POSTĘPOWANIE REHABILITACYJNE PO ZABIEGU TORAKOCHIRURGII
ZABIEG: Lobektomia prawa
Wszelkiego typu nacięcia klatki piersiowej w celu usunięcia tworów zawartych w jamie opłucnej lub w śródpiersiu nazwamy torakotomią.
Lobektomia- polega na wycięciu żebra i usunięciu całego lub części płata płuca, cięcie zwykle prowadzi się przez łożysko VII i VIII żebra. Przy operacji przecina się mięśnie: czworoboczny, najszerszy grzbietu, równoległoboczny i zębaty przedni.
Chory po operacji pozostaje z drenażem zamkniętym przez okres około 3-7 dni. Pielęgnowanie należy wykonywać w pozycji pionowej klatki piersiowej podtrzymywanej przez poduszki tak, aby nie zaciskały drenu. Po każdej operacji związanej z uśpieniem ogólnym w drogach oddechowych dochodzi do wzrostu wydzieliny, którą należy usunąć, aby zapobiec powstaniu pooperacyjnej niedodmy, spowodowanej zatkaniem drobnych oskrzeli i oskrzelików. Dochodzi również do zbierania się krwi i płynu tkankowego w przestrzeni zajmowanej uprzednio przez tkankę płucną. Wskutek przecięcia mięśni pasa barkowego oraz łopatki istnieje niebezpieczeństwo powstania zrostów, które mogą poważnie ograniczyć ruchomość zarówno barku, jak i klatki piersiowej. Może również wystąpić boczne skrzywienie kręgosłupa.
Postępowanie we okresie pooperacyjnym
Celem fizjoterapii oddechowej jest zapobieganie płucnym powikłaniom poprzez:
Przeciwdziałanie nadmiernemu zmniejszeniu wentylacji płuc i utrzymanie jej na odpowiednim poziomie
Pobudzenie chorego do efektywnego kaszlu
Łagodzenie odruchów wymiotnych
Usprawnianie pooperacyjnych następstw dot. układu oddechowego
Stosowane zabiegi
W leczeniu możemy wyróżnić dwa etapy:
- etap pierwszy - przedoperacyjny, przygotowawczy,
- etap drugi - pooperacyjny, który możemy podzielić na:
- okres wczesny,
- okres późny.
Okres pooperacyjny wczesny
Masaż
Okres ten zaczyna się 24 godziny po zabiegu.
Stosujemy bardzo delikatny masaż szyi, karku i ramienia (po stronie operowanej) z wykorzystaniem: głaskań i delikatnych rozcierań.
Kinezyterapia
- Stosuje się odpowiednią pozycję złożeniową. Najczęściej jest to pozycja półsiedząca z podparciem pod plecy, powoduje to obniżenie przepony i zmniejsza niekorzystne skutki jej odruchowego uniesienia. Pozycja ta poprawia warunki pracy przepony oraz ułatwia ćwiczenia efektywnego kaszlu. W miarę możliwości chory powinien przebywać w tej pozycji przez cały dzień
- Ćwiczenia rozpoczyna się od pierwszej doby powtarzając je co godzinę przez cały dzień
Stosujemy:
- ruchy bierne i wspomagane kończyny górnej po stronie operowanej,
- ćwiczenia czynne mięśni obwodowych kończyn górnych i dolnych,
- ćwiczenia oddychania przeponowego, również ćwiczenia oddechowe torem przeponowym z oporem, głównie w czasie wdechu, zwracając szczególną uwagę na przedłużony wydech
Intensywność ćwiczeń zależy od indywidualnych możliwości chorego.
Okres pooperacyjny późny
Okres ten rozpoczyna się około 10 dnia po zabiegu.
Masaż
W masażu zwiększamy intensywność i dołączamy kolejne techniki. W ramach przygotowania do chodzenia opracowujemy masażem kończyny dolne. Po zagojeniu się rany stosujemy opracowanie blizny
W kolejnych masażach przystępujemy do uelastycznienia mięśni uszkodzonych podczas operacji i rozluźnienia mięśni strony zdrowej stosując:
-łagodne głaskania,
-rozcierania,
-ugniatania podłużne,
-wibrację poprzeczną
-roztrząsanie.
