Futura Biznes - Policealna Szkoła dla Dorosłych w Lublinie

Rok: 2012/2013

Kierunek: Technik BHP

Semestr: III

Przedmiot: Analiza i ocena zagrożeń

Nauczyciel: Anna Stolarz

Termin realizowanych zajęć: 25.11.2012 r.

Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas

Pracodawca ocenia ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas, wynikające z cech miejsca pracy oraz ze stosowanych w konkretnych warunkach środków lub procesów pracy, ze szczególnym uwzględnieniem:

- poziomu i rodzaju narażenia, łącznie z narażeniem na hałas impulsowy

- czasu trwania narażenia, w tym czasu trwania w godzinach nadliczbowych oraz obowiązujących u pracodawcy systemów i rozkładów czasu pracy

- wartości NDN

- skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, pracowników tym należących do grup szczególnego ryzyka

- skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynikających z interakcji między hałasem i drganiami mechanicznymi

- informacji dotyczących poziomu emisji hałasu, dostarczanych przez producenta środków pracy

- istnienia alternatywnych środków pracy, zaprojektowanych do ograniczenia emisji

- informacji uzyskanych w wyniku profilaktycznych badań lekarskich pracowników

- pośrednich skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i sygnałem bezpieczeństwa lub innymi dźwiękami, które pracownik powinien obserwować w celu ograniczenia ryzyka wypadku przy pracy

- skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i substancjami chemicznymi o działaniu szkodliwym na narząd słuchu, jeżeli umożliwia to stan wiedzy technicznej i medycznej

- dostępności środków ochrony indywidualnej przed hałasem o odpowiedniej charakterystyce tłumienia

Ocena ryzyka zawodowego powinna być udokumentowana oraz dokonywana każdorazowo, gdy nastąpiły zmiany warunków wykonywania pracy lub jeśli konieczność weryfikacji wykażą wyniki profilaktycznych badań lekarskich pracowników.

Na podstawie oceny ryzyka zawodowego, po osiągnięciu lub przekroczeniu w środowisku pracy przez wielkości charakteryzujące hałas - wartości NDN, pracodawca sporządza i wprowadza w życie program działań organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas oraz dostosowuje te działania do potrzeb pracowników należących do grup szczególnego ryzyka.

Program działań organizacyjno technicznych powinien uwzględniać działania polegające na:

- unikaniu procesów lub metod pracy powodujących narażenie na hałas i zastępowaniu ich innymi, stwarzającymi mniejsze narażenia

- dobieraniu środków pracy przeznaczonych do wykonywania określonej pracy, właściwie zaprojektowanych pod względem ergonomicznym, o możliwie najniższym poziomie hałasu

- ograniczaniu narażenia na hałas środkami technicznymi przez stosowanie obudów dźwiękoizolacyjnych, kabin dźwiękoszczelnych, tłumików, ekranów, materiałów dźwiękochłonnych oraz układów izolujących i tłumiących dźwięki materiałowe

- projektowaniu miejsc pracy i rozmieszczaniu stanowisk pracy w sposób umożliwiający izolację od źródeł hałasu oraz ograniczający jednoczesne oddziaływanie wielu źródeł na pracownika

- konserwowaniu środków pracy, obiektów budowlanych, urządzeń i układów izolujących

i tłumiących hałas oraz innych środków ochrony zbiorowej

- informowaniu i szkoleniu pracowników w zakresie poprawnego i bezpiecznego posługiwania się środkami pracy

- ograniczaniu czasu i poziomu narażenia oraz liczby osób narażonych na hałas przez właściwą organizację pracy, w szczególności stosowanie skróconego czasu pracy lub przerw w pracy i rotacji na stanowiskach pracy

W przypadku gdy uniknięcie lub wyeliminowanie ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na hałas nie jest możliwe za pomocą środków ochrony zbiorowej lub organizacji pracy, pracodawca:

- udostępnia środki ochrony indywidualnej słuchu, jeżeli wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy przekraczają wartości progów działania

- udostępnia środki ochrony indywidualnej słuchu oraz nadzoruje prawidłowość ich stosowania, jeżeli wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy osiągają lub przekraczają NDN

Środki ochrony indywidualnej słuchu są dobierane w sposób eliminujący ryzyko uszkodzenia słuchu lub zmniejszający je do najniższego poziomu możliwego do osiągnięcia w danych warunkach.

