SKAŁY OSADOWE OKRUCHOWE
|
PIASEK |
LESS |
IŁ PSTRY |
IŁ WARWOWY |
MADA |
GLINA ZWAŁ. |
ZLEPIENIEC |
PIASKOWIEC |
ŁUPEK |
1. struktura |
- |
- |
- |
- |
- |
|
|
|
|
frakcje |
Piakowa + domieszki kamienistej, żwirowej i pyłowej |
Pyłowa + domieszki frakcji iłowej i piaskowej |
Iłowa + domieszki pyłów i glin |
Iłowa + domieszki pyłów |
Iłowa, pyłowa, piaskowa |
Wszystkie frakcje |
Kamienista, żwirowa |
Piaskowa |
Iłowa |
2. tekstura |
- |
porowata |
|
|
|
|
|
|
|
Warstwowanie |
- |
Nie (ląd), tak (woda) |
niewarstwowana |
warstwowany |
Może być warswowana |
Brak warstwowania |
Brak warstwowania |
|
|
3. min dominujące |
Kwarc |
Kwarc |
Minerały ilaste |
Minerały ilaste, kwarc |
|
Kwarc, min ilaste, |
Otoczaki wapienne scementowane lepiszczem wapnistym lub żelazisto-wapnistym |
|
|
4. min główne |
Kwarc, kalcyt, biotyt i skalenie |
Kwarc (80%) |
Montmorillonit, kaolinit, illit |
Minerały ilaste, kwarc |
|
Kwarc, min ilaste, |
Kwarc, kalcyt |
Kwarc, kalcyt |
|
min dodatkowe |
|
Min. Ilaste (2%), węglany (20%), związki żelaza (6%) |
- |
|
Rozłożone elementy organiczne |
związki żelaza, kalcyt, otoczaki, piasek |
|
Minerały ilaste, związki żelaza |
|
5. cechy min gł. |
Kwarc |
Kwarc |
Montorillonit |
Montorillonit |
|
Montorillonit |
Kalcyt |
Kwarc |
|
- wzór chem. |
SiO2 |
SiO2 |
- |
- |
|
- |
CaCO3 |
SiO2 |
|
- twardość |
7 |
7 |
1-2 |
1-2 |
|
1-2 |
3 |
7 |
|
- barwa |
Bezbarwny, zabarwiony |
Bezbarwny, zabarwiony |
Od szaro-białej do żółtej |
Od szaro-białej do żółtej |
|
Od szaro-białej do żółtej |
Bezbarwny |
Bezbarwny, zabarwiony |
|
- połysk |
Szklisty na ścianach |
Szklisty na ścianach |
Tłusty lub matowy |
Tłusty lub matowy |
|
Tłusty lub matowy |
Szklisty, matowy |
Szklisty na ścianach |
|
- łupliwość |
Przełam muszlowy |
Przełam muszlowy |
Dobra |
Dobra |
|
Dobra |
Dobra |
Przełam muszlowy |
|
- pokrój |
Słupkowy |
Słupkowy |
Drobne blaszki |
Drobne blaszki |
|
Drobne blaszki |
Izometryczny |
Słupkowy |
|
- inne własn. |
Odporny na wietrzenie |
Odporny na wietrzenie |
Pęcznieją, niewietrzejące |
Pęcznieją, niewietrzejące |
|
Pęcznieją, niewietrzejące |
Mała odpornosc na wietrzenie chemiczne |
Odporny na wietrzenie |
|
7. geneza |
Przenoszone przez wiatr (eoliczne), rzeczno- lodowcowe, zwałowe |
Powastały w okresie zlodowacenia środkowo-polskiego i bałtyckiego jako wynik wywiewania pyłów z moren czołowych i sandrów |
Osad dużego słodkowodnego zbiornika w okresie pliocenu |
Sedymentacja materiału lodowcowego w spokojnych zbiornikach przed czołem lodowca, |
Osad powstający na tarasach zalewanych przez rzeki przy wysokich stanach wód |
Wytapianie materiału skalnego z lodowca podczas jego wycofywania się |
Cementacja otoczaków |
Cementacja piasków |
|
8. grupa... |
Sypka, spoista |
Sypka, spoista |
Sypka, spoista |
Sypka, spoista |
Sypka, spoista |
Sypka, spoista |
Scementowana |
Scementowana |
Scementowana |
9. występowanie |
Doliny rzeczne (budują tarasy akumulacyjne), moreny denne, ozy, sandry, wydmy |
Okolice Wrocławia, Jura KC, Góry świętokrzysk, Wyżyna Lubelska, okolice Rzeszowa |
Okolice Wrocławia, Poznania, Warszawy, Olsztyna |
Cała Polska bez gór |
Pokrywa powierzchnie najmłodszych tarasów rzek górskich i nizinnych |
Cała Polska, bez pasm górskich, głównie w formie moreny dennej |
Okolice Kielc |
Góry Świętokrzyskie, Sudety, Tatry |
Góry Świetokrzyskie, Tatry |
10. zastosowanie |
kruszywo |
Produkcja ceramiki budowlanej |
Surowiec ceramiki budowlanej |
Surowiec ceramiki budowlanej |
|
Surowiec ceramiki budowlanej |
Okładzina ścian wewnętrznych budynków |
Okładziny elewacji, wykładziny |
Ekrany wodoszczelne w hydrotechnice |
rodzaj podłoża |
Dobre (zróżnicowanie średnicy ziaren daje dobre zagęszczenie, mała porowatość i ściśliwość) |
Dla budownictwa - złe (duża ściśliwośc w stanie zawilgoconym, osiadanie), dobre dla rolników |
Niekorzystne (pęcznieją w wyniku zawilgocenia i kurczą przy wysychaniu, osuwiska) |
Niekorzystne (pęcznieją w wyniku zawilgocenia i kurczą przy wysychaniu, filtracja wody przez warstewki) |
Słabe (duża porowatość i ściśliwość) |
W stanie suchym - dobre (zwarta, twarda, przenosi obciążenia), zawilgocona uplastycznia się, występują przewarstwienia |
-- |
-- |
|
11. podobne skał |
|
|
Iły warwowe, łupki ilaste |
Iły pstre, łupki ilaste |
|
|
|
|
|
12. inne wiadom. |
|
Barwa żółta od związków żelaza. Mała odporność na erozje, ulegają sufozji i ablacji |
Różnorodność barw, nieprzepuszcalne |
Przemienne warstewki: jasne i ciemne |
Szybko ulega procesom niszczącym |
Skład zależny od podłoża, chropowata |
Barwa szaro-wiśniowa z jasnymi żyłkami kalcytu, duza scieralnosc |
Własności mechaniczne zależą od składu mineralnego ziarn i rodzaju lepiszcza. Najlepsze o lepiszczu krzemionkowym. Barwa szara o różnych odcieniach |
|