Rodokokoza
Dotyczy głownie źrebiąt pomiędzy 3 tyg. A 6 m-cem życia. Manifestuje się najczęściej w postaci ropnego, ziarniniakowatego zapalenia płuc. Rodokokoza - izolacja bakterii :Źrebięta, Konie dorosłe: Zachorowania sporadyczne gdyż większość koni dorosłych jest odporna .Bakteria jest u nich przede wszystkim odpowiedzialna za stan immunosupresji .Zmiany płucne, rzadko zapalne opłucnej, lymphadenitis, osteomyelitis.
Etiologia: Rhodococcus equi (Mycobacterium/Corynebacterium equi) [Nocardiaceae, Actinomycetales] .Należy do grupy filogenetycznej tzw. Myco lata - posiada otoczkę zawierającą kwas mykolowy, odgrywającą rolę jeśli chodzi o przetrwanie bakterii w środowisku .Izoluje się szczepy o różnej wirulencji, przy czym szczepy zjadliwe lokalizują się i namnażają wewnątrz makrofagów. Czynnikiem zjadliwości tych szczepów jest plazmid (80-90kb).
Epidemiologia: Bakteria jest obecna w ściółce, głownie w jej powierzchownych warstwach oraz odchodach koni (teoretycznie w każdej formie).W sprzyjających warunkach namnaża się w środowisku .W kale koni dorosłych 100-1000 bakterii/1g kału .U źrebiąt w kale wykrywa się je dopiero w 1-2tyg. Zycia, u 3-miesięcznych źrebiąt 10000-100000 bakterii /g kału .Konie zakażają się drogą inhalacyjną .Spożycie kontaminowanej karmy lub wody zwykle nie prowadzi do rozwoju choroby. Rzadko zakażenia poprzez kontaminowane rany. Źrebięta zakażają się w ciągu pierwszych dni swojego życia. Mimo ze bakteria jest rozpowszechniona w środowisku choroba nie występuje w każdym obiekcie. Czynniki ryzyka: o Duża koncentracja zwierząt (klaczy, źrebiąt) o Źrebięta u których CD4 do CD8 < 3,0 o Zakażenie EHV2.Inkubacja trwa od 30 do 90 dni
Patogeneza: Bakteria wiąże się z receptorem makrofaga i zostaje „wchłonięta” do jego wnętrza na zasadzie fagocytozy .We wnętrzu fagosomów replikuje się prowadząc do śmierci komórki w ciągu 8-24h.Omija mechanizmy, które likwidują zakażone komórki organizmu .Formowanie ziarniniaków związane z napływem neutrofili.
Objawy kliniczne: Dominują objawy ze strony układu oddechowego - mogą być zajęte także inne układy, łącznie lub niezależnie od zmian w płucach .Gorączka .Letarg. Spadek apetytu .Zmiany płucne: przewlekłe, ziarniniakowi zapalenia płuc i oskrzeli z towarzyszącym mu ropnym
zapaleniem naczyń chłonnych; raczej są to ropnie niż zmiany o charakterze śródmiąższowym
(duszność, niekiedy sinica, +/- kaszel, ropne wypływy z nosa, +/- zmiany Wysłouchowe); ropnie = statystycznie 115/131 przypadków rodokokozy Zmiany w obrębie jamy brzusznej: enterocolitis, ropnie w jamie brzusznej, zapalenie otrzewnej, u części źrebiąt - płyn w jamie brzusznej; około 4% koni ma zmiany w jamie brzusznej, nie wykazując zmian w układzie oddechowym.Główne objawy to kolki i biegunka .Zmiany w obrębie stawów
o aseptyczne zapalenie mazi stawowej - rozwija się na tle immunologicznym i występuje u 1/3 chorych źrebiąt; najczęściej atakowany jest staw strzałkowo-stępowy; brak typowych kulawizn - występują przy zmianach septycznych o septyczne zapalenie stawów i osteomyelitis - od aseptycznego zapalenia stawów różni się występowaniem kulawizny oraz wynikami bioptatów mazi (wzrost R. equi); w przypadku osteomyelitis koń może wykazywać ból przy omacywaniu, niechęć do poruszania się, objawy podobne do objawów rdzeniowych czy wynikających z ucisku na korzonki nerwowe (parezy, porażenia, zespół objawów charakterystycznych dla tzw. Syndromu końskiego ogona) o uwaga RTG może nie wykazać zmian, potrzebne SA badania takie jak scyntygrafia czy rezonans/tomografia, może dochodzić do upłynnienia kości w wyniku działania ropy.
Zmiany w innych strukturach .Wrzodziejące zapalenie naczyń chłonnych.Cellulitis .Ropnie podskórne .Zropienie węzłów chłonnych podżuchwowych Zapalenie nerek ,Ropnie w obrębie nerek ,Zapalenie gałki ocznej
AP: Liczne ropnie w tkance płucnej - mogą one być różnej wielkości, z reguły występują obustronnie w tkance płucnej i najwięcej jest ich od strony doczaszkowo-brzusznej (ulegają Marwicy serowaciejącej, zwykle nie ma torebki) .Przewód pokarmowy (enterocolitis). Węzły chłonne krezkowe (powiększone, z ogniskami martwicy serowaciejącej)
Rozpoznanie Trudne w oparciu o same objawy kliniczne .Materiał o Badanie hodowlane i izolacja R. equi Uznawane za złoty standard Materiał: aspiraty pobrane z tchawicy i oskrzeli (nie próby kału albo wymazy z nosa) Otrzymujemy śluzowe, półprzezroczyste kolonie o Badanie techniką PCR i wykazywanie DNA R. equi o Wykazanie R. equi w badaniu cytologicznym płynów (bakteria może być trudna do wykrycia występując w niewielkich ilościach) ,Serologia: ELISA, AGID, SHI (zahamowanie hemolizy); wadą tych badań jest ich niska czułość i specyficzność, żaden test nie wykaże różnic pomiędzy Ig od koni chorych i nie wykazujących zmian klinicznych
Badania laboratoryjne Hyperfibrynogenemia, Leukocytoza (neutrofile) ,Często trombocytowa ,+/- hyperglobulinemia , +/- amyloid A surowicy (jako marker zapalny)
Leczenie Brak korelacji w działniu In vivo i In vitro antybiotyków ,Erytromycyna + rifampicyna - stosowane często w kombinacji, w dużych stężeniach wykazują dział bójcze , Azytromycyna, clarytromycyna, sulfonamidy w kombinacji z trimetoprimem ,Uwaga! .Działania uboczne: biegunka, hipertermia, zmiany oddechowe .Rozwój odpornych szczepów na w/w antybiotyki