3 Materia organiczna- element żyzności i urodzajności gleb, ilość i jakość materii organicznej w glebach jest związany z całokształtem procesów glebotwórczych w określonej strefie bio ekologicznej, w Polsce zawartość próchnicy 30-100t/ha
Źródłem glebowej materii organicznej są resztki roślinne i zwierzęce dostające się do gleby na drodze procesów naturalnych lub wyprodukowane przez człowieka. Główne źródła materii organicznej: resztki pożniwne, obumarłe części roślin, nawozy organiczne, organizmy glebowe i ich ekskrementy.
Materia organiczna to związki organiczne zawierające węgiel, jest mieszaniną składająca się z wielu substancji bardziej lub mniej złożonych, zależnie od rodzaju wyjściowego i warunków bio ekologicznych w jakich się tworzy. W glebach materia organiczna ulega dwóm zasadniczym procesom: mineralizacji(90-95%), humifikacji w naszym klimacie 5-10% w tropiku 1%
Próchnica (humus)- to naturalna złożona i dość trwała mieszanina amorficzna, organicznych i mineralno-organicznych substancji koloidalnych, powstających w wyniku procesu humifikacji. Jest to naturalny produkt biologiczny aktywności środowiska glebowego, część substancji organicznej. Próchnica stanowi źródło energii dla wielu procesów biologicznych zachodzących w glebach, głównie procesów życiowych mikroorganizmów glebowych. Próchnica ma charakter kwasowy tzn że związki próchniczne mogą łączyć się z kationami dając związki podobne do soli zwane humianami. Próchnica składa się z C~58%, O~ 28-30%, H~ 5% N~ 5% i składniki popielne 5%.
1 wymień procesy glebotwórcze i ułożyć glebę od najlepszej do najgorszej rolniczo
Proces glebotwórczy - całokształt zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych zachodzących w powierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej, w wyniku których kształtują się gleby. Procesy glebotwórcze przebiegające w określonych warunkach klimatycznych i określonych utworach macierzystych oraz pod wpływem określonej szaty roślinnej doprowadzają do ukształtowania się odpowiednich typów gleb.
Na terenie Polski występują następujące procesy glebotwórcze:
* bagienny - humifikacja i gromadzenie się szczątków roślinnych w warunkach nadmiernego uwilgotnienia (anaerobiozy); w zależności od intensywności i długotrwałości warunków beztlenowych powstają utwory całkowicie zhumifikowane, zwane mułami, lub o częściowej humifikacji, zwane torfami,
* bielicowania - zmiany w glebie przebiegające przy odczynie kwaśnym, polegające na rozkładzie glinokrzemianów i koloidów glebowych, na wymywaniu w głąb profilu gleby składników, w początkowej fazie zasadowych, a następnie na uruchamianiu kwasów próchnicowych oraz związków żelaza i glinu, przy równoczesnej częściowej redukcji związków żelaza; proces wymywania składników pochodzących z rozkładu koloidów glebowych i glinokrzemianów prowadzi do powstania poziomu eluwialnego (wymywania) o jasnym zabarwieniu, oraz poziomu iluwialnego (wmywania), o brunatnordzawym zabarwieniu, i w konsekwencji prowadzi do powstawania gleb typu bielicowego,
* brunatnienia - stopniowy rozkład glinokrzemianów i uwalnianie się związków żelaza i glinu, które następnie otaczają ziarna gleby nadając im brunatną barwę,
* murszenia - zmiany zachodzące w odwodnionych warstwach gleb organicznych (torfowych, mułowych, gytiowych), a więc w warunkach aerobowych, polegające na fizycznych i fizykochemicznych zmianach w substancji organicznej, a przede wszystkim w jej koloidalnej części, prowadzących do wytworzenia strukturalnego poziomu murszowego,
* oglejenia - redukcja (odtlenianie) mineralnej części utworu glebowego w warunkach dużej wilgotności i w obecności substancji organicznej; oglejenie pod wpływem procesu postępującego od dołu, w wyniku działania wysokich wód gruntowych, zwie się oglejeniem oddolnym, a oglejenie wytworzone pod wpływem wód opadowych zwie się oglejeniem odgórnym,
* przemywania (płowienia) - przemieszczanie się w głąb profilu glebowego wymytych z wyżej leżących warstw cząstek koloidalnych będących w stanie rozproszenia, bez ich uprzedniego rozkładu; przemywanie odbywa się przy słabo kwaśnym odczynie gleby.
Lessy>gliny zwałowe>margle>pyły fluwioglacjalne> wapienie> gipsy> iły> piaski> żwiry> inne
4 podaj ile próchnicy zawierają główne gleby polski
Zawartość próchnicy w glebach waha się w szerokich granicach.
Na zawartość próchnicy mają wpływ następujące czynniki: akość i ilość związków organicznych, które dostają się do gleb w danej strefie bioekologicznej, tempo humifikacji związków organicznych, o którym decyduje aktywność biologiczna gleb uwarunkowana działalnością mikroorganizmów, tempo mineralizacji próchnicy zawartej w glebach, właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne gleby, ilość i jakość zawartych w glebie związków mineralnych.
Gleby wapniowcowe Rędziny kredowe 2.1 - 6.3%, Rędziny jurajskie 1.5 - 7.0%
Gleby czarnoziemne czarnoziemy 1.8 - 4.0%
Gleby brunatnoziemneBrunatne wytworzone z piasków0.9 - 2.2
Brunatne wytworzone z gliny lekkiej i średniej1.1 - 3.0
Brunatne wytworzone z gliny ciężkiej1.6 - 3.7
Brunatne wytworzone z utworów pyłowych1.3 - 1.9
Brunatne wytworzone z lessów i utworów lessowatych1.4 - 2.6
Gleby brunatnoziemnePłowe wytworzone z utworów pyłowych1.4 - 2.4
Płowe wytworzone z lessów i utworów lessowatych1.0 - 2.5
Płowe wytworzone z gliny lekkiej1.0 - 2.6
Gleby bielicoziemneBielicowe wytworzone z piasków1.1 - 2.0
Gleby zabagnianeOpadowo- glejowe wytworzone z pyłów1.2 - 2.1
Czarne ziemieCzarne ziemie wytworzone z piasków1.2 - 4.1
Czarne ziemie wytworzone z glin lekkich i średnich1.2 - 5.7
Czarne ziemie wytworzone z glin ciężkich i iłów2.5 - 5.6
Gleby aluwialneMady rzeczne i deluwialne wytworzone z piasków1.5 - 5.2
Mady rzeczne i deluwialne wytworzone z pyłów1.7 - 5.8
Mady rzeczne wytworzone z iłów2.4 - 6.8