Metodyka pracy
opiekuńczo - wychowawczej
andragogika, poradnictwo, resocjalizacja, rewalidacja
studia stacjonarne
Metodyka pracy opiekuńczo - wychowawczej 2008/09
Problematyka ćwiczeń z literaturą przedmiotową:
I. Tradycyjne metody, zasady i formy pracy opiekuńczo - wychowawczej.
Wprowadzenie w problematykę: A. Kamiński: Trzy metody pracy społeczno - wychowawczej W: A. Kamiński: Funkcje pedagogiki społecznej, W-wa 1982;
Metody, zasady i formy pracy stosowane w placówkach: Z. Zieja (red): Poradnik metodyczny dla wychowawców, Jelenia Góra 1998, s. 40-55; M. Łopatkowa: Jak pracować z dzieckiem i rodziną zagrożoną, W-wa 1976;
II. Niekonwencjonalne metody, zasady i formy pracy opiekuńczo - wychowawczej
Trening asertywności: M. Jachimska: Scenariusze lekcji wychowawczych, Warszawa 1997, s.:81-102; M. Prokosz: Przemoc w szkole podstawowej. Stan aktualny i możliwości przeciwdziałania. W: Psychopatologia i psychoprofilaktyka. A. Margasiński, B. Zajęcka (red) Impuls, Kraków 2000, s.229-238
III. Warsztat pracy wychowawcy. Sylwetka opiekuna - wychowawcy: W: St. Górski: Psychoterapia w wychowaniu, W-wa 1986, cz. I rozdz.: Wychowawca - psychoterapeuta, s.33-56;
IV Warsztat pracy wychowawcy. Planowanie pracy: Z. Dąbrowski: O planowaniu pracy w placówkach opiekuńczo -wychowawczych W: Z. Dąbrowski, A. Maciarz (red): Wybrane zagadnienia pedagogiki opiekuńczej WSP Zielona Góra 1991; J. Radziewicz: O planowaniu pracy wychowawczej, Warszawa 1989, s.16-31 (podmiot i przedmiot planowania, cechy planu, podstawy planowania), Z. Zieja: Poradnik...: s. 17-19 i 137-148).; T. Polkowski: Indywidualny plan pracy z dzieckiem i rodziną w warunkach instytucji opiekuńczo - wychowawczej, W: T. Polkowski: Indywidualny plan pomocy dziecku i rodzinie, Wyd. Towarzystwo NASZ DOM, Warszawa 2001
V Warsztat pracy wychowawcy. Konspekt, scenariusz: Materiały z wykładu; Z. Zieja: Poradnik...:s.113-129 i 136; M. Jachimska: Scenariusze lekcji wychowawczych, Warszawa 1997 (wprowadzenie), M. Jachimska: Grupa bawi się i pracuje, Wałbrzych 1994; M. Węglińska: Jak przygotować się do lekcji, Kraków 1998, Impuls, s.77-90
VI Praca opiekuńczo - wychowawcza w szkole. Typy opiekuńczego funkcjonowania szkół. Opiekuńcze funkcje szkoły.W: J. Materne: Opiekuńcze funkcje szkoły, Warszawa 1988, s.21 (typy) i s.65 (funkcje); Zasady i metody pracy opiekuńczej szkoły.W: J. Materne: Opiekuńcze..., s. 130 (zasady) i s. 138 (metody);
VII Praca opiekuńcza pedagoga i świetlicy
Pedagog szkolny. W: M. Prokosz: Pedagog we współczesnej szkole - między założeniami a praktyką W: Wychowanie w zreformowanej szkole. Kierunki rozwoju. L. Pawelski (red) Wyd. Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Twórczych, Szczecinek 2007, s. 179-192
Świetlica: W: M. Prokosz: Funkcje świetlicy w pracy opiekuńczo-wychowawczej szkoły. W: Warsztat pracy wychowawcy świetlicy: poradnik metodyczny M. Prokosz (red) Oficyna Wydawnicza ATUT Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2008. - s. 13-23.; M. Prokosz : Wychowawca w świetlicy szkolnej-zakres wychowawczych i opiekuńczych oddziaływań, W: Warsztat pracy wychowawcy świetlicy: poradnik metodyczny M. Prokosz (red) Oficyna Wydawnicza ATUT Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2008, s. 24-38.
VIII Praca opiekuńczo - wychowawcza w środowisku.