Przepisu powyższego nie stosuje się do prac:

1. przy których właściwe stosowanie środków ochrony indywidualnej słuchu przez cały czas mogłoby spowodować większe zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika niż rezygnacja z ich stosowania, wykonywanych w szczególności przez:

- osoby prowadzące akcję ratowniczą w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska, usunięcia awarii albo przeciwdziałania klęsce żywiołowej

- kierujących pojazdami samochodowymi, ciągnikami rolniczymi lub maszynami samobieżnymi po drogach publicznych lub drogach komunikacyjnych i transportowych na terenie zakładu pracy

2. wykonywanych przez artystów - wykonawców widowisk muzycznych i rozrywkowych

Literatura: B. Rączkowski, BHP w praktyce

Identyfikacja czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych w budownictwie

- przykłady stanowisk pracy oraz występujących zagrożeń

1. Stanowisko montażu i demontażu rusztowań

Zagrożenie	Skutek	Działania profilaktyczne
Poruszające się maszyny i mechanizmy	Potrącenie, przygniecenie, przejechanie, kalectwo, śmierć	Właściwa organizacja pracy, przestrzeganie przepisów, szkolenia
Powierzchnie na których jest możliwy upadek	Upadek na tym samym poziomie, złamanie kończyn	Zachowanie uwagi, odpowiednie obuwie robocze, uporządkowanie terenu
Napięcie w obwodzie elektrycznym (kable energetyczne)	Porażenie prądem elektrycznym, śmierć	Właściwe przygotowanie robót (ustalenie przebiegu i zabezpieczenie instalacji)
Łatwopalne gazy pod ciśnieniem	Wybuch (sieci gazowe), śmierć	Właściwe przygotowanie robót (ustalenie przebiegu podziemnych instalacji)
Wysokie temperatury powietrza	Przegrzanie, udar cieplny	Odpowiednie ubranie robocze, napoje
Ostrza, ostre krawędzie, chropowatość, szorstkość	skaleczenie	Rękawice ochronne
Przemieszczające się materiały, wyroby	Uderzenie przez spadające przedmioty, zmiażdżenia, złamania	Przestrzeganie instrukcji, zachowanie uwagi, hełmy ochronne, rękawice ochronne
Przemieszczanie materiałów, wyrobów	Przeciążenie układu ruchu	Stosowanie urządzeń wspomagających ręczne prace transportowe, szkolenia
Pył przemysłowy	Zaprószenia oczu, pylica	Okulary ochronne, półmaski przeciwpyłowe
Położenie stanowiska pracy w odniesieniu do poziomu położenia	Upadek na niższy poziom, kalectwo, śmierć	Przestrzeganie instrukcji, odpowiednie stosowanie uprzęży chroniącej przed upadkiem z wysokości

2. Stanowisko ręcznego wykonywania robót ziemnych

Zagrożenie	Skutek	Działania profilaktyczne
Poruszające się maszyny i mechanizmy	Potrącenie, przygniecenie, przejechanie, kalectwo, śmierć	Właściwa organizacja pracy, przestrzeganie przepisów, szkolenia
Powierzchnie na których jest możliwy upadek	Upadek na tym samym poziomie, złamanie kończyn	Zachowanie uwagi, odpowiednie obuwie robocze, uporządkowanie terenu
Napięcie w obwodzie elektrycznym (kable energetyczne)	Porażenie prądem elektrycznym, śmierć	Właściwe przygotowanie robót (ustalenie przebiegu i zabezpieczenie instalacji)
Łatwopalne gazy pod ciśnieniem, niewypały, niewybuchy	Wybuch, poparzenie, śmierć	Właściwe przygotowanie robót (ustalenie przebiegu podziemnych instalacji), informowanie przełożonych o odkryciu niezidentyfikowanych przedmiotów
Wysokie temperatury powietrza	Przegrzanie, udar cieplny	Odpowiednie ubranie robocze, napoje
Ostrza, ostre krawędzie, chropowatość, szorstkość	skaleczenie	Rękawice ochronne
Przemieszczające się materiały, wyroby	Uderzenie przez spadające przedmioty, zmiażdżenia, złamania	Przestrzeganie instrukcji, zachowanie uwagi, hełmy ochronne, rękawice ochronne
Przemieszczanie materiałów, wyrobów	Przeciążenie układu ruchu	Stosowanie urządzeń wspomagających ręczne prace transportowe, szkolenia
Pył przemysłowy	Zaprószenia oczu, pylica	Okulary ochronne, półmaski przeciwpyłowe
Wodociągi, siły przyrody	Zalanie wodą, utopienie	Odpowiednie rozpoznanie terenu, właściwa organizacja pracy, odwadnianie wykopu
Laseczki zgorzeli gazowej	Zgorzel gazowa, amputacja, śmierć	Szybkie opatrywanie ran, rękawice ochronne, obuwie ochronne, ubrania robocze
Laseczka tężca	Tężec, śmierć	Szczepienia ochronne, szybkie opatrywanie ran, rękawice ochronne, obuwie ochronne, ubrania robocze, podawanie antytoksyny tężcowej osobom zranionym przy pracach ziemnych

