Omów zalety integracyjnych form wychowania i kształcenia dzieci niesłyszących

Celem integracji jako ruchu społecznego i edukacyjnego zarazem, jest przeciwdziałanie tendencjom segregacyjnym, izolacyjnym, nieakceptowania stygmatyzacji, nietolerancji i dyskryminacji osób niepełnosprawnych.
Integracja wyraża się w takim wzajemnym stosunku pełno i niepełnosprawnych, w którym respektowane są te same prawa i w których stwarzane są dla obu grup identyczne warunki maksymalnego, wszechstronnego rozwoju. Integracja pozwala więc osobie niepełnosprawnej być sobą wśród innych. Integracja w takim znaczeniu może mieć zastosowanie do wszystkich sfer życia osób niepełnosprawnych - życia rodzinnego, kształcenia ogólnego i zawodowego, pracy, czasu wolnego oraz aktywności społecznej.

Jedna z definicji mówi, że głuchym nazywamy człowieka, który pozbawiony jest słuchu, a więc treści dźwiękowych płynących ze świata, i który wskutek tego znajduje się w gorszych warunkach niż słyszący, jeżeli chodzi o poznanie świata zewnętrznego i przygotowanie do życia społecznego.
Nie wszyscy ludzie głusi są niemi. Obecnie dzięki odpowiedniemu nauczaniu coraz więcej osób niesłyszących może komunikować się ze społeczeństwem za pomocą mowy. Toteż nie można izolować takich osób od reszty społeczeństwa.
Należy jedynie odpowiednio przygotowywać je już od najmłodszych lat do życia w społeczności. Pierwszą, najważniejszą osobą jest jak zwykle matka, która pobudza wszystkie zmysły dziecka oraz troszczy się o jego harmonijny rozwój. Rodzice powinni normalnie podchodzić do dziecka z wadą słuchu. Spokojnie informować najbliższe otoczenie o jego problemie i konieczności odpowiedniego mówienia do niego. Dzięki takiej postawie rodziców dziecko wchodzi do środowiska słyszących w sposób naturalny. Dziecko mające możliwość jak najczęstszego przebywania wśród słyszących kolegów, nabiera umiejętności radzenia sobie w sytuacjach życia codziennego i zauważa, że w osiągnięciu pragnień bardzo pomaga czynność mówienia.
Bardzo ważną rolę w wychowaniu i kształceniu dziecka z wadą słuchu odgrywa przedszkole. Jeżeli niema w nim grup integracyjnych, to należy uprzedzić nauczycielkę o trudnościach dziecka.
Możliwości rozwojowe dzieci niedosłyszących w integracyjnych przedszkolach podkreślają w swoich publikacjach M. Góralówna i B.Hołyńska.
Wskazują one na to, że:
- sugerując się przykładem innych dzieci, bez przerwy posługujących się mową, dziecko pragnie je naśladować,
- obserwuje, że mową posługują się wszyscy ludzie i że jest ona niezwykle przydatna w życiu,
- uczy się panowania nad swymi emocjami i współżycia w grupie, uczy się podporządkowywać i przewodzić, co daje mu poczucie bezpieczeństwa i zaufanie do własnych możliwości,
- jest przyuczone do porządku, systematyczności i stosowania się do wymagań kulturowych,
- przyjemne i przykre przeżycia w przedszkolu uodparniają dziecko na stresy życia dorosłego, uczą je pokonywać przeszkody i spokojnie reagować na przeciwności,
- uczy się planować, realizować plan i właściwie oceniać jego rezultaty.
Chodzi o to, żeby start dziecka był udany, wtedy nabierze ono śmiałości i wiary we własne możliwości. Gdy w wieku przedszkolnym, kiedy jeszcze dziecko nie ma kompleksów związanych z wadą słuchu, nauczy się radzić sobie w środowisku słyszących, nie będzie w przyszłości unikało ludzi w obawie, że go nie zrozumieją. Będzie umiało spokojnie, bez zahamowań informować rozmówców o wadzie słuchu i poprosić, by mówiono wyraźnie.

Dzięki takiemu przygotowaniu uniknie kompleksów i izolacji, będzie umiało dać sobie radę w życiu i łatwo nawiązywać kontakty. Tak przygotowane dziecko bez większych problemów zaadoptuje się w zwykłej szkole.
Integracja szkolna przeznaczona jest z założenia dla dzieci niedosłyszących, natomiast różne formy integracji częściowej - szkolnej i pozaszkolnej - wskazane są dzieciom z głębokim uszkodzeniem słuchu.
Na zalety integracji szkolnej zwraca szczególną uwagę B. Hoffman. Mówi on, że dzieci korzystające z form integracyjnych w porównaniu z dziećmi pozostającymi w ekstegracji:
- posiadają wyższą motywację do mówienia,
- wyższy poziom językowy, sprawności i wyrazistości w mówieniu,
- posługiwanie się językiem migowym ulega zmniejszeniu,
- przystosowują się do normalnych wzorców zachowań właściwych dzieciom słyszącym,
- mają ciągłe kontakty społeczne z rówieśnikami słyszącymi,
- przystosowują się do samodzielności,
- lepiej radzą sobie z wpływami i oddziaływaniem środowiska,
- są w stałej konfrontacji z dziećmi słyszącymi,
- bardzo ważne; nie są izolowane od domu rodzinnego,
- mają zachowany kontakt ze słyszącymi przyjaciółmi z sąsiedztwa,

Kryterium oceny i wyboru integracyjnej formy kształcenia powinna być obserwacja, jak dziecko z uszkodzonym słuchem radzi sobie z programem nauczania oraz w interakcjach z dziećmi słyszącymi w zwykłej klasie. Wybór metod kształcenia dziecka z uszkodzonym słuchem jest zawsze uzależniony od osiągniętego przez nie poziomu dojrzałości fizycznej, umysłowej, emocjonalnej i społecznej. Osiągnięcie pożądanego poziomu dojrzałości dziecka jest uwarunkowane przede wszystkim odpowiednim oddziaływaniem rewalidacyjnym rodziny, wspomaganej fachową pomocą specjalistów. Po takim dokonaniu oceny, dziecko może uczyć się w zwykłych klasach - z lub bez - dodatkowej pomocy nauczyciela, bądź też może korzystać z drugiej formy kształcenia; ucząc się w specjalnych klasach w zwykłej szkole - uczestnicząc lub nie - w niektórych lekcjach razem z dziećmi słyszącymi. Bardzo ważnym elementem jest uczenie od najmłodszych lat wspólnego życia dzieci słyszących z dziećmi nie słyszącymi. Często niezbędna jest pomoc uczniów słyszących w robieniu notatek w czasie lekcji dla kolegów nie słyszących, aby ci mogli skupić swoją uwagę na samym nauczycielu i wykonywanych przez niego czynnościach. Nauczyciel z kolei nie może mówić odwrócony plecami do uczniów gdyż w takim wypadku jego kontakt z uczniami niedosłyszącymi jest przerwany.

Te zachowania integracyjne otoczenia będą miały ogromny wpływ na efektywność nauki dziecka z wadą słuchu i pomogą mu w osiągnięciu zamierzonych celów. Chciałabym podkreślić, że najważniejszym czynnikiem jest jak najszybsze rozpoznanie uszkodzenia słuchu i rozpoczęcie rewalidacji, a przed ósmym miesiącem życia dziecko powinno być zaopatrzone w odpowiedni aparat słuchowy. Prawidłowa postawa rodziców, ich cierpliwość i wytrwałość w trudnym wychowaniu dziecka niedosłyszącego to schody, po których dziecko osiąga wstęp do normalnego życia wśród słyszących.


BIBLIOGRAFIA:
• Maria Góralówna i Bożena Hołyńska „Rehabilitacja małych dzieci z wadą słuchu”; Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1993
• Bogdan Hoffman „Surdopedagogika” Zarys problematyki; PWN, Warszawa 1987
• Zofia Sękowska „Pedagogika specjalna” Zarys; PWN, Warszawa 1985

---