ZAGADNIENIE NR 1 - PRZEDMIOT EKONOMII.
EKONOMIA jest nauką społeczną, badającą zjawiska związane z gospodarką, która polega na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług zgodnie z potrzebami ludności. Celem ekonomii jest maxymalizacja zysku i dochodu. Zysk otrzymywany jest z kapitału, a dochód z wykonywanej pracy. Działy ekonomii:
Mikroekonomia - zajmuje się gospodarką przedsiębiorstw, gospodarstw domowych, gospodarką lokalną, zachowaniami indywidualnego konsumenta.
Makroekonomia - zajmuje się gospodarką na poziomie państwa, gospodarką Unii Europejskiej, gosp. Światową.
Ekonomia pozytywna - zajmuje się obiektywnym, naukowym objaśnianiem zasad funkcjonowania gospodarki.
Ekonomia normatywna - wartościująca, dostarcza zaleceń i rekomendacji opartych na subiektywnych sądach wartościujących.
E. Popytowa.
E. Podażowa.
Środkami gospodarczymi są aktywa, czyli takie zasoby majątkowe, które w przyszłości spowodują korzyści ekonomiczne. Klasyfikacja:
aktywa trwałe - majątek trwały, na stałe przypisany do organizacji, powinien generować dochody (ale często generuje koszty). To np. budynki, grunty, maszyny, środki transportu; obligacje, akcje, udziały; patenty, prawa; wizerunek; inwestycje długoterminowe.
aktywa obrotowe - majątek obrotowy np. gotówka w kasie, surowce, materiały, towary; krótkoterminowe papiery wartościowe, czeki, weksle; produkcja w toku; inwestycje krótkoterminowe.
Obok aktywów występują także pasywa. Są to źródła finansowania aktywów i dzielą się na:
źródła własne - to własne fundusze np. rezerwy, zabezpieczenia finansowe, kapitał podstawowy. Mają one tzw. koszt alternatywny - to utracona korzyść, czyli gdy pasywa nie sfinansowały aktywów i przyniosły stratę.
Źródła obce - to kredyty, pożyczki, zobowiązania wobec np. pracowników, dostawców, państwa, Urzędu Skarbowego.
Gospodarka to sfery, przestrzenie gospodarcze - podział:
I sfera - produkcji - to wytwarzanie dóbr i usług; jest zależna od sfery podziału,
II sfera - podziału - występuje tu podział pracy. Im wyższy podział pracy, tym lepsza produkcja. Żeby usprawnić podział ważna jest wymiana.
III sfera - wymiany - wymiana np. towarowa, pieniężna, elektroniczna.
IV sfera - konsumpcji - konsumpcja dóbr i usług. T a sfera warunkuje sferę produkcji. Wpływa na wszystkie sfery.
Występują tu zjawiska gospodarcze związane z tymi sferami. Zjawisko gosp. to zdarzenie gospodarcze, fakt gospodarczy, które możemy zdefiniować, określić. Występują tu pewne zależności przyczynowo - skutkowe. Elementy zjawisk gospodarczych:
Stosunki gospodarcze/ekonomiczne - to stosunki produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji. To związki zależności, relacje pomiędzy uczestnikami produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji. To relacje między podmiotami za pośrednictwem jakiejś rzeczy. Podmiotami mogą być np. 2 firmy, a rzeczą towar, usługa lub pieniądz; podmiotami może też być pracodawca i pracobiorca, a rzeczą praca lub wynagrodzenie.
Środki produkcji - to, co potrzebne do produkcji, czyli narzędzia pracy - maszyny, urządzenia oraz przedmioty pracy - surowce, materiały.
Infrastruktura (budynki, drogi, magazyny itd.) oraz postęp naukowo - techniczny.
Praca - praca żywa, która ożywi przedmioty pracy, infrastrukturę.
Przedmiotem ekonomii są także prawa ekonomiczne. Są to wzajemne więzi między istotnymi cechami różnych zjawisk ekonomicznych mające charakter ogólny, konieczny, nieprzypadkowy i stosunkowo trwały. Cechy praw ekonomicznych:
Są obiektywne - niezależne od świadomości człowieka,
Są historyczne - zmieniają się w czasie oraz są różne w różnych miejscach,
Są stochastyczne - są statyczne, prawdopodobne, przejawiają się w dużej liczbie zjawisk, a w poszczególnych, pojedynczych mogą być odstępstwa.
Praw nie można definiować za pomocą pojedynczych zdarzeń, ale też nigdy nie da się przewidzieć wszystkiego na 100%.