Przyimki con, per, su, tra / fra
Preposizioni con, per, su, tra / fra

Przyimek con:

• wyraża w języku włoskim polski narzędnik odpowiadający na pytania „kim?” „czym?”:

Mangio con il cucchiaio. (Jem łyżką.)
Scrivo con la penna. (Piszę długopisem.)
Viaggio con il treno. (Podróżuję pociągiem. )

• najczęściej jest tłumaczony na język polski jako „z”:

Parlo con Marta. (Rozmawiam z Martą.)
Mangio un panino con la marmellata. (Jem bułkę z dżemem.)

• jest używane do opisywania cech charakterystycznych osób i przedmiotów:

una donna con gli occhi blu (kobieta o niebieskich oczach)
una camicia con le maniche lunghe (koszula z długim rękawem)
un uomo con i baffi (mężczyzna z wąsami)

• jest używany w następujących wyrażeniach:

con l'andar del tempo (z biegiem czasu)
con questo caldo (przy takim upale)
con questa pioggia (przy takim deszczu)

Przyimek per:

• jest używany w zdaniach celowych:

Studia per diventare medico. (Studiuje, aby zostać lekarzem.)
Vado al negozio per comprare il sale. (Idę do sklepu po sól.)

• jest tłumaczony na język polski jako „dla”:

i fiori per te (kwiaty dla ciebie)
peggio per te! (gorzej dla ciebie!)
per il tuo bene (dla twojego dobra)
per scherzo (dla żartów)

• jest tłumaczony na język polski jako „przez”, „od”:

per due anni (przez dwa lata, od dwóch lat)
per un mese (przez miesiąc / od miesiąca)
per tutta la notte (przez całą noc)

• może wyrażać powód:

per il dolore (z bólu)
per la rabbia (ze złości)
per la gioia (z radości)

• jest używany w wyrażeniach:

per terra (na ziemi)
per strada (na ulicy)
per telefono (przez telefon)
per posta (pocztą)
per e-mail (mailem)
prendere per mano (wziąć za rękę)
per quanto mi riguarda (jeśli chodzi o mnie)
per sempre (na zawsze)
per fortuna (na szczęście)

Przyimek tra / fra:

• jest tłumaczony na język polski jako „między / pomiędzy”, „wśród / pośród”:

tra / fra il tavolo e la sedia (pomiędzy stołem a krzesłem)
tra / fra i miei amici (wśród moich przyjaciół)
dividete il dolce fra / tra di voi (podzielcie ciastko pomiędzy siebie)
il più bello tra di noi (najładniejszy spośród nas)

• jest tłumaczony na język polski jako „za” w znaczeniu czasowym:

fra / tra due settimane (za dwa miesiące)
fra / tra un mese (za miesiąc)
fra poco (za niedługo)

• jest używany w wyrażeniach:

trovarsi tra l'incudine e il martello (znaleźć się między młotem a kowadłem)
parlare tra sé e sé (mówić do siebie)

Nie ma różnicy w znaczeniu pomiędzy tra i fra. Dość często jednak, by uniknąć trudności
w wymowie, mówi się:

fra tre anni a nie tra tre anni (za trzy lata)
tra fratelli a nie fra fratelli (między braćmi)

Formy ściągnięte przyimka su:

su + il = sul
su + lo = sullo
su + l' = sull'
su + la = sulla

su + i = sui
su + gli = sugli
su + le = sulle

Przyimek su:

• jest tłumaczony na język polski jako „na”:

sul tavolo (na stole)
sulla sedia (na krześle)
sugli alberi (na drzewach)
salire sull'albero (wejść na drzewo)

• jest tłumaczony na język polski jako „nad”:

le nuvole sulla collina (chmury nad pagórkiem)
un ponte sul fiume (most nad rzeką)

• jest używany w wyrażeniach:

le finestre danno sul cortile (okna wychodzą na podwórko)
su misura (na miarę)
su per giù (na oko, mniej więcej)
un libro su Dante (książka o Dantem)
venti punti su trenta (dwadzieścia punktów na trzydzieści)

---