Kinezyterapia
W zakresie kinezyterapii stosujemy:
- ćwiczenia wdechu i wydechu połączone z ruchami głowy i barków
- ćwiczenia oddechowe torem przeponowym połączone z ruchem kończyn górnych i dolnych ( po usunięciu drenów z opłucnej). Początkowo przeprowadza się je w leżeniu tyłem, stopniowo przechodząc do ułożenia na nieoperowanym boku
- ćwiczenia oddechowe torem żebrowym
- stopniowo przechodzi się do wykonywania ćw oddechowych w pozycjach wysokich: w siadzie (po 4-8 dniach) i w staniu (po 8-10 dniach) pogłębiając je ruchami tułowia
- skłony tułowia w płaszczyźnie czołowej,
- skłony i wyprosty tułowia w płaszczyźnie strzałkowej,
- ćwiczenia mięśni szyi,
- ćwiczenia oddychania przeponowego z włączeniem mięśni brzucha,
- ćwiczenia czynne kończyn dolnych przygotowujące do chodzenia,
- głębokie oddychanie w czasie chodzenia po sali.
- ćwiczenia efektywnego kaszlu- wykonuje się najczęściej w siadzie stabilizując ranę pooperacyjną rękami ułożonymi na przedniej i tylnej ścianie klp
W okresie późniejszym, około 3-4 tygodni po zabiegu, prowadzimy pełne usprawnienie poprzez ćwiczenia ogólnousprawniające w których dąży się do wzmocnienia mięśni klp i brzucha oraz poprawy ruchomości klp
Fizykoterapia
-aerozoloterapia
Przykłady ćwiczeń oddechowych stosowanych w torakochirurgii
Ćw. 1
PW- leżenie na boku chorym, kd bliższa podłoża zgięta w stawie biodrowym i kolanowym, ręka pod głową
Ruch- głęboki wdech i przedłużony wydech
Ćw. 2
PW- leżenie na boku chorym, kd bliższa podłoża zgięta w stawie biodrowym i kolanowym, ręka pod głową, rotacja tułowia do przodu
Ruch- głęboki wdech i przedłużony wydech
Ćw. 3
PW- leżenie na boku chorym, kd bliższa podłoża zgięta w stawie biodrowym i kolanowym, ręka pod głową, rotacja tułowia do tyłu
Ruch- głęboki wdech i przedłużony wydech
Ćw. 4
PW- leżenie na boku zdrowym w poz. Trendelemburga
Ruch- wdech z uniesieniem kg po stronie chorej, wydech z opuszczeniem
Ćw. 5
PW- leżenie na boku po stronie nieoperowanej, kd bliższa podłoża zgięta w ST. Biodrowym i kolanowym, ręka pod głową
Ruch- wdech z równoczesnym uniesieniem kg i kd po stronie operowanej, wydech z ich opuszczeniem
Ćw. 6
PW- leżenie na boku po stronie nieoperowanej, kd bliższa podłoża zgięta w ST. Biodrowym i kolanowym, ręka pod głową, ręce fizjoterapeuty w okolicy dolnych żeber po stronie operowanej
Ruch- wdech z lekkim uciskiem, wydech po zwolnieniu ucisku
Ćw. 7
PW- leżenie tyłem, kkd wyprostowane, kkg wzdłuż tułowia. Ręce fizjoterapeuty ułożone na klp chorego po stronie zmian chorobowych
Ruch- wdech z równoczesnym uciskiem klp, wydech po zwolnieniu ucisku
Ćw. 8
PW- leżenie tyłem, kkd wyprostowane, kkg wzdłuż tułowia, ręce fizjoterapeuty ułożone na klp po stronie nieoperowanej
Ruch- wdech ze stabilizacją nieoperowanej połowy klp, wydech po zwolnieniu ucisku
3