Nerwy czaszkowe - anatomia i objawy uszkodzenia
I N. olfactorius
1/ komórki węchowe w błonie śluzowej nosa (I neuron)
2/ n. węchowy
3/ opuszka węchowa (II neuron)
4/ droga węchowa
5/ boczna droga węchowa
6/ zakręt węchowy boczny
Objawy uszkodzenia
anosmia, hyposmia
II N. opticus
1/ siatkówka
2/ nerw wzrokowy
3/ skrzyżowanie wzrokowe
4/ pasmo wzrokowe
5/ ciało kolankowate boczne
6/ promienistość wzrokowa
7/ ośrodek korowy w płacie potylicznym
Objawy uszkodzenia
-N. wzrokowy - jednooczna homolateralna ślepota
-Skrzyżowanie n. wzrokowego - niedowidzenie
dwuskroniowe
-Promienistość wzrokowa - niedowidzenie połowicze lub
kwadrantowe po stronie przeciwnej
-Płaty potyliczne - ślepota korowa (zespół Antona)
III N. oculomotorius
1/ część ruchowa do mięśni zewnętrznych g. ocznej i dźwigacza
powieki górnej
2/ część parasympatyczna do zwieracza źrenicy i m. rzęskowego
-jądro ruchowe w śródmózgowiu
Objawy uszkodzenia
1/ gałka oczna ustawiona do kąta zew. i w dół, podwójne widzenie
2/ rozszerzenie źrenicy
3/ opadnięcie powieki
Łuk odruchowy źrenicy na światło:
siatkówka→n. wzrokowy→tractus retino-pretectalis→regio pretectalis→jądro Westphal-Edingera po tej samej stronie i po przeciwnej→n. okoruchowy→zwieracz źrenicy
Łuk odruchowy źrenicy na akomodację:
droga wzrokowa→kora płata potylicznego→drogi potyliczno-śródmózgowiowe→regio pretectalis→jądro Perli→j. Westhal-Edingera zwieracz źrenicy
jądro n. okoruchowego→m. prosty wewnętrzny
Zespół Hornera (uszkodzenie włókien sympatycznych)
1/ miosis
2/ ptosis
3/ endophtalnus
4/ anhidrosis na połowie twarzy
5/ rozszerzenie naczyń na połowie twarzy
Źrenica Argyll-Robertsona (kiła, cukrzyca)
1/ brak odruchu źrenicy na światło
2/ zachowany odruch na akomodację
3/ wąskie, nieregularne źrenice
V N. trigeminus
1/ część ruchowa do m. żwaczy, skroniowych, napinacza błony
bębenkowej (m. tensor tympanii) i m. tensor palatini
2/ część czuciowa -wszystkie rodzaje czucia na twarzy, błonie
śluzowej nosa, oponie twardej.
Jądra: 1/ ruchowe w moście
2/ czuciowe w śródmózgowiu, rdzeniu przedłużonym
Obwodowy podział n. trójdzielnego:
V1 - gał. oczna, V2 - gał. szczękowa (podoczodołowa)
V3 - gał. żuchwowa
Klinicznie ważne odruchy:
1/ rogówkowy (V-VII)
2/ żuchwowy (V-V)
Objawy uszkodzenia
1/ zaburzenia czucia w zakresie jednej lub kilku gałązek n. V
2/ brak odr. rogówkowego
3/ niedowład mm. żwaczy, napinacza błony bębenkowej i
napinacza podniebienia
IV N. trochlearis
unerwia m. skośny górny g. ocznej
jądro w śródmózgowiu
Objawy uszkodzenia
oko jest zwrócone ku górze, podwójne widzenie
VI N. abduceus
unerwia ruchowo mięsień prosty boczny gałki ocznej
jądro w moście
Objawy uszkodzenia
zez zbieżny, podwójne widzenie
VII N. facialis
1/ cz. ruchowa do mięśni mimicznych twarzy
2/ cz. wydzielnicza - gruczoł łzowy, ślinianka podjęzykowa,
podszczękowa
3/ smak na 2/3 przednich języka
4/ podniebienie, tylna jama nosa
5/ ucho
Jądra: 1/ n. solitarius
