Temat: Odporność organizmu: to brak podatności organizmu na działanie zarazków chorobotwórczych lub ich toksyn. Wyróżnia się odporność:
Wrodzoną - jest to genetycznie uwarunkowana odporność na wiele zarazków np. nie zachorujemy na choroby dotykające zwierzęta (np. nosówka) czy rośliny (np. parch jabłoni).
Nabytą: poprzez otrzymanie przeciwciał wraz z mlekiem matki w pierwszych miesiącach życia, szczepienia ochronne, surowicę odpornościową, wcześniejsze „przechorowanie” danej choroby zakaźnej.
Bariery ochronne organizmu:
Skóra - chroni organizm przed wnikaniem wielu bakterii; dodatkowo łój i pot mają również działanie bakteriobójcze.
Ślina - zawiera enzymy niszczące bakterie.
Błona śluzowa wyściełająca drogi oddechowe - dzięki śluzowi i rzęskom wychwytuje drobnoustroje i usuwa je w czasie kaszlu i kichania.
Sok żołądkowy - zawiera kwas solny niszczący bakterie.
Łzy - zawierają enzymy niszczące bakterie.
Szczepienie ochronne polega na podaniu martwych lub pozbawionych zjadliwości zarazków danej choroby. Ma to na celu „nauczenie” naszego systemu odpornościowego walki z danym rodzajem zarazku. Aby szczepionka była bardziej skuteczna niekiedy należy powtarzać szczepienia po pewnym czasie. Szczepienia wykonuje się w pierwszych latach życia dziecka. Dotyczą one groźnych chorób zakaźnych, które dawniej wywoływały epidemie np. ospa, odra, gruźlica.
Typy immunizacji, czyli zwiększania odporności:
Uodpornienie bierne - przekazanie przeciwciał, które zostały wytworzone w innym organizmie (antytoksyny, immunoglobuliny). Polega na podaniu gotowych przeciwciał zwierzęcych lub ludzkich (immunoglobulin, surowic odpornościowych). Umożliwia szybkie, niemal natychmiastowe zwiększenie odporności. Istnieje ryzyko wystąpienia objawów uczuleniowych, nawet wstrząsu anafilaktycznego. Stosowana głównie w celach leczniczych i w stanach nagłych w profilaktyce ponarażeniowej (np. w przypadku tężca, wścieklizny, ukąszenia przez żmiję).
Uodpornienie czynne - szczepionki. Polega na wprowadzeniu do organizmu antygenów patogennych drobnoustrojów zmodyfikowanych w ten sposób , że pozbawione są one w znacznym stopniu właściwości chorobotwórczych lub mają te właściwości znacznie osłabione albo zmienione. W wyniku wprowadzenia ich do organizmu człowieka powstaje odporność przeciw drobnoustrojowi, którego antygeny podane zostały jako szczepionka. Szczepionki powodują powstanie czynnej odporności przez stymulowanie systemu odpornościowego organizmu do produkcji przeciwciał (immunoglobulin) i odporności komórkowej, która chroni przed czynnikiem zakaźnym. Odporność uzyskana w ten sposób utrzymuje się na ogół przez długi czas, który może być przedłużony w wyniku podania dawek przypominających szczepionki.
Uodpornienie bierno- czynne polega na jednoczesnym pozajelitowym podaniu preparatu do uodpornienia biernego (immunoglobuliny) i preparatu do uodpornienia czynnego (szczepionki).