BRZUCH

• anatomia

dla celów dokumentowania :

• linia pionowa od wyrostka mieczykowatego do spojenia łonowego

• linia pozioma talerza biodrowego

4 kwadranty

• prawy górny

• prawy dolny

• lewy górny

• lewy dolny

okolice:

• nadbrzusze

• śródbrzusze

• podbrzusze

Prawy górny kwadrant

• prawy płat wątroby

• głowa trzustki

• * wątroba pod prawym łukiem żebrowym, u zdrowej osoby nie bada się wątroby spod łuku żebrowego

• u ludzi bardzo szczupłych, albo starszych z małą masą możemy uchwycić podczas badania prawą nerkę( prawa nerka obniżona jest przez wątrobę)

• palpacyjnie nie wybadamy pęcherzyka żółciowego

Lewy górny kwadrant

• trzustka tuż pod okolicą IX-X żebra w linii środkowej pachowej lewej poza żołądkiem

• śledziona

• nerki położone są tylnie w okolicy XII żebra

• lewa nerka pod łukiem żebrowym, który ją chroni

kwadrant dolny prawy, lewy

• jelito cienkie

• jelito grube

• odbytnica

• macica

• jajniki

• jajowody

• pęcherz

• dolny biegun nerki

Aorta brzuszna

• na dwie tętnice biodrowe rozgałęzia się

• na wysokości pępka, po lewej stronie możemy zbadać

• na wysokości nerek ( dwie tętnice nerkowe, możemy osłuchać)

• u szczupłych osób możemy wybadać guzowatość na kręgosłupie

Osłuchiwanie tętnic znajdujących się w jamie brzusznej ( strona 33)

• aorta brzuszna (2 cm powyżej pępka, w lewą stronę)

• tętnice nerkowe ( na liniach środkowo-obojczykowych, pod łukiem żebrowym)

• tętnice biodrowe ( w dole pachwinowym)

WYWIAD

_ czy ma ból w jamie brzusznej

problemy w połykaniu

zaburzenia trawienia

wzdęcia

zgagę

gazy

nudności

wymioty

zaparcia

biegunki

• ból w jamie brzusznej: ( ćmiący, skurczowy, przeszywający, ostry, tępy)

• czy związek z pozywanym pokarmem

• w trakcie połykania

• apetyt, utrata, bądź wzrost masy ciała

• choroba wrzodowa

• krwawienie z przewodu pokarmowego

• przyzwyczajenia w zakresie oddawania stolca, konsystencja, zabarwienie

• czy piją alkohol, ile

• czy używają leki,

• czy zapalenie wątroby

• przeszczep wątroby, nerki

• czy w rodzinie rak jelita grubego, przełyku, żołądka

• żywienie, które wywołuje ból

• problemy( połykanie, aż do wydalenia)

• zabiegi na brzuchu

• zaparcia, biegunki- w jaki sposób sobie z tym radzą

• pomoc w zdefiniowaniu co przez to rozumieją

• ludzie starzy dużo leków

• oddawanie moczu ( kolor, częstość)

• uczucie parcia na mocz

• mężczyzna( problem z rozpoczęciem, oddawanie nocne)

• według OLD CART

BRZUCH badanie

• na plecach płasko

• siedząco nie bo przemieszczają się organy

• siedzenie napina mięśnie brzucha

• dobre oświetlenie

• pusty pęcherz moczowy

• ręce wzdłuż ciała

• ramiona pod głowę( napina się mięśnie brzucha- badanie utrudnione)

• poduszka pod kolana, napięcie mięśni brzucha zmniejsza się

• okolicę brzucha w której jest ból badamy na końcu

• obrona mięśniowa, nie zbadamy dobrze brzucha

• informacje zebrane od pacjenta, nie potwierdzają się z badaniem- mówimy do chorego, by odwrócić uwagę, kontrolujemy informacje

• obserwacja bólu twarzy, ludzie są wrażliwi na dotyk brzucha, ręce nasze ciepłe, stetoskop ciepły, krótkie paznokcie

• obnażamy od sutków do spojenia łonowego

** badanie jamy brzusznej:

• oglądamy

• osłuchujemy

• opłukujemy

• palpacyjnie

• palpacyjnie wcześniej, gdy zaburzona perystaltyka jelit

Oglądanie

• odkrycie

• dobre światło

• poziom oczu do poziomu brzucha pacjenta

• obserwowanie pulsacji w okolicy aortalnej, żołądka

• u bardzo szczupłych - perystaltyka widoczna

• kształt brzucha ( wklęsły, płaski, zaokrąglony)

• czy występuje symetria brzucha ( wybrzuszenie po jednej stronie)

• wybrzuszenie nad kwadrantem brzucha, zarysowane narządy

• pępek, czy w centrum brzucha

• skóra w kierunku blizn,

• zadrapana ( w kierunku niewydolności prawo komorowej)

• przepukliny brzucha

• pacjent leży płasko ( uniesienie głowy, ramion- napina powłoki brzuszne= uwypuklenie przepukliny( przepukliny w starych bliznach)

Osłuchujemy

• w 4 kwadrantach:

• perystaltyka ( 5 minut osłuchujemy, jak u pacjenta nie występuje ruch robaczkowy)

• u zdrowych wystarczy osłuchać w prawym dolnym kwadrancie ( jest to aktywna część brzucha, jeżeli chodzi o perystaltykę

• perystaltyka prawidłowa ( normalna)

• zwiększona( przelewanie wody)