2/ n. n. facialis w moście
3/ n. salivatorius
Pień n. twarzowego składa się z :
1/ właściwego pnia ruchowego do mięśni mimicznych twarzy
i do m. strzemiączkowego i m. platysma
2/ n. intermedius Wrisbung - włókna wydzielnicze i smakowe
Objawy uszkodzenia
Obwodowe (jądrowe)
1/ porażenie mięśni mimicznych twarzy po stronie uszkodzenia
2/ zniesienie smaku na 2/3 przednich języka
3/ suche oko z powodu braku łez
4/ suche usta z powodu braku wydzielania śliny
5/ hyperacusis
Ośrodkowe (nadjądrowe)
Niedowład mięśni dolnej części twarzy po stronie przeciwnej
VIII Nerw przedsionkowo-słuchowy
Jądra:
a/ ślimakowe (grzbietowe i brzuszne) w moście
Objawy uszkodzenia części ślimakowej (słuchowej)
1/ osłabienie słuchu lub głuchota
2/ szumy w uszach
b/ przedsionkowe w moście
Objawy uszkodzenia części przedsionkowej
1/ zawroty głowy z padaniem w kierunku uszkodzenia
2/ zaburzenia równowagi
3/ oczopląs i zamazane widzenie
4/ nudności i wymioty
IX Nerw językowo-gardłowy
Unerwia:
1/ śliniankę przyuszną i m. zwieracz krtani
2/ skórę ucha
3/ smak na 1/3 tylnej języka
4/ m. stylopharyngeus
5/ dotyk na 1/3 tylnej języka
Jądra w opuszce (rdzeniu przedłużonym)
czuciowe - n. tractus solitarius, główne trójdzielnego
ruchowe - n. ambiguus, n. salivatorius inf.
Objawy uszkodzenia
1/ porażenie podniebienia, zniesienie odr. podniebiennych
i gardłowe
2/ dysfagia
3/ zniesienie odruchów z zatoki szyjnej
4/ zniesienie smaku na 1/3 tylnej języka
X Nerw błędny
Unerwia:
1/ włókna ruchowe: podniebienie, gardło, krtań
2/ włókna parasympatyczne: do zwojów i splotów narządów kl.
piersiowej i j. brzusznej
3/ błona śluzowa gardła, krtani, tchawicy, przełyku i narządów kl.
piersiowej i j. brzusznej
4/ smak na nagłośni
5/ czuciowo małżowinę uszną
Jądra w rdzeniu przedłużonym
czuciowe - n. solitarius, główne trójdzielnego
ruchowe - n. ambiguus, n. dorsalis
Objawy uszkodzenia
1/ dysfagia
2/ porażenie podniebienia
3/ chrypka
4/ zniesienie odruchów wegetatywnych z serca, ukł. oddechowego i przewodu pokarmowego
5/ zniesienie odr.sercowego z zatoki szyjnej
XI Nerw dodatkowy
Unerwienie:
ruchowe - m. mostkowosutkowoobojczykowy, górna część m. czworobocznego
Jądra:
1/ tylna cz. n. ambiguus
2/ górna cz. j. rdzenia
Objawy uszkodzenia
1/ osłabienie skręcania głowy
2/ osłabienie unoszenia barków
3/ niedowład strun głosowych, chrypka
XII Nerw podjęzykowy
Unerwia:
ruchowo - mm. języka
Jądro
n. XII w dolnej cz. rdzenia przedłużonego
Objawy uszkodzenia
1/ porażenie i zanik mm. języka
2/ dysartria (zaburzenie mowy)
3/ dysfagia (zaburzenie połykania)
Zespół opuszkowy Zespół rzekomoopuszkowy
Uszkodzenie jąder nn. V, IX, X, XII
Dyzartria
Dysfagia
Osłabienie (zniesienie) odr. żuchowowego
Niedowład podniebienia i zniesienie odruchów podniebiennych, gardłowych
Porażenie i zanik mm. języka
Uszkodzenie obustronne dróg korowo-jądrowych
Dyzartria
Dysfagia
Wygórowanie odr. żuchwowego
Płacz (śmiech) przymusowy
Objawy prymitywne (deliberacyjne)