TEMAT: MODEL EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ 4.12.2011
Wiek edukacji wczesnoszkolnej to okres kształtowania się osobowości dziecka, jego podatności na oddziaływania wychowawcze oraz wzmożonej ciekawości. We wszystkich współczesnych systemach szkolnych cykl nauki początkowej został wyraźnie wyodrębniony i przypisuje mu się szczególne znaczenie. Do niedawna w praktyce szkolnej nauczania początkowego, panował system klasowo-lekcyjny. Wprowadzono tamże zmiany strukturalno-organizacyjne systemu nauczania początkowego. Zdecydowano o całkowitej eliminacji nauczania przedmiotowego i zastąpienie go kształceniem integralnym. W klasach 3,4 obok zajęć integralnych, stopniowo wprowadzono odrębne lekcje przedmiotowe.
Nauka integralna uznana została za optymalny model kształcenia, gdyż stwarza warunki sprzyjające kształtowaniu harmonijnej osobowości dziecka.
Polega na tym, że:
- umożliwia oddziaływanie na wszystkie sfery osobowości (integracja psychiczna),
- opiera edukację na różnych formach aktywności uczniów (integracja czynnościowa),
- zastępuje zdobywanie izolowanych fragmentów wiedzy (integracja treściowa),
- zakłada łączenie różnych strategii nauczania i uczenia się (integracja metodyczna);
Konsekwencją tego są zmiany systemowe np. obniżenie o rok granicy wiekowej obowiązku szkolnego, czyli dzieci od 6 roku życia, ponieważ wcześniejsze rozpoczęcie nauki szkolnej wymaga gruntownego przygotowania, opiekę przedszkolną rozciągnięto już nad 5-latkami.
Zdecydowano także, by w związku z zapóźnieniem rozwojowym dzieci wiejskich, uczęszczanie do klasy przedszkolnej, było dla nich obligatoryjne.
Przez początkowe lata nauki wszystkich przedmiotów, naucza jeden nauczyciel-wychowawca, który ma za sobą wyższe studia w zakresie pedagogiki wczesnoszkolnej. Liczba uczniów w klasach początkowych nie powinna przekroczyć 20 uczniów.
Wprowadzenie takich zmian miałoby ułatwić dzieciom pokonanie progu między przedszkolem a szkołą, między propedeutycznym a systematycznym szczeblem kształcenia.
Program nauczania każdej klasy obejmowałby następujące działy:
tematyka poznawcza (program uczenia obejmowałby cztery obszary: środowisko społeczno-przyrodnicze, język polski, matematyka, wychowanie fizyczne)
edukacja artystyczna
konieczne osiągnięcia uczniów;
Tematyka poznawcza została wysunięta na plan pierwszy, ponieważ stanowi spoiwo umożliwiające planowanie dziennych i kilkunastodniowych jednostek tematycznych, integrujących treści różnych przedmiotów. W każdej klasie tematyka koncentruje się wokół 4 obszarów poznawczych:
- osoba samego dziecka
- relacja dziecka z innymi ludźmi
- relacja dziecka z kulturą
- relacja dziecka z przyrodą;
Ma służyć nie tylko realizacji celów poznawczych, ale pełnić też rolę antropotwórczą. Zasadą, która obowiązuje przy planowaniu integralnych jednostek tematycznych, jest przeplatanie pracy intelektualnej z zajęciami praktycznymi, ekspresyjnymi i ruchowymi.
Podstawową formą aktywności dziecka w tym wieku jest zabawa i okolicznościowe uczenie się, oparte na manipulowaniu, badaniu i działaniu oraz kontaktami z innymi ludźmi. Przygoda i nieplanowane formy nauczania oparte na wykorzystywaniu różnych sytuacji i okoliczności oraz pomysłach zgłaszanych przez same dzieci, są wg. Szumana bardziej skuteczne, niż wyznaczane przez nauczyciela typowo szkolne metody przekazu i uczenia się.
Reformę taką należałoby wprowadzić po gruntownym unormowaniu warunków materialnych, organizacyjnych oraz prawnych pracy szkoły.
Reformę należy rozpocząć od szkolnictwa wyższego, które pomaga przygotować należycie nauczycieli, zanim reforma będzie wprowadzona. Eksperci wielu krajów dowodzą, że szkolnictwo wyższe może odegrać znaczącą rolę w odtwarzaniu kondycji społeczeństw, w ukształtowaniu lepszego świata, jego idei w pojednaniu cywilizacyjnym, naukowo-technicznym z humanizmem, dążeń jednostkowych i społecznych.
Jednym z największych wyzwań dla szkolnictwa wyższego w Polsce staje się konieczność wchodzenia w etap kształcenia masowego. Masowe wykształcenie wyższe stało się zjawiskiem nieodwracalnym. Wystąpił wzrost zapotrzebowania na wysokie kwalifikacje przy równoczesnej tendencji do obniżenia się popytu na proste prace fizyczne. Wyższe wykształcenie ogranicza ryzyko bezrobocia, a także chroni przed utratą pracy.