BRZUCH
anatomia
dla celów dokumentowania :
linia pionowa od wyrostka mieczykowatego do spojenia łonowego
linia pozioma talerza biodrowego
4 kwadranty
prawy górny
prawy dolny
lewy górny
lewy dolny
okolice:
nadbrzusze
śródbrzusze
podbrzusze
Prawy górny kwadrant
prawy płat wątroby
głowa trzustki
* wątroba pod prawym łukiem żebrowym, u zdrowej osoby nie bada się wątroby spod łuku żebrowego
u ludzi bardzo szczupłych, albo starszych z małą masą możemy uchwycić podczas badania prawą nerkę( prawa nerka obniżona jest przez wątrobę)
palpacyjnie nie wybadamy pęcherzyka żółciowego
Lewy górny kwadrant
trzustka tuż pod okolicą IX-X żebra w linii środkowej pachowej lewej poza żołądkiem
śledziona
nerki położone są tylnie w okolicy XII żebra
lewa nerka pod łukiem żebrowym, który ją chroni
kwadrant dolny prawy, lewy
jelito cienkie
jelito grube
odbytnica
macica
jajniki
jajowody
pęcherz
dolny biegun nerki
Aorta brzuszna
na dwie tętnice biodrowe rozgałęzia się
na wysokości pępka, po lewej stronie możemy zbadać
na wysokości nerek ( dwie tętnice nerkowe, możemy osłuchać)
u szczupłych osób możemy wybadać guzowatość na kręgosłupie
Osłuchiwanie tętnic znajdujących się w jamie brzusznej ( strona 33)
aorta brzuszna (2 cm powyżej pępka, w lewą stronę)
tętnice nerkowe ( na liniach środkowo-obojczykowych, pod łukiem żebrowym)
tętnice biodrowe ( w dole pachwinowym)
WYWIAD
_ czy ma ból w jamie brzusznej
problemy w połykaniu
zaburzenia trawienia
wzdęcia
zgagę
gazy
nudności
wymioty
zaparcia
biegunki
ból w jamie brzusznej: ( ćmiący, skurczowy, przeszywający, ostry, tępy)
czy związek z pozywanym pokarmem
w trakcie połykania
apetyt, utrata, bądź wzrost masy ciała
choroba wrzodowa
krwawienie z przewodu pokarmowego
przyzwyczajenia w zakresie oddawania stolca, konsystencja, zabarwienie
czy piją alkohol, ile
czy używają leki,
czy zapalenie wątroby
przeszczep wątroby, nerki
czy w rodzinie rak jelita grubego, przełyku, żołądka
żywienie, które wywołuje ból
problemy( połykanie, aż do wydalenia)
zabiegi na brzuchu
zaparcia, biegunki- w jaki sposób sobie z tym radzą
pomoc w zdefiniowaniu co przez to rozumieją
ludzie starzy dużo leków
oddawanie moczu ( kolor, częstość)
uczucie parcia na mocz
mężczyzna( problem z rozpoczęciem, oddawanie nocne)
według OLD CART
BRZUCH badanie
na plecach płasko
siedząco nie bo przemieszczają się organy
siedzenie napina mięśnie brzucha
dobre oświetlenie
pusty pęcherz moczowy
ręce wzdłuż ciała
ramiona pod głowę( napina się mięśnie brzucha- badanie utrudnione)
poduszka pod kolana, napięcie mięśni brzucha zmniejsza się
okolicę brzucha w której jest ból badamy na końcu
obrona mięśniowa, nie zbadamy dobrze brzucha
informacje zebrane od pacjenta, nie potwierdzają się z badaniem- mówimy do chorego, by odwrócić uwagę, kontrolujemy informacje
obserwacja bólu twarzy, ludzie są wrażliwi na dotyk brzucha, ręce nasze ciepłe, stetoskop ciepły, krótkie paznokcie
obnażamy od sutków do spojenia łonowego
** badanie jamy brzusznej:
oglądamy
osłuchujemy
opłukujemy
palpacyjnie
palpacyjnie wcześniej, gdy zaburzona perystaltyka jelit
Oglądanie
odkrycie
dobre światło
poziom oczu do poziomu brzucha pacjenta
obserwowanie pulsacji w okolicy aortalnej, żołądka
u bardzo szczupłych - perystaltyka widoczna
kształt brzucha ( wklęsły, płaski, zaokrąglony)
czy występuje symetria brzucha ( wybrzuszenie po jednej stronie)
wybrzuszenie nad kwadrantem brzucha, zarysowane narządy
pępek, czy w centrum brzucha
skóra w kierunku blizn,
zadrapana ( w kierunku niewydolności prawo komorowej)
przepukliny brzucha
pacjent leży płasko ( uniesienie głowy, ramion- napina powłoki brzuszne= uwypuklenie przepukliny( przepukliny w starych bliznach)
Osłuchujemy
w 4 kwadrantach:
perystaltyka ( 5 minut osłuchujemy, jak u pacjenta nie występuje ruch robaczkowy)
u zdrowych wystarczy osłuchać w prawym dolnym kwadrancie ( jest to aktywna część brzucha, jeżeli chodzi o perystaltykę
perystaltyka prawidłowa ( normalna)
zwiększona( przelewanie wody)
