8. Wzrost gospodarczy i PKB jako miara dobrobytu ( problemy porównań międzyokresowych PKB- pojęcie deflatora, wady deflatora, pojęcie wzrostu i rozwoju gospodarczego, wskaźniki wzrostu gospodarczego; dochód narodowy jako miara dobrobytu czynniki rzutujące na poziom dobrobytu nie objęte rachunkiem dochodu, wskaźnik DEN)
Wielkość PKB jest rejestrowana w cenach bieżących, zatem na wielkość PKB ma wpływ nie tylko ilość i wolumen wytworzonych dóbr lecz także ceny. Porównanie w czasie powinno być uwolnione od zafałszowań wywołanych wzrostem ogólnego poziomu cen.
DEFLATOR- informuje o ile wzrost cen zafałszował realny wzrost PKB. Realność mierzona jest ilością wytworzonych dóbr. Wielkość deflatora, uzyskiwana jest na podstawie wyceny w cenach stałych i bieżących reprezentatywnego koszyka dóbr, a nastepnie uzyskiwaną wielkość deflatową stosuje się do korekty całego PKB. PKB jest bowiem miarą wzrostu gospodarczego, jednak pod warunkiem, że jego poziom zależy wyłącznie od rzeczowej masy wytworzonej produkcji finalnej ( wolumenu, a nie od wahań ceny ).
Wady deflatora:
Zastosowanie cen stałych jakościowy czynnik wzrostu gosp. Zostaje wyeliminowany. Ponieważ produkty mają skończony cykl życia na rynku bywa, że produkty obecne nie mają swojego odpowiednika w przeszłości w związku z powyższym, rachunek oparty na stałych cenach bazowych nie zapewniają pełnej porównywalności w skutek zafałszowania w istniejących i przyjętych za bazowe strukturach cen. Problem umowności reprezentatywnego koszyka dóbr ( w rzeczywistości zawartość koszyka zmienia się w czasie).
Wzrost gospodarczy- określany jest przez przyrost wszystkich wielkości ekonomicznych przy czym najważniejszą miarą wzrostu gospodarczego jest wzrost realnego PKB czyli wzrost niezafałszowany inflacyjnym wzrostem cen. O rozwoju gospodarczym świadczą np.: zmiany w wydatkach na badania i rozwój nowych technologii, potencjał innowacyjny gospodarki, wprowadzenie nowych instrumentów płatniczych, tworzenie nowych, innowacyjnych form przedsiębiorstw. Procesy te w jakimś stopniu są skorelowane ze wzrostem gosp. Ale jednocześnie charakteryzują inne jakościowe przemiany w gospodarce w odróżnieniu od pojęcia wzrostu, który skupia się na zmianach ilościowych.
Czynniki wzrostu gospodarczego w rzeczywistości sprowadzają się do czynników warunkujących wzrost PKB do których należą: poziom wydatków inwestycyjnych, poziom popytu konsumpcyjnego, poziom eksportu i importu, poziom zatrudnienia, poziom wydajności pracy, poziom produkcji potencjalnej. Średnioroczne tempo wzrostu rśr odpowiada na pytanie o ile % rok rocznie powinien wzrastać PKB, aby po upływie n lat z wielkości YTO osiągnał poziom YT.
Negatywne wskaźniki wzrostu to: ujemne tempo wzrostu gosp., realne PKB spada i doprowadzi do spadku PKB per capita, spada stopa życiowa, mniej kupimy, mogą spaść wpływy do budżetu, wzrośnie deficyt budżetowy.
Im wyższe PKB na mieszkańca tym lepiej. PKB jako miara dobrobytu daje tylko przybliżoną informację o poziomie i nie uwzględnia wszystkich czynników kształtujących dobrobyt. Niedoskonałość PKB jako miara dobrobytu mierzonego subiektywnie odczuwanym zadowoleniem wynika z tzw. „błędu średniej” nie wszystkie dobra od których dostępności zależy dobrobyt podlegają rynkowej wycenie- różne dobra finalne o takiej samej wartości mogą w różny sposób wpływać na dobrobyt - istnieje tzw. renta konsumenta która nie jest uwzględniona w rachunku PKB. Wycenie rynkowej nie podlegają również takie dobra jak: wartość czasu wolnego, dominujące stosunki międzyludzkie, czystość środowiska, PKB drugiej gospodarki-second economy.
Wskaźnik DEN- to wielkość która miałaby uwzględniać niedostatki PKB z punktu widzenia pomiaru dobrobytu, Jego konstrukcja polegała na doszacowaniu PKB o wartość wymienionych przykładowo wielkości ( dóbr) Szacunki te były jednak obciążone takim błędem, że DEN okazał się kompletnie nieprzydatny.