Ad. 8

System według definicji R. L. Ackoffa jest to wyodrębniona z otoczenia całość, złożona z elementów (podsystemów) powiązanych ze sobą bezpośrednio lub pośrednio.

Podstawowe elementy podejścia systemowego we współczesnej nauce:

O - otoczenie

C - całość

E - elementy

P - powiązania

Podejście systemowe powstało w USA (ok. 50-tych lat) z potrzeb praktyki. Triumfy świeciło w latach 70-tych, zaś zniechęcenie do tego podejścia nastąpiło w latach 80-tych. Zostało ono zapoczątkowane przez Ludwika von Bertalanffy, który stworzył Ogólną Teorię Systemu oraz Norberta Wiener`a, który stworzył cybertnetykę (naukę o komunikacji i sterowaniu w szczególnie złożonych układach probabilistycznych). Cybernetyką w zarządzaniu zajął się Staford Beer.

Dla Gates`a najważniejsze słowa dla biznesu, to właśnie : system, powiązania, informacja, sieć (B. Gates "Biznes szybki j@k myśl").

Ujęcie analityczne

Ujęcie systemowe (syntetyczne)

Wyodrębnia: koncentruje się na elementach Bada charakter oddziaływań. Opiera się na precyzji szczegółów Modyfikuje pojedyncze zmienne Rozpatruje zjawiska niezależnie od trwania - odwracalne Sprawdzanie wyników ma miejsce przez próby eksperymentalne w ramach teorii Ujęcie skuteczne w przypadku problemów o dobrze określonej strukturze (ilościowych) Prowadzi do badań i nauczania dyscyplinami lub co najwyżej wielodyscyplinarnego Prowadzi do działania zaprogramowanego w szczegółach Opiera się na znajomości szczegółów, cele są często słabo sprecyzowane

Łączy: koncentruje się na oddziaływaniach między elementami Bada efekty oddziaływań Opiera się na spojrzeniu całościowym Modyfikuje równocześnie grupy zmiennych Obejmuje trwanie i nieodwracalność Sprawdzanie wyników ma miejsce przez porównanie modelu z rzeczywistością Ujęcie skuteczne w przypadku problemów o słabo określonej strukturze, mieszanych (ilościowo-jakościowych) Prowadzi do badań i nauczania wielodyscyplinarnego i interdyscyplinarnego Prowadzi do działania "kierunkowego", nastawionego na cel Opiera się na znajomości celów; szczegóły płynne

SILNE STRONY

SŁABE STRONY

patrzenie na system, jako na całość i zwracanie uwagi na oddziaływania pomiędzy elementami widzenie, że wszystko jest ze sobą powiązane, i że usprawnienie jednego elementu nie musi prowadzić do poprawy funkcjonowania całości otworzenie organizacji na wpływ otoczenia, czyniąc jednocześnie otoczenie wrażliwym na jego działanie podejście to doprowadziło do uznania i potrzeby wielodyscyplinarnych badań. Sięganie do różnych modeli i analogii zaczerpniętych z innych nauk otworzyło drogę do modelowania i symulacji procesów organizacyjnych, do prowadzenia sztucznych eksperymentów w celu wyjaśniania i przewidywania rzeczywistego zachowania się złożonych całości.

abstrahowanie od natury elementów tworzących organizację nie zwracanie uwagi na indywidualne cele, umiejętności i predyspozycje pracowników pozbawienie organizacji społecznego charakteru nie patrzenie na pracowników powoduje, że zmiany mogą być przez niego nie akceptowane. Zjawisko oporu przeciwko zmianom częste nadmierne upraszczanie organizacji

Kanon myślenia systemowego:

Podstawowym kanonem jest dążenie do zrozumienia istoty rzeczy, do uchwycenia spraw zasadniczych dla analizowanego procesu, z pominięciem szczegółów i spraw drugorzędnych.

1. System jako całość jest nową jakością o cechach nieredukowalnych do własności swoich elementów system jako całość nie jest sumą elementów). Dzieje się tak dzięki współdziałaniu (synergii).

