansji i nadmiernie, uparcie podniesionego nastroju lub irytacji trwający co najmniej tydzień (lub jakiejkolwiek długości jeśli jest on na tyle nasilony, że potrzebna jest hospitalizacja)
B. Podczas trwania zaburzeń nastroju trzy z pośród poniżej podanych symptomów utrzymywały się stale i występowały w znacznym nasileniu (lub cztery jeśli występuje tylko irytacja a nie nienormalnie podniesiony nastrój):
zawyżona samoocena lub urojenia wielkościowe (grandiosity)
obniżona potrzeba snu (np. czuje się wypoczęty po trzech godzinach snu)
bardziej rozmowny niż zazwyczaj i czuje przymus aby ciągle mówić
natłok myśli lub subiektywne poczucie gonitwy myśli
nie możność skupienia się
zwiększone nasilenie celowych aktywności (w sferze życia społecznego, w pracy lub szkole lub w sferze seksu) lub pobudzenie psychomotoryczne
nadmierne zaangażowanie w przyjemności, które potencjalnie niosą ryzyko nieprzyjemnych konsekwencji (np. robienie wielkich zakupów nie licząc się z kosztami, seks z różnymi partnerami, lekkomyślne inwestowanie w nowe przedsięwzięcia w biznesie)
C. Symptomy nie dadzą się lepiej zdiagnozować jako epizod mieszany
D. Zaburzenie nastroju jest dostatecznie silne by powodować znaczące zakłócenie funkcjonowania zawodowego, społecznego lub w relacjach z innymi lub by spowodować hospitalizację gdyż osoba jest groźna dla siebie lub innych, lub występują objawy psychotyczne
E. Objawy nie stanowią bezpośrednich fizjologicznych skutków użycia substancji (np. narkotyków lub leków) i nie są skutkiem innej choroby (np. niedoczynności tarczycy)