Sytuacje awaryjne na terenie stacji paliw
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 31 stycznia 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. 2006 nr 30 poz. 208), produkty destylacji ropy naftowej są zaliczone do substancji, których składowanie w ilości przekraczającej 2500 ton decyduje o zaliczeniu do obiektów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. W projektowanej stacji paliw z punktem tankowania pojazdów gazem LPG będzie składowane 5 ton gazów skroplonych (propan - butan) oraz do 50 ton produktów ropopochodnych (benzyny i oleju napędowego). W związku z powyższym analizowana inwestycja nie będzie zaliczona do zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
Wpływ sytuacji awaryjnych na terenie stacji paliw może być odczuwalny praktycznie dla każdego elementu środowiska. Zdarzenia tego typu są zazwyczaj nagłe i trudne do przewidzenia, dlatego już na etapie projektowania należy je zidentyfikować i poczynić stosowne kroki, celem skutecznego ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na otaczające środowisko.
Charakterystyka awarii mogących wystąpić na terenie stacji paliw w fazie jej budowy i likwidacji
1) Awarie pojazdów i maszyn używanych do prowadzenia prac związanych z budową lub rozbiórką stacji paliw
Pochodzące z eksploatowanych pojazdów mechanicznych oraz składowanych olejów i smarów przeznaczonych do bieżącej konserwacji tych urządzeń substancje mogą przedostać się do gruntu, powodując jego zanieczyszczenie. Zapobieganie powstawaniu tego typu awariom polega na:
- utrzymywaniu pojazdów i maszyn budowlanych w dobrym stanie technicznym,
- organizacji zaplecza budowy na terenie utwardzonym, zabezpieczonym przed możliwością skażenia gruntów i wód podziemnych przez substancje ropopochodne.
2) Możliwość uszkodzenia istniejącego uzbrojenia podziemnego
Uszkodzenie istniejącego uzbrojenia podziemnego w tym - w przypadku rozbiórki - podziemnego zbiornika magazynowego paliw płynnych jest możliwe przy nieostrożnym prowadzeniu robót ziemnych.
W celu zapobieżenia tego typu awariom i zminimalizowania ich skutków należy:
- ewentualne prace ziemne w rejonie zbiorników podziemnych wykonywać ze szczególna ostrożnością, tak by ograniczyć do minimum prawdopodobieństwo uszkodzenia,
- wszelkiego rodzaju prace ziemne wykonywać dopiero po dokładnym zlokalizowaniu istniejącego uzbrojenia terenu - należy sprawdzić, czy trasy przebiegu istniejących sieci oraz kabli nie uległy zmianom w stosunku do posiadanych przez Inwestora planów sytuacyjnych, w razie wątpliwości, co do przebiegu uzbrojenia podziemnego należy wykonać ręcznie wykopy sondujące.
Wszelkie prace powinny być wykonywane i nadzorowane przez osoby do tego uprawnione, legitymujące się świadectwem potwierdzającym posiadanie odpowiednich kwalifikacji.
Do wykonywania obiektów oraz montażu sieci i uzbrojenia należy wykorzystywać materiały atestowane.
Prace należy prowadzić przy niskim poziomie wód gruntowych.
Charakterystyka awarii mogących wystąpić na terenie stacji paliw podczas jej eksploatacji
1) Awarie pojazdów transportujących paliwa
W wyniku awarii lub wypadku pojazdu przewożącego paliwa lub gaz może dojść do wycieku paliwa ze zbiorników, pożaru, a nawet wybuchu. Taka sytuacja może wystąpić zarówno na terenie stacji paliw jak i poza jej terenem. Może zostać zanieczyszczony grunt, woda, roślinność, powietrze lub wystąpić bezpośrednie zagrożenie pożarem lub wybuchem. W celu zapobiegania w/w sytuacjom transport powinien odbywać się zgodnie z wymogami przepisów o przewozie ładunków niebezpiecznych i kodeksem drogowym, pojazdami do tego celu przystosowanymi o pełnej sprawności. Najlepiej wykorzystywać sprawdzonych przewoźników.
