Wittgenstein II → Dociekania filozoficzne
Polemika z koncepcją języka i filozofii zawartej w Traktacie. Język = działanie = filozofowanie. Słowa nazywają (to nazwy), co nazywają - tego trzeba się nauczyć. Nie ma języka prywatnego, Wittgenstein porównuje język prywatny do „żuka w pudełku”, każdy ma swojego żuka, ale nie można stwierdzić czy to ten sam. Język to skrzynka z narzędziami, jak różne są funkcje przedmiotów, tak różne są funkcje wyrazów. Różne funkcje = różne znaczenia. Wittgenstein mówi: „nie pytaj mnie o znaczenie, pytaj mnie o użycie”.
Gra językowa - postępowanie zgodnie z regułami; słowa są narzędziami za pomocą których działamy w sposób analogiczny do gry; gra językowa ma podkreślać, że mówienie jest częścią pewnej działalności, sposobu życia. Jest wiele gier językowych: rozkazywanie, opowiadanie dowcipów, nazywanie rzeczy, snucie domysłów, stawianie i sprawdzanie hipotez, zgadywanie zagadek.
Podobieństwo rodzinne - gry językowe są spokrewnione, jest między nimi podobieństwo rodzinne. Nie mają wiele wspólnego, ale należą do wspólnej gry jaką jest język. Gry mają jedną wspólną cechę - nie ma gier o charakterze prywatnym, subiektywnym, ich istotą jest to, że mają charakter publiczny.
Reguła - oderwana od jednostki, coś obowiązującego. Czy reguła może zdarzyć się 1 raz? → nie. Reguła nie może wyznaczać reguł działania. Reguła nie jest interpretacją.
Sposób życia - Wyobrazić sobie język to znaczy wyobrazić sobie sposób życia. U Wittgensteina brak definicji, ale są sposoby użycia terminów. 4 koncepcje (interpretacje) sposobu życia: (a) forma życia jest tym samym co gra językowa, rządzi się pewnymi regułami; (b) psychologiczny sens - f. ż. jest zespołem wzajemnie powiązanych skłonności do zachowania się w pewien sposób; ( c ) kulturowy sens - f. ż. znaczy tyle że to jest sposób życia, tryb, wzór, styl; (d) biologiczny - coś charakterystycznego dla żywej istoty. Inne interpretacje: (1) transcendentalna interpretacja; (2) naturalistyczna - wynika z historii naturalnej człowieka.
Prywatny język nie może istnieć.