Internat: J. Brągiel, S. Badora (red): Formy pracy ...: s. 105-124; Internat i bursa: B. Zięba - Kołodziej W: Brągiel J. Badora S. (red): Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, Opole 2005, s. 74-95
Placówki środowiskowe: Ognisko wychowawcze: J. Brągiel, S. Badora (red): Formy pracy ...:s.126-136; M. Prokosz: Instytucjonalne formy pomocy dzieciom i młodzieży w środowisku wielkomiejskim, W: B. Matyjas (red): Formy pomocy dziecku i rodzinie w środowisku lokalnym, T. II, Kielce 2002, s.73-80
IX Rodzinne formy opieki nad dzieckiem.
Rodzina adopcyjna: J. Brągiel, S. Badora (red): Formy pracy opiekuńczo - wychowawczej, Częstochowa 1997, s. 139- 154;
Rodzina zastępcza: J. Brągiel, S. Badora (red): Formy pracy ...: s. 155- 168;
Rodzinny dom dziecka: J. Brągiel, S. Badora (red): Formy pracy ...: s. 169-176;
Wioski dziecięce: J. Brągiel, S. Badora (red): Formy pracy ...: s.177-196;
Rodziny zaprzyjaźnione: A. Król: Rola rodzin zaprzyjaźnionych w kształtowaniu więzi emocjonalnej, PO-W 1990/3; A. Król: Rodziny zaprzyjaźnione w pracy domów dziecka, PO-W 1993/2;
X. Zakładowe formy opieki zastępczej. Pogotowie opiekuńcze (Placówka interwencyjna) : J. Brągiel, S. Badora (red): Formy pracy ...:s. 197-220; A. Krupiński: Pogotowie opiekuńcze w systemie opieki nad dzieckiem, Warszawa 1990, rozdz III i IV; S. Czarniecka: Z doświadczeń pogotowia opiekuńczego, PO-W 1988/5; A. Pawłowicz: Adaptacja dziecka w pogotowiu opiekuńczym, PO-W 1988/6;
XI Zakładowe formy opieki zastępczej Dom dziecka (Placówka socjalizacyjna) : J. Brągiel, S. Badora (red): Formy pracy ...:s.221-236; M Prokosz: Nowy model placówek opiekuńczo - wychowawczych [i] Nowy model domu dziecka. W: M. Biedroń, M. Prokosz (red): Teoretyczne i praktyczne aspekty współczesnej pedagogiki opiekuńczej, Toruń 2001, s. 35-48 i 89-104;
XII. Praca z młodzieżą trudną.
Subkultury - typologia, przyczyny powstawania.W: M. Jędrzejewski: Typologia subkultur młodzieżowych s.75-88 W: Młodzież a subkultury, Warszawa 1999, „Żak”; M. Jędrzejewski: Geneza wykolejenia chuligańsko - przestępczego, s.77-95 oraz Zakończenie s. 267-181 W: Subkultury a przemoc, Warszawa 2001, „Żak”;
Sekty w Polsce.W: M. Prokosz: Dorastająca młodzież a sekty. W: Sekty. Uwarunkowania i niebezpieczeństwa w III RP. S. Pamuła, A. Margasiński (red) Wyd. WSP, Częstochowa 2001, s.143-159;
XIII. Praca z człowiekiem starym
Uniwersytet trzeciego wieku, E. Trafiałek, W: Brągiel J. Badora S. (red): Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, Opole 2005 s. 533 - 545
Ośrodki wsparcia dziennego, P. Sikora, W: Brągiel J. Badora S. (red): Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, Opole 2005 , s. 551-561
XIV Praca w instytucji z inną osobą potrzebującą wsparcia i opieki - wybór przez grupę studentów
Literatura podstawowa:
Biedroń M., Prokosz M. (red): Teoretyczne i praktyczne aspekty współczesnej pedagogiki opiekuńczej, Toruń 2001.
Brągiel J. Badora S. (red): Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, Opole 2005 to nowa książka, opieram się na wydaniu z 1997 roku, ale to wydanie można traktować zamiennie.
Brągiel J. Badora S. (red): Formy pracy opiekuńczo - wychowawczej, Częstochowa, 1997;
Jezierska M., Kamińska D.: Rola „Księgi Życia” we wzmacnianiu pozytywnych potencjałów dziecka w ramach placówki opiekuńczo - wychowawczej W: Dewiacyjne aspekty współczesnego świata. Przejawy - zapobieganie - terapia. M. Prokosz (red) Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2004
Materne J.: Opiekuńcze funkcje szkoły, Warszawa, 1988;
Radziewicz J.: O planowaniu pracy wychowawczej, Warszawa, 1989;
Zieja Z. (red): Poradnik metodyczny dla wychowawców, Jelenia Góra 1998;
Metodyka pracy opiekuńczo - wychowawczej.