3. Elektryk

Zagrożenie	Skutek	Działania profilaktyczne
Powierzchnie na których jest możliwy upadek	Upadek na tym samym poziomie, złamanie kończyn	Zachowanie uwagi, odpowiednie obuwie robocze, uporządkowanie terenu
Nieruchome elementy maszyn, urządzeń technicznych	Uderzenia o przedmioty, stłuczenia, złamania, siniaki	Zachowanie uwagi, uporządkowanie terenu
Przemieszczające się materiały, wyroby	Uderzenie przez spadające przedmioty, zmiażdżenia, złamania	Przestrzeganie instrukcji, zachowanie uwagi, hełmy ochronne, rękawice ochronne
Ostrza, ostre krawędzie, chropowatość, szorstkość	skaleczenie	Rękawice ochronne
Przemieszczanie materiałów, wyrobów	Przeciążenie układu ruchu	Stosowanie urządzeń wspomagających ręczne prace transportowe, szkolenia
Położenie stanowiska pracy w odniesieniu do poziomu położenia	Upadek na niższy poziom, kalectwo, śmierć	Przestrzeganie instrukcji, odpowiednie stosowanie uprzęży chroniącej przed upadkiem z wysokości
Napięcie w obwodzie elektrycznym (kable energetyczne)	Porażenie prądem elektrycznym, śmierć	Dobry stan techniczny urządzeń i przewodów elektrycznych, ochrona przeciwporażeniowa, przestrzeganie instrukcji
Wymuszona pozycja pracy	Choroby układu ruchu	Właściwa organizacja pracy, przerwy w pracy
Hałas	Choroby układu słuchu	Ochronniki słuchu
Wysokie lub niskie temperatury powietrza	Przegrzanie, udar cieplny, wyziębienie	Odpowiednie ubrania robocze, napoje

4. Prace murarskie, tynkarskie

Zagrożenie	Skutek	Działania profilaktyczne
Powierzchnie na których jest możliwy upadek	Upadek na tym samym poziomie, złamanie kończyn	Zachowanie uwagi, odpowiednie obuwie robocze, uporządkowanie terenu
Położenie stanowiska pracy w odniesieniu do poziomu położenia	Upadek na niższy poziom, kalectwo, śmierć	Przestrzeganie instrukcji, odpowiednie stosowanie uprzęży chroniącej przed upadkiem z wysokości
Nieruchome elementy maszyn, urządzeń technicznych	Uderzenia o przedmioty, stłuczenia, złamania, siniaki	Zachowanie uwagi, uporządkowanie terenu
Przemieszczające się materiały, wyroby	Uderzenie przez spadające przedmioty, zmiażdżenia, złamania, przygniecenie	Przestrzeganie instrukcji, zachowanie uwagi, hełmy ochronne
Przemieszczanie materiałów, wyrobów	Przeciążenie układu ruchu	Przestrzeganie norm dźwigania, szkolenia
Ostrza, ostre krawędzie, chropowatość, szorstkość	skaleczenie	Rękawice ochronne
Substancje chemiczne drażniące, parzące (zaprawa)	Poparzenie chemiczne	Środki ochrony indywidualnej

Metoda OWAS

- służy do oceny ryzyka rozwoju dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego Ovako Working Posture Analysis System

1. Nadmierne i długotrwałe obciążenie układu ruchu związane z pracą zawodową może być przyczyną urazów oraz dolegliwości i chorób układu mięśniowo-szkieletowego. Największe znaczenie wśród czynników, które na to wpływają mają:

- pozycja ciała przyjmowana podczas wykonywania czynności przy pracy

- siła wymagana do wykonania danej czynności np. dźwiganie ciężarów, ciężkich narzędzi, przemieszczania materiałów, montażu małych elementów

- czas utrzymywania pozycji i wywierania siły podczas wykonywania czynności

- częstość powtórzeń czynności podczas pracy (tzw. praca powtarzalna)

2. Jedną z głównych przyczyn schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego jest obciążenie statyczne, które charakteryzuje się długotrwałym napięciem mięśni w fazie skurczu. Występujący wtedy wydatek energii jest stosunkowo niewielki, ale w mięśniach gromadzi się znaczna ilość produktów przemiany materii, które powodują szybki wzrost zmęczenia. Element wysiłku statycznego występuje w różnym stopniu w każdej pracy fizycznej, a obciążenie statyczne jest tym większe im bardziej nienaturalna jest pozycja ciała i im dłużej pozostaje nieruchoma.