Synergia może być + (dodatnia) "2 + 2 > 4"

= (neutralna) "2 + 2 = 4"

- (ujemna) "2 + 2 < 4" (buuuu... tego nie lubimy)

Efekt audytorium - pojawia się gdy, ktoś robi coś, mając świadomość bycia obserwowanym przez kogoś innego

Efekt facylitacyjny - pojawia się gdy, ktoś robi coś w towarzystwie osób robiących to samo

2. System jako całość silniej wpływa na swoje elementy niż odwrotnie (prymat całości nad częściami).

Przyjęcie tego założenia otwiera drogę do oddziaływania na decyzje i zachowania ludzi, nie poprzez apele i perswazję, lecz poprzez projektowanie i przeprojektowywanie procesów, procedur, struktur itd.

[ Systemowiec patrzy na to co może zmienić aby ludzie funkcjonowali tak, jak powinni ]

3. Usprawnienie poszczególnych elementów (podsystemów) systemu nie prowadzi automatycznie do wzrostu sprawności funkcjonowania całości:

suboptymalizacja ≠ optymalizacja np. polonez z silnikiem porsche - nie wydoła i rozleci się

4. Niezawodność - nawet z najbardziej zawodnych elementów można zrobić niezawodną całość.

Można wyróżnić dwa modelowe typy powiązań:

szeregowe

równoległe

Rozwiązania równoległe są droższe.

np. samochód, który jest wyposażony w wiele zabezpieczeń jest droższy ale lepszy .

5. Wszystko jest ze wszystkim powiązane.

np. jeden dział firmy dostaje podwyżkę, inny który nie dostaje dowiaduje się o tym i jest rozczarowany, buntuje się, myśli po co ma tak sumiennie pracować, jeżeli nie jest za to wynagradzany.

Przykład:

1. Waldemar Nowakowski (w roku 1994 właściciel niewielkiej hurtowni Nomax we Włocławku) stał się twórcą grupy zakupowej Lewiatan, skupiającej początkowo tylko siedmiu hurtowników. Krzysztof Kaźmierczak zaś (właściciel trzech sklepów spożywczych), stał się pomysłodawcą zjednolicenia wokół Lewiatana detalistów, właścicieli sklepów spożywczych. Obaj panowie, mając świadomość, że w pojedynkę polscy kupcy są bezradni w rywalizacji z hipermarketami, wiedzieli także, iż wspólnie są w stanie obronić się przed takimi sieciami, jak Makro Cash&Carry, Auchan czy Geant. Obecnie obroty ponad 1500 sklepów Lewiatana, obecnie największej polskiej sieci, która pokrywa swoim zasięgiem blisko 90% powierzchni kraju, wyniosły 2,15mld zł w roku 2002.

Jest to przykład niezawodności (pkt.4) oraz więzi, jaka łączy wszystko ze wszystkim (pkt.5).

2. Marian Kwiecień jest właścicielem m.in. fabryki porcelany Ćmielów. Dzięki niej zaczął budować grupę, która liczy się na rynku - Skoro już miałem Ćmielów, zainteresowałem się kupnem następnych, lepszych firm z tej branży, bo w grupie łatwiej podciągnąć najsłabszego - komentuje. Do imperium łódzkiego biznesmena doszlusowały więc Lubiana i Chodzież. Trzy należące do Kwietnia fabryki porcelany nie konkurują ze sobą, za to mają komplementarną ofertę i wspólną politykę sprzedaży.

Jest to przykład synergii dodatniej, gdzie ”2 + 2 > 4” (pkt.1), niezawodności (pkt.4) oraz więzi, jaka łączy wszystko ze wszystkim (pkt.5).

3. Jeżeli w supermarkecie usprawni się system kas, a artykuły na półkach będą niepoukładane, będzie zła obsługa to kasy te tak naprawdę nie usprawnią marketu (pkt.3).

---