Celem nauczania przedmiotu jest wprowadzenie studentów w zagadnienia związane z pracą w placówkach opiekuńczo - wychowawczych i terapeutycznych, zarówno zamkniętych jak i półotwartych. W ramach zajęć student nabywa umiejętności związane z planowaniem pracy w placówkach oraz zapoznaje się ze sposobami prowadzenia zajęć w poszczególnych instytucjach, z uwzględnieniem specyfiki wychowanków.
Przedmiot realizowany jest na studiach stacjonarnych w łącznym wymiarze 45 godzin, w tym: 15 godz. wykładów i 30 godz. ćwiczeń (w VII semestrze), w ramach bloków: andragogika, poradnictwo, resocjalizacja, rewalidacja.
Obecność na zajęciach nie jest obowiązkowa, istnieje możliwość zaliczenia całości materiału w ramach konsultacji. W takim przypadku student powinien zgłosić się po pierwszych zajęciach i zadeklarować gotowość zaliczenia w trybie indywidualnym. W przypadku osób realizujących przedmiot w ramach drugiego kierunku studiów lub jako przedmiot dodatkowy, maksymalną oceną zaliczenia jest 5,0. W każdym innym przypadku maksymalną oceną zaliczenia jest 4,5. Oczekuję, że osoby indywidualne zaliczą materiał na konsultacjach do końca grudnia.
Dla wszystkich studentów, zdecydowanych na tradycyjny sposób zaliczenia przedmiotu przewiduję możliwość maksymalnie trzykrotnej nieobecności na zajęciach. Nie interesuje mnie przy tym powód nieobecności. Jednakże jedynie w przypadku długotrwałej choroby (udokumentowanej odpowiednimi zaświadczeniami) istnieje możliwość podwyższenia oceny. Dopuszczam także - w wyjątkowych sytuacjach - zaliczenie tematu przed planowaną nieobecnością na zajęciach. Proszę pomyśleć o zdobywaniu aktywności w trakcie semestru, a nie przed ostatnimi zajęciami.
Studenci, którzy oprócz swojego bloku podstawowego realizują zajęcia także na pedagogice opiekuńczej z terapią są zobowiązani do uczęszczania na ćwiczenia z grupą opiekuńczej - tematyka jest na wszystkich blokach taka sama, jednakże opiekuńcza realizuje 60 godzin, a nie 30.
Ocena zaliczeniowa uzależniona jest od aktywności studenta na zajęciach. Za aktywność przyjmuję zapoznanie się z zadaną literaturą programową i jej umiejętną interpretację w trakcie zajęć. Inne formy uczestnictwa w zajęciach (komentarz, konkluzja, opis przykładów z praktyki pedagogicznej) odnotowuję jako 1/2 aktywności.
Tabela relacji między aktywnością studenta a oceną końcową (w semestrze):
Ilość aktywności Ocena końcowa
11- 14 5,0
8 - 10 4,5
5 - 7 4,0
3 - 4 3,5
1 - 2 3,0
Konsultacje zmieniam co semestr, aktualne można odnaleźć na drzwiach mojego pokoju nr 56a (II piętro) w Instytucie Pedagogiki, ul. Dawida 1, tel. 367-20-01 wew. 181 lub 367-23-16 (sekretariat)
Oprócz tego jestem zawsze dostępna pod telefonem 322-79-64 w każdy czwartek, w godz. 18.00-19.00 (w sprawach pilnych w każdym innym terminie, z wyłączeniem godzin nocnych: od godz. 22.00 do 10.00) oraz pod mailem: mprokosz@wp.pl
Dla usprawnienia kontaktów z grupą proszę Starostę o kontakt mailowy pod podany adres.
Małgorzata Prokosz
Tematyka wykładów:
Metody i zasady pracy opiekuńczo - wychowawczej
Różnorodność warsztatów pracy wychowawcy (planowanie, konspekt, projekt)
Podstawowe pojęcia i założenia pedagogiki opiekuńczej
Placówki opiekuńczo - wychowawcze - klasyfikacja strukturalna, przeznaczenie
Specyfika wychowanków w poszczególnych placówkach (postawy)
Zaspokajanie potrzeb wychowanków w placówkach
Przepis na dobrego pedagoga. W poszukiwaniu Mistrza