Wykład 1 04.10.2013
Temat nr 1 - Istota wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej. Podstawowe jej cele i zakres treści.
Edukacja - kształcenie + wychowanie; „świadome, zorganizowane działanie ludzkie, którego celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka” bądź „ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży - stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych”
Świadome działanie instytucji szkolnej zmierzające do wyposażenia uczniów w określony system wiedzy, umiejętności i postaw.
Istota wczesnoszkolna - edukacja bezprzedmiotowa, wszystkie treści są wspólne, zintegrowane
Początkowa nauka czytania i pisania
Treści edukacji polonistycznej - jeden z elementów, ale podstawowy i zasadniczy - jest tam najwięcej treści. Zawarte one są w podstawie programowej (dokument ministerstwa oświaty i wychowania), w którym są zawarte cele i treści edukacji polonistycznej podaje je w sposób skrótowy
Podstawa programowa została rozwinięta w programach nauczania. Wczesnoszkolna edukacja jest bezprzedmiotowa. W edukacji wczesnoszkolnej są treści edukacji matematycznej, polonistycznej, które są zintegrowane, pomieszane ze sobą, powiązane. Edukacja polonistyczna jest początkową nauką czytania i pisania w języku ojczystym. Treści edukacji polonistycznej w nauczaniu wczesnoszkolnym są zasadniczym elementem. Bez nauki pisania i czytania nie ma dalszej nauki.
Edukacja polonistyczna jest edukacją wieloelementową, składa się na nią:
Edukacja językowa, która dzieli się na:
Naukę o języku (gramatyka)
Naukę języka (umiejętność pisania, czytania, mówienia i słuchania)
Edukacja literacka, na którą składa się:
Wiedza o literaturze (tytuł utworu)
Odbiór tekstu literackiego - recepcja
Cele edukacji polonistycznej (są formułowane w poszczególnych programach):
Kształcenie umiejętności komunikowania się (poprzez słowo mówione, słyszane, pisane)
- musi opanować odpowiedni zasób słownictwa, gramatykę, ortografię i interpunkcję w dowolnym, ojczystym języku
Przygotowanie do odbioru (rozumienia) dzieła literackiego - początkowo dosłownego
Rozbudzenie u dzieci twórczej ekspresji słownej
Kształtowanie pozytywnego nastawienia do języka ojczystego (elementy patriotyczne)
Wykład 2 18.10.2013
- cel wyznacza metody i organizację zajęć;
- doskonalenie komunikowania się;
- dziecko musi pojąć umiejętności pisania i czytania; do rozumienia dzieła literackiego
Treści programowe edukacji polonistycznej w poszczególnych klasach dotyczące:
Mówienia:
wdrażanie do poprawnego artykułowania głosek i całych wyrazów;
zwracanie uwagi na właściwe akcentowanie wyrazów;
dobieranie odpowiednich słów do intencji wypowiedzi;
Słuchania:
trzeba uczyć uważnie słuchać, aby poprawnie wykonywać polecenia;
Czytania:
poprawne odczytywanie wszystkich liter alfabetu;
analiza i synteza wyrazu;
odróżnianie głosek i sylab;
czytanie wyrazów jedno-, dwu- i wielowyrazowych głośno, cicho, grupowo (zbiorowo), indywidualnie;
czytanie z naturalną intonacją;
naśladowanie wzorowego czytania nauczyciela aktora;
odczytywanie i rozumienie sensu uproszczonych rysunków;
podejmowanie próby samodzielnego czytania książeczek;
Pisania:
przygotowanie do nauki pisania linii, figur litero podobnych;
pisanie po śladzie;
wprowadzanie liter;
układanie wyrazów;
łączenie liter;
przepisywanie krótkich zdań do zeszytu z tablicy, książki;
Ortografii:
pisanie wyrazów ze spółgłoskami miękkimi;
pisanie z pamięci poznanych wcześniej wyrazów;
zapisywanie dwuznaków (ch, rz,…);
pisanie dobrze poznanych na poprzednich zajęciach wyrazów z ą, ę, ó, u, rz;
wielka litera na początku zdania;
Wiedzy o języku (gramatyki):
rozróżnianie pojęć głoska, litera;
głoski zapisuje się za pomocą liter;
wyróżnienie wyrazów w zdaniu;
Wiedzy o literaturze:
świadomość, że w tekstach literackich występują rzeczy prawdopodobne, zmyślone (fikcyjne), zmyślone - prawdopodobne, zmyślone - nieprawdopodobne (fantastyczne);
kształtowanie świadomości literackiej;
wyodrębnienie w utworze literackim postaci bohatera;
określenie nastroju utworu;
Słownictwa:
bogacenie słownictwa;
wyjaśnianie znaczenia nowych wyrazów;
tworzenie rodziny wyrazów;
związki frazeologiczne;
używanie nazw czynności, osób.
Wykład 3 15.11.2013
Początkowa nauka czytania i pisania - jest to fundamentalny cel i zadania kształcenia wczesnoszkolnego
gwarantuje i umożliwia dalszy cel kształcenia
czytanie - czynność stworzenia dźwiękowe j formy słowa na podstawie obrazu graficznego.
Czynność polegająca na rozpoznawaniu drukowanych i pisanych symboli służących jako bodźce do przywołania znaczeń, informacji (rozpoznawanie sensu wypowiedzi mieszczących znaczeń) - rozkodowanie symboli
Posiada kilka aspektów
Techniczny opanowanie techniki czytania
Semantyczny umiejętność odczytywani a znaczeń
Krytyczno-twórczy interpretacja określonych znaczeń
Metody nauki czytania wg Zborowskiego:
Metody syntetyczne
Metody analityczne
Metody analityczno-syntetyczne
Metody globalne
Metody syntetyczne
Przechodzenie od najmniejszej cząstki wyrazu (napisanego lub usłyszanego) do całości
- od litery lub głoski do całego wyrazu, zdania
-myślenie indukcyjne
Metody syntetyczne dzielą się na metody:
Alfabetyczne uczenie na pamięć poszczególnych liter alfabetu (pisanie i wypowiadanie)
Etapy: sylabizowanie, sylabizowanie, wyrazy
Fonetyczne znając literki słuchowo układano wyraz
Sylabowe dzielenie wyrazu na sylaby - najpierw uczono samogłoski, potem spółgłoski
Metody analityczne
- wychodzą od wprowadzenia liter z wyrazu (z wyrazu wyprowadzamy litery i głoski) - analiza fonetyczna np. co słychać na początku wyrazu DOM?
Metody analityczno-syntetyczne
Etapy wprowadzania nowej litery
Stworzenie sytuacji dydaktycznej dla wywołania danej litery (np. zagadka, ilustracja)
Analiza fonetyczna - słuchowa
Przedstawienie nowej litery drukowanej i pisanej (demonstracja)
Pisanie po śladach
Pisanie samodzielne - bez śladu
Metody globalne