• hypoaktywna ( kilka przelewań w ciągu 5 minut)

• w przeciętnym brzuchu 5-10 przelewań w ciągu minuty

• * jeżeli wysłuchujemy coś nad aortą brzuszną oprócz lab- dab, nieprawidłowo jeżeli słyszymy grzmoty ( buczenie, szmery) = zwężenie aorty = zaburzenia w zwężeniu naczyń krwionośnych

• u zdrowych ludzi żadnych odgłosów z tętnic aorty brzusznej, nerkowej, biodrowych, udowych( nic nie wysłuchujemy)

• osłuchać WĄTROBĘ, po badaniu palpacyjnym, gdy jest powiększona

• bardzo powiększona, zwiększony przepływ krwi= odgłos buczenia żył

opłukiwanie

• w jamie brzusznej dwa odgłosy

1. nad powierzchnią gdzie powietrze- ODGŁOS BĘBENKOWY

2. TŁUMIENIE BĘBENKOWE - nad organem powiększonym, guzy, pęcherz wypełniony

3. Najpierw ogólne opłukiwanie, w których bębenkowy a w których stłumienie bębenkowe ( zależne to będzie od tego kiedy pacjent jadł)

4. Zwracamy uwagę na narządy( wątroba, śledziona)

WĄTROBA

• prawy górny kwadrant

• wymiar w linii środkowo- obojczykowej 6-12 cm

• gdy opłukujemy w linii mostkowej prawej jest 4-8 cm

• opłukiwanie zaczynamy powyżej linii gdzie spodziewamy się, że znajduje się wątroba

• w linii środkowo-obojczykowej opukujemy upowietrzone płuca

• opłukiwanie powyżej= odgłos rezonansu, obniżamy się w kierunku wątroby= stłumiony odgłos ( zaznaczamy na skórze to miejsce)

• normalna wątroba, chowa się pod łukiem żebrowym, prawym

• od dołu opukujemy kilka cm niżej w linii środkowo obojczykowej, do góry, w kierunku wątroby, wypuk bębenkowy, potem nagle stłumienie

• stłumienie= łuk wątroby zaznaczamy

• mierzymy za pomocą cm wymiar wątroby w linii środkowo obojczykowej 6-12 cm ( prawidłowy wymiar)

• opłukujemy w linii prawej przymostkowej wymiar wątroby 4-8 cm prawidłowy

opłukujemy śledzionę

• pacjent leży na wznak

• śledziona w linii pachowej, środkowej lewej na wysokości IX-X żebra, znajduje się za żołądkiem

• u zdrowych nie wybadamy za pomocą opłukiwania, gdy powiększona wówczas możemy opukać

• pacjent na prawym boku

• opłukujemy w linii środkowpachowej na wysokości pomiędzy IX a XI m/żebrem

• normalnie występuje rezonans jeżeli jest powiększona, gdy nie ma stłumienia to norma

• stłumienie gdy słyszymy albo chcemy sprawdzić- opłukujemy przy głębokim wdechu i wstrzymaniu powietrza, opłukujemy poniżej XI m/żebrza, sprawdzamy czy słyszymy stłumienie, czy nie ( śledziona jest przepchnięta, gdy powiększona)

• przesunięcie w dół i do przodu, można wypukać stłumienie

• niektórzy opłukują u pacjenta leżącego na plecach, łatwiej gdy pacjent leży na prawym boku

• wątrobę i śledzionę - opłukujemy ( tylko te dwa narządy)

Palpacyjnie brzuch badamy:

• palpacja lekka, używając końców naszych palców ( okrężny ruch, ucisk ok. 2cm)

• wybadać zgrubienia, masy, guzy

• po lekkiej palpacji głęboka, dwie ręce ( można zapomnieć czy lekka, czy głęboka, dlatego dwie ręce)

• głęboka palpacja:

• * oprócz narządów wyczuć masy, guzy

• badamy brzegi aorty brzusznej tuż powyżej pępka ( delikatnie, bo aorta jest wrażliwa)

• wątroba, śledziona

• otrzewnowe podrażnienie

• objaw Blumberga, Rossinga

• u młodych ludzi ból w kolanie i w udzie

• film brzuch

• nerka- badaniem palpacyjnym, trudno zbadać

• objaw Golffmanna- opłukiwanie nerki od tyłu w pozycji siedzącej ( dłoń na ciało pacjenta- uderzyć)

• objaw Chełmońskiego ( nad wątrobą)

• lewa nerka nieco niżej

• badanie nerek

• oglądanie skóry

• osłuchiwanie okolica prawo przyśrodkowa, aorta + tętnice ( membrana)

• palpacja powierzchniowa ( jedna nerka)

• palpacja głęboka ( dwie ręce)

• prosimy aby pacjent zakaszlał ( obserwacja przepuklin)

• jednym palcem - badamy ok. pępka

• objaw Blumberga, Rossinga

• opłukiwanie( zaznaczamy na jakiej wysokości jest wątroba

• badanie palpacyjne wątroby ( jest pod łukiem żebrowym- nabranie powietrza i wstrzymanie)

• manewr Chełmońskiego ( na tkliwość narządów, opłukiwanie wątroby)

• podkładanie pod śledzionę rękę i palcami drugiej ręki badamy śledzionę

• pacjent leży na prawym boku, badamy śledzionę ( nabiera i wypuszcza powietrze)

• nerki- lewą rękę pod nerkę, prawą ( 4 palce)

• objaw Golffmana - tkliwość, stan zapalny nerki