Przedostawaniu się do gruntu ropopochodnych z drobnych wycieków powstałych przy tankowaniu na powierzchni terenu zapobiega kanalizacja deszczowa oraz utwardzony i uszczelniony teren z ukierunkowanym spływem do wpustów kanalizacyjnych. W przypadku wycieku ropopochodnych na terenie stacji paliw nadmiar substancji spłynie kanalizacją deszczową i zostanie oddzielony w separatorze i zbiorniku bezodpływowym. Pozostałe na terenie plamy należy usunąć magazynowanymi w tym celu sorbentami. Zabezpieczeniem jest także zadaszenie dystrybutorów uniemożliwiające spłukiwanie ropopochodnych przez deszcz.
2) Awarie baków pojazdów korzystających ze stacji
W wyniku awarii baków pojazdów mogą powstać zagrożenia zbliżone do pkt. 1), lecz na znacznie mniejszą skalę. W przypadku wycieku ropopochodnych na terenie stacji nadmiar substancji spłynie kanalizacją deszczową i zostanie oddzielony w separatorze i zbiorniku bezodpływowym, a plamy usunięte zostaną przy wykorzystaniu sorbentu substancji ropopochodnych.
3) Wycieki ze zbiorników paliw
Wyciek ze zbiornika magazynowego może być przyczyną zanieczyszczenia gruntu i wód podziemnych ropopochodnymi. Nie stanowi on zagrożenia dla czystości powietrza. Z tego względu zbiornik musi posiadać niezbędne badania szczelności oraz możliwość kontroli ilości paliwa. Wyciek ze zbiornika podziemnego jest bardzo powolny, a tym samym trudno wykrywalny. Dlatego niezbędne są piezometry na kierunku spływu wód oraz okresowe badanie szczelności zbiorników.
4) Rozszczelnienie zbiornika LPG
Gaz nie stanowi poważnego źródła mogącego zanieczyścić środowisko. Jest cięższy od powietrza, wiec spływa w miejsca najniżej położone i zalega, nawet przez długi okres czasu. Nie jest trujący i nie zagraża życiu (zatruciu). Jednak przy dużych stężeniach wypiera tlen, co może spowodować uduszenie. Przy wybuchu gaz płynny powoduje najczęściej oparzenia III stopnia. Przy zetknięciu ze skóra powstają odmrożenia na wskutek gwałtownego odparowania kosztem ciepła pobranego ze skóry. Gaz płynny szybko miesza się z powietrzem, co przy dolnej granicy wybuchowości 2,1 % stwarza zagrożenie pożarowe. Rozlany szybko paruje. W celu uniknięcia wypadków tankowanie pojazdów powinno być realizowane przez wykwalifikowanego i przeszkolonego w zakresie BHP pracownika stacji.
5) Przeciążenie separatora ropopochodnych
Najbardziej newralgiczny moment to bardzo obfite opady po długim okresie suszy. Dlatego przepustowość separatora kanalizacji deszczowej powinna uwzględniać również taką sytuację. Awaria wiąże się z przedostaniem zbyt dużej ilości ropopochodnych do zbiornika wód opadowych i koniecznością jej wywozu na odpowiednią oczyszczalnie ścieków.
6) Inne
Do tej grupy można zaliczyć awarie szczelnego tankowania, awarie absorbentów lub zbiorników na płyny technologiczne korzystających ze stacji i obsługujących ją samochodów. Zasięgi oddziaływania ewentualnych awarii będą miały charakter miejscowy i krótkotrwały, a ich oddziaływanie nie powinno wykraczać poza teren stacji paliw. Również rozszczelnienie zbiornika na ścieki sanitarne i zbiornika na ścieki deszczowe może spowodować zanieczyszczenie środowiska gruntowego na terenie ich posadowienia, stad niezbędny jest ciągły monitoring w/w zbiorników.