Charakterystyka ucznia z ZA

Pojawienie się w klasie ucznia sprawiającego trudności, zmusza nauczyciela do prowadzenia działań, służących określeniu rodzaju zaburzenia oraz motywuje go do poszukiwań różnych wskazówek do pracy z takim dzieckiem. Tak też było w przypadku pojawienia się w mojej klasie ucznia z podejrzeniem ZA - ZESPOŁU ASPERGERA. Cóż to jest? Trudno znaleźć obszerną literaturę pedagogiczną na ten temat. Być może materiał, który przygotowałam na podstawie informacji zawartych na stronie STOWARZYSZENIA POMOCY DZIECIOM Z UKRYTYMI NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI IM. HANSA ASPERGERA przybliży ten problem nauczycielom , którzy zetknęli się z nim w swojej pracy.

Zespół Aspergera uznawany jest za łagodną odmianę autyzmu, którego główną oznaką jest znaczne i nieprzerwane upośledzenie relacji społecznych, schematyczność zachowania, powtarzające się odruchy, silne upodobanie do rutyny i unikanie zmian. Osoby te posługują się względnie dobrym , pełnym wyrazu językiem, osiągają przeciętny lub ponad przeciętny poziom rozwoju i rzadko mają trudności w nauce.

     Szwedzki badacz Gillberg zaproponował kilka kryteriów, które charakteryzują to zaburzenie. Są to :

• Zaburzenia funkcji społecznych

• niezdolność do nawiązywania kontaktów z rówieśnikami

• brak chęci do nawiązywania kontaktów z rówieśnikami

• nieadekwatne reakcje społeczne i emocjonalne

• Ograniczone zainteresowania

• przywiązanie do powtórzeń

• zapamiętywanie faktów bez ich rozumienia

• zainteresowanie tylko wybranymi dziedzinami

• Powtarzające się zachowania rutynowe i rytuały

• narzucanie sobie pewnych sposobów zachowań

• narzucanie innym różnych sposobów zachowań

• Specyficzne cechy języka

• możliwe opóźnienie wczesnego rozwoju mowy

• na pozór perfekcyjnie opanowane funkcje ekspresyjne języka

• upośledzenie rozumienia, obejmujące zła interpretację znaczeń dosłownych i ukrytych

• Problemy z komunikacją pozawerbalną

• ograniczony zakres gestów

• język ciała niezdarny

• niewłaściwe stosowanie mimiki

• szczególnie sztywne spojrzenie

• trudności w utrzymaniu bliskiego kontaktu fizycznego

• Niezgrabność ruchowa

     Wszystkie te w/w elementy charakteryzują dziecko z ZA, choć nie występują one równocześnie u każdego dziecka. Stąd też diagnozowanie tego zaburzenia jest trudne i trwa kilka lat.

    Na poszczególnych etapach rozwoju mogą się pojawiać różne charakterystyczne objawy ZA:

WIEK 0-3 LAT

• brak dzielenia wspólnego pola uwagi

• brak lub nieadekwatna reakcja na imię

• brak proszenia o coś

• brak wskazywania palcem

• brak lub ograniczona gestykulacja

• częste napady złości

• fiksacje

• nadwrażliwość na bodźce

• niezdarność ruchowa

• obojętność

• późny rozwój mowy

• silny opór na zmiany

• sztywność i dziwaczność zachowania

• zaburzenia zabaw symbolicznych

DZIECKO PRZEDSZKOLNE

• tendencja do unikania spontanicznych kontaktów lub słaba zdolność do interakcji społecznych

• problemy z podtrzymywaniem prostej rozmowy lub tendencja do powtarzania się w rozmowie

• dziwne reakcje werbalne

• trzymanie się sztywnych rytuałów, trudności w akceptowaniu zmian

• trudności w kontrolowaniu reakcji społecznych, emocjonalnych, szczególnie gniewu, agresji lub nadmiernego niepokoju

• nadaktywność

• zatracanie się we własnych zainteresowaniach,

• dobre zdolności pamięciowe, włącznie z rozpoznawaniem cyfr, liter, faktów

MŁODSZE DZIECKO SZKOLNE

• niedojrzałość społeczna

• trudności z umiejętnościami motorycznymi: pisanie, kolorowanie

• obsesyjne zainteresowania dziecka wybranymi dziedzinami

• trudności z zawieraniem i utrzymywaniem przyjaźni , kontakty powierzchowne

• chęć nawiązywania kontaktu z dorosłymi

• nadaktywność

• problemy z koncentracja uwagi

• niepokój, trudności w uczeniu się

• wroga postawa rówieśników

• odrzucenie przez grupę

Diagnozę o występowaniu ZA stawia się na podstawie wielu badań i obserwacji:

1. Neurolog ocenia rozwój psychomotoryczny

2. Rodzice dokonują obserwacji zachowania dziecka

3. Pedagog obserwuje dziecko pod kątem zaburzeń zachowania w grupie rówieśniczej, zaburzeń emocjonalnych, bądź braku występowania umiejętności adekwatnych do wieku dziecka

4. Pediatra określa występowanie zaburzeń zdrowotnych towarzyszących zaburzeniom emocjonalnym

5. Psycholog weryfikuje informacje na podstawie wywiadu z rodzicami, opinii przedszkola oraz wykonanych badań i testów

6. Psychiatra dokonuje diagnostyki klinicznej, kieruje na badania dodatkowe, tj. badania genetyczne, metaboliczne.

     Dopiero po przeprowadzeniu szeregu badań i analiz można wydać opinię stwierdzającą występowanie ZA, bądź opinię o podejrzeniu występowania ZA, co jest dla nauczyciela najważniejszą informacją. Taka opinia zobowiązuje nauczyciela do poszukiwania rozwiązań ułatwiających funkcjonowanie dziecka z ZA w klasie szkolnej.

BIBLIOGRAFIA http://aim.dmkproject.net/spdzun/index.php?option=com_frontpage&Itemid=1

STRONA STOWARZYSZENIA POMOCY DZIECIOM Z UKRYTYMI NIEPEŁNOSPRAWNOSCIAMI IM. HANSA ASPERGERA

opracowała
Barbara Musik