WSTĘP DO PRAWOZNAWSTWA 2004
Pojęcia kryteriów podziałów i podział nauk
Podział nauk w ramach prawoznawstwa opartej o kryteria przedmiotowe
Pojęcie państwa
Przymus prawny
Terytorium państwa
Zasada zwierzchnictwa terytorialnego
Obywatel, obywatelstwo, nabycie obywatelstwa
Obywatelstwo europejskie
Reżimy traktowania cudzoziemców
Suwerenność państwa (zewnętrzna i wewnętrzna)
Działania władcze i niewładcze państwa, pojęcie funkcji państwa
Aparat państwowy, organ, urząd
Podział organów ze względu na rodzaj działań władczych, skład i kompetencje
Zasada jednolitości i podziału władz
Centralizacja i decentralizacja, autonomia i samorząd, koncentracja i dekoncentracja
Państwa unitarne, federacyjne i konfederacje- różnice
Państwo liberalno- demokratyczne a państwo liberalno- socjalne- różnice w założeniach teoretycznych
Określenie prawa
Różnice pomiędzy wypowiedzią opisową, normatywną, ocenne
Prawo a moralność- różnice, relacje przedmiotowe, walidacyjne i funkcjonalne
Granice przedmiotowe prawa (zakres prawnej regulacji i kwalifikacji)
Granice podmiotowe prawa- adresaci pierwotni, wtórni, podmioty prawa
Funkcje prawa- kontroli zachowań, rozdziału dóbr i ciężarów, regulacji konfliktów
Funkcje kontroli zachowań a obowiązki korelatywne i instrumentalne
Reguły sprawiedliwości dystrybutywnej, komutatywnej, proceduralnej
Norma prawna a przepis prawny, podział norm prawnych i przepisów prawnych
Koncepcje budowy normy prawnej
Treść hipotezy normy prawnej a zakres zastosowania normy prawnej, podział faktów
Dyspozycja normy prawnej (zakres prawny regulacji- obowiązki a uprawnienia, podział obowiązków a uprawnień)
Prawo podmiotowe a przedmiotowe
Sankcje prawne, podział i funkcje sankcji
Sankcje nieważności a rygor ważności i sankcje unieważnialności
Teoria norm ze względu na sposób zabezpieczenia ich sankcją nieważności i karą
Obowiązywanie prawa w znaczeniu normatywnym (w czasie, przestrzeni i co do osób) i aksjologicznym i faktycznym
Reguły kolizyjne I i II stopnia
Stosunek prawny- pojęcie, elementy, stosunek cywilnoprawny a administracyjnoprawny
Podmioty stosunku cywilnoprawnego (podmioty prawa, a podmioty stosunku prawnego, osoba prawna a fizyczna)
Zdolność prawna a zdolność do czynności prawnej- nabycie i utrata
Rodzaje osób prawnych i tryby powstawania
Istota osoby prawnej- istota fikcji i substratu
Przedmiot i treść stosunku cywilnoprawnego
System prawa
Systemy- typy a konkretne systemy prawne
Konkretne systemy prawa- kryteria systematyzacji poziomej (prawo międzynarodowe prywatne)
Prawo formalne i materialne- krótka charakterystyka poszczególnych gałęzi
Gałąź prawa a instytucja prawa, kodyfikacja a inkorporacja
Prawo publiczne a prawo prywatne
Normy prawne a zasady prawne
Hierarchia dóbr normatywnych w kontynentalnym systemie prawa, rola ustawy organicznej
Statyczny, dynamiczny i mieszany system norm
Postulat niesprzeczności systemu prawa a niezgodność formalna i prakseologiczna
Postulat zupełności systemu prawa- zupełność obowiązywania, kwalifikacji i proceduralna
Pojęcie i rodzaje luk w prawie- aksjologiczna, konstrukcyjna, logiczna
Tworzenie prawa- pojęcie i formy, moc prawna a moc obowiązywania
Znaczenie pojęcia źródła prawa
Hierarchia aktów prawa w RP a typy ustaw
Ratyfikowana umowa międzynarodowa, jej miejsce w systemie źródeł prawa
Prawo międzynarodowe publiczne a prawo wewnętrzne- różnice formy inkorporacyjnej w prawie międzynarodowym publicznym obowiązującego systemu prawa wewnętrznego
Umowa jako źródło prawa międzynarodowego- pojęcie, rodzaje, forma wyrażania zgody państwa na związaniu umowy
System prawa wspólnotowego i prawo pierwotne, ogólne zasady prawa wspólnotowego, zasady prawa zwyczajowego, umowy międzynarodowe, prawo wtórne
Moc prawna aktów prawa wspólnotowego w systemie prawa państw członkowskich
Polityka prawa a polityka tworzenia prawa
Tekst prawny i jego budowa, tekst jednolity, nowelizacja
Stosowanie prawa a przestrzeganie prawa
Stosowanie prawa, realizowanie a przestrzeganie
Typy stosowania prawa
Ideologia sądowego stosowania prawa, model subsumcyjny i argumentacyjny, rodzaje luzów decyzyjnych
Etapy procesu stosowania prawa w modelu decyzyjnym
Ustalania stanu faktycznego, przedmiot dowodu i rodzaje dowodów, zasada swobodnej i legalnej oceny dowodów, domniemania prawne
Wykładnie prawa- pojęcie
Podział wykładni ze względu na sposób jej dokonywania, dyrektywy wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej, język prawny a prawniczy
Podział wykładni ze względu na podmiot i moc wiążącą, zakres wykładni, stosunek do obowiązującego prawa, materiał wykładni
Reguły wnioskowań prawniczych
Praworządność, istota pojęcia
Podmiotowy i przedmiotowy zakres pojęcia praworządności, gwarancje praworządności