Barbara Szacka - Wstęp do socjologii

Rozdział V - Interakcje społeczne

1. Pojęcie interakcji społecznej.

• Pojęcie interakcji społecznej w wielu, chociaż nie we wszystkich ujęciach związane jest z pojęciem działania społecznego albo z pojęciem czynności społecznej.

• Interakcja jest takim działaniem społecznym, które wynika z orientowania się na innych ludzi i jest odpowiedzią na ich zachowania i działania.

• Wzajemne oddziaływanie, Inter - akcja.

• Uczestnicy interakcji - aktorzy, aktorzy społeczni

• Interakcja - proces wzajemnego oddziaływania co najmniej dwóch osobników ludzkich. ( oddziaływanie społeczne w sytuacji bezpośredniego kontaktu).

2. Interakcje jako przedmiot zainteresowania psychologii.

• Psycholodzy badając interakcje społeczne podejmują problemy takie jak: sekwencje interakcji społecznych i ich reguły. Badania te prowadzą do wykrywania różnych wzorów zachowania.

• Psychologiczne zainteresowania interakcjami mają też aspekt praktyczny - dostarczają teoretycznej postawy treningu umiejętności społecznych.

3. Interakcja jako przedmiot zainteresowania socjologii.

• W socjologicznych zainteresowaniach interakcjami można wyróżnić dwa podejścia: interakcja jako wzajemne oddziaływanie racjonalnych podmiotów, które dążą do realizacji własnych interesów czyli osiągania jak najwyższych zysków przy najmniejszych kosztach, rozpatrywanie interakcji jako wymiany oraz jako gry . w przypadku drugiego interakcja jako rozumiana jest jako komunikacja partnerów, którzy swoim działaniom przypisują znaczenie i poddają je interpretacji.

• Interakcja jako wymiana oraz gra - socjologia scjentystyczna

• Interakcja jako komunikacja - socjologia humanistyczna

Interakcja jako wymiana

• Wymiana - rozumiana jako dobrowolne transakcje polegające na przekazywaniu różnego rodzaju dóbr między dwoma lub więcej osobnikami, z czego wszyscy odnoszą korzyści

Interakcja jako gra

• Interakcja jest pojmowana jako gra między podejmującymi decyzje racjonalnymi osobnikami w sytuacji kiedy stopień zaspokojenia potrzeb któregokolwiek z nich zależy nie tylko od jego sposobu postępowania , ale również od sposobu postępowania innych

• Dwa typy gier: o sumie zerowej, i sumie zmiennej.

• Suma zerowa - suma dóbr o które toczy się gra jest określona i każdy może ją jedynie wygrać kosztem innych.

• Suma zmienna - korzyści i nagrody mogą pochodzić z zewnętrznego źródła a uczestnicy gry mogą wszystko razem zyskać albo stracić

• Dylemat społeczny - mianem dylematu społecznego określa się taką sytuację decyzyjną lub konfliktową, w której stojące naprzeciwko sobie strony starając się doprowadzić do optymalnego urzeczywistnienia własnych interesów w rezultacie wychodzą na tym gorzej niżby interesy te ze sobą uzgodniły ( przykład - pastwisko)

Interakcja jako komunikacja

• Trzy warianty rozumienia interakcji jako komunikacji: symboliczna, manipulowanie wrażeniami, ukryte założenia i milcząco przyjmowane procedury

• Interakcja jako komunikacja symboliczna - u jej podstaw znajduje się koncepcja człowieka jako istoty, która potrafi tworzyć symbole i posługiwać się nimi. Zdolność tą ludzie wykorzystują do wzajemnej komunikacji i przekazywania sobie informacji. Za zachowania symboliczne możemy również przyjmować strój i wygląd zewnętrzny, ton głosu, minę.

• W toku interakcji ludzie, rozszyfrowując znaczenia symboli używanych przez drugą stronę, odczytują i interpretują wzajemne swoje zachowania - tak werbalnie jak i nie werbalnie.

• Na interakcje symboliczną składają się dwa procesy - odczytywanie znaczenia zachowań drugiej osoby i przekazywanie jej informacji

Interakcja jako manipulowanie wrażeniami.

• W procesie interakcji mamy do czynienia nie tylko z treściami, które jednostka przekazuje za pomocą symboli werbalnych i niewerbalnych ale także z wrażeniami, które jednostka świadomie lub nieświadomie wywołuje.

• Fasada - składają się na nią 3 elementy: dekoracja, powierzchowność jednostki, oraz jej sposób jej bycia.

• powierzchowność jednostki, oraz jej sposób jej bycia tworzą fasadę osobistą jednostki - wiek, płeć, sposób ubierania się.

• Definicja sytuacji - polega na określeniu przez aktorów ich orientacji wobec danej sytuacji i dyspozycji do działania w niej.

Ukryte założenia i milcząco przyjmowanie procedury interakcji.

• Grupy społeczne są wspólnotami poznawczymi organizującymi systemy ważności swoich członków

• Uczestnicy interakcji rozporządzają znajomością procedur interpretacyjnych , które mają pochodzenie społeczne. Procedury te są stosowane najczęściej nieświadomie do określania znaczenia poszczególnych działań społecznych. Jeśli coś przebiega niezgodnie z procedurami, uważane jest jako odbiegające od normalności.

• Wszelkie zakłócenia rutynowego przebiegu interakcji denerwują partnerów, wywołują niepokój, gniew i prowadzą do zdezorientowania.

4. Społeczeństwo z perspektywy interakcji

• Podstawowymi elementami składowymi stają się nie zbiorowości ani nawet nie jednostki ale interakcje społeczne, społeczeństwo przybiera postać skomplikowanej sieci wzajemnych oddziaływań jednostek.

• Dynamiczny charakter definicji która w miarę rozwoju interakcji jest nieustannie modyfikowana. (wadliwe zdefiniowanie ról uczestników interakcji - przykład młodej lekarki

• W jaki sposób społeczeństwo wywiera nacisk na jednostkę i określa jej działanie? Kontrola społeczna

Instytucje

• W ujęciu funkcjonalistycznym odnosi się do kompleksów ról skupionych wokół działalności , której celem jest zaspokajanie jakiejś potrzeby. (reprodukcja, bezpieczeństwo, pożywienie)

• Nawyki - przynoszą istotny zysk i ograniczają wybór