hypoaktywna ( kilka przelewań w ciągu 5 minut)
w przeciętnym brzuchu 5-10 przelewań w ciągu minuty
* jeżeli wysłuchujemy coś nad aortą brzuszną oprócz lab- dab, nieprawidłowo jeżeli słyszymy grzmoty ( buczenie, szmery) = zwężenie aorty = zaburzenia w zwężeniu naczyń krwionośnych
u zdrowych ludzi żadnych odgłosów z tętnic aorty brzusznej, nerkowej, biodrowych, udowych( nic nie wysłuchujemy)
osłuchać WĄTROBĘ, po badaniu palpacyjnym, gdy jest powiększona
bardzo powiększona, zwiększony przepływ krwi= odgłos buczenia żył
opłukiwanie
w jamie brzusznej dwa odgłosy
nad powierzchnią gdzie powietrze- ODGŁOS BĘBENKOWY
TŁUMIENIE BĘBENKOWE - nad organem powiększonym, guzy, pęcherz wypełniony
Najpierw ogólne opłukiwanie, w których bębenkowy a w których stłumienie bębenkowe ( zależne to będzie od tego kiedy pacjent jadł)
Zwracamy uwagę na narządy( wątroba, śledziona)
WĄTROBA
prawy górny kwadrant
wymiar w linii środkowo- obojczykowej 6-12 cm
gdy opłukujemy w linii mostkowej prawej jest 4-8 cm
opłukiwanie zaczynamy powyżej linii gdzie spodziewamy się, że znajduje się wątroba
w linii środkowo-obojczykowej opukujemy upowietrzone płuca
opłukiwanie powyżej= odgłos rezonansu, obniżamy się w kierunku wątroby= stłumiony odgłos ( zaznaczamy na skórze to miejsce)
normalna wątroba, chowa się pod łukiem żebrowym, prawym
od dołu opukujemy kilka cm niżej w linii środkowo obojczykowej, do góry, w kierunku wątroby, wypuk bębenkowy, potem nagle stłumienie
stłumienie= łuk wątroby zaznaczamy
mierzymy za pomocą cm wymiar wątroby w linii środkowo obojczykowej 6-12 cm ( prawidłowy wymiar)
opłukujemy w linii prawej przymostkowej wymiar wątroby 4-8 cm prawidłowy
opłukujemy śledzionę
pacjent leży na wznak
śledziona w linii pachowej, środkowej lewej na wysokości IX-X żebra, znajduje się za żołądkiem
u zdrowych nie wybadamy za pomocą opłukiwania, gdy powiększona wówczas możemy opukać
pacjent na prawym boku
opłukujemy w linii środkowpachowej na wysokości pomiędzy IX a XI m/żebrem
normalnie występuje rezonans jeżeli jest powiększona, gdy nie ma stłumienia to norma
stłumienie gdy słyszymy albo chcemy sprawdzić- opłukujemy przy głębokim wdechu i wstrzymaniu powietrza, opłukujemy poniżej XI m/żebrza, sprawdzamy czy słyszymy stłumienie, czy nie ( śledziona jest przepchnięta, gdy powiększona)
przesunięcie w dół i do przodu, można wypukać stłumienie
niektórzy opłukują u pacjenta leżącego na plecach, łatwiej gdy pacjent leży na prawym boku
wątrobę i śledzionę - opłukujemy ( tylko te dwa narządy)
Palpacyjnie brzuch badamy:
palpacja lekka, używając końców naszych palców ( okrężny ruch, ucisk ok. 2cm)
wybadać zgrubienia, masy, guzy
po lekkiej palpacji głęboka, dwie ręce ( można zapomnieć czy lekka, czy głęboka, dlatego dwie ręce)
głęboka palpacja:
* oprócz narządów wyczuć masy, guzy
badamy brzegi aorty brzusznej tuż powyżej pępka ( delikatnie, bo aorta jest wrażliwa)
wątroba, śledziona
otrzewnowe podrażnienie
objaw Blumberga, Rossinga
u młodych ludzi ból w kolanie i w udzie
film brzuch
nerka- badaniem palpacyjnym, trudno zbadać
objaw Golffmanna- opłukiwanie nerki od tyłu w pozycji siedzącej ( dłoń na ciało pacjenta- uderzyć)
objaw Chełmońskiego ( nad wątrobą)
lewa nerka nieco niżej
badanie nerek
oglądanie skóry
osłuchiwanie okolica prawo przyśrodkowa, aorta + tętnice ( membrana)
palpacja powierzchniowa ( jedna nerka)
palpacja głęboka ( dwie ręce)
prosimy aby pacjent zakaszlał ( obserwacja przepuklin)
jednym palcem - badamy ok. pępka
objaw Blumberga, Rossinga
opłukiwanie( zaznaczamy na jakiej wysokości jest wątroba
badanie palpacyjne wątroby ( jest pod łukiem żebrowym- nabranie powietrza i wstrzymanie)
manewr Chełmońskiego ( na tkliwość narządów, opłukiwanie wątroby)
podkładanie pod śledzionę rękę i palcami drugiej ręki badamy śledzionę
pacjent leży na prawym boku, badamy śledzionę ( nabiera i wypuszcza powietrze)
nerki- lewą rękę pod nerkę, prawą ( 4 palce)
objaw Golffmana - tkliwość, stan zapalny nerki