3. Procedura oceny ryzyka z zastosowaniem metody OWAS jest prowadzona 3-stopniowo i składa się na nią opracowanie chronometrażu dnia pracy, oszacowanie obciążenia związanego z poszczególnymi czynnościami ujętymi w chronometrażu oraz ocena ryzyka. Istotą oceny ryzyka jest także wprowadzenie zmian na stanowisku pracy, ukierunkowanych na zmniejszenie ryzyka rozwoju dolegliwości mięśniowo-szkieletowych.

4. Opracowanie chronometrażu czynności roboczych jest pierwszym krokiem oceny ryzyka zawodowego związanego z obciążeniem statycznym - każdej z wyszczególnionych czynności roboczych podporządkowany jest czas jej wykonania.

5. Kolejnym krokiem jest określenie pozycji ciała poprzez podanie kodu pozycji pleców, ramion i nóg. Następnie należy określić rodzaj pozycji (wymuszona lub niewymuszona), kod siły zewnętrznej oraz łączny czas przerw w pracy.

6. Kod pozycji tułowia może przybierać wartości od 1 do 4, tułów może być:

1 - wyprostowany

2 - zgięty do przodu

3 - skręcony

4 - zgięty i skręcony.

Położenie ramion przyjmuje kody od 1 do 3, ramiona mogą być zaklasyfikowane jako:

1 -obydwa poniżej stawu ramiennego (barkowego)

2 - jedno ramię powyżej drugie poniżej stawu ramiennego (barkowego)

3 - obydwa powyżej stawu ramiennego (barkowego)

7. Kody położenia nóg przyjmują wartości od 1 do 7:

• - pozycja siedząca, 2 - pozycja stojąca z nogami wyprostowanymi, 3- stojąca z jedną nogą wyprostowaną, 4 - stojąca z nogami zgiętymi, 5 - stojąca z jedną nogą zgiętą, 6 - klęk na jednym lub obu kolanach, 7 - chodzenie.

8. Podczas analizy obciążenia dużą rolę odgrywa siła wywierana przez pracownika podczas wykonywania każdej z wyszczególnionych czynności roboczych. Klasyfikacja siły jest uzależniona od płci pracownika

Kod siły zewnętrznej	Wartości sił granicznych w grupach pracowników
		mężczyźni	kobiety i młodociani chłopcy	młodociane dziewczęta
1	poniżej 10 kg	poniżej 5 kg	poniżej 2 kg
2	od 10 do 20 kg	od 5 do 10 kg	od 2 do 6 kg
3	powyżej 20 kg	powyżej 10 kg	powyżej 6 kg

9. Efektem końcowym oceny obciążenia statycznego jest wyznaczenie kategorii oceny obciążenia, następnie przyporządkowanie każdej z kategorii łącznego czasu jej utrzymywania.

10. Szczególnie zagrażające są czynności robocze wymagające pochylenia, skrętu (zwłaszcza obu pozycji jednocześnie), gdy co najmniej jedna kończyna górna pracuje na poziomie powyżej stawu ramiennego, oraz gdy występuje niewygodne, wymuszone położenie nóg np. przysiad, nogi zgięte w kolanach.

11. Do celów analizy obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego dla każdej z wykonywanych czynności roboczych istotny jest czas jej trwania określony w chronometrażu. Czasy utrzymywania pozycji o tych samych kodach położenia pleców, rąk, nóg przy tej samej kategorii obciążenia są sumowane. Powiązanie kategorii oceny , oddającej obciążenie pozycją ciała i wywieraną siłą z czasem jej utrzymywania pozwala na określenie kategorii obciążenia, a następnie umożliwia ocenę ryzyka w 3-stopniowym systemie oceny.

12. Najwyższa kategoria o największej wartości procentowej czasu utrzymywania pozycji (najbardziej obciążającej układ mięśniowo-szkieletowy) decyduje o zakwalifikowaniu ryzyka jako duże, średnie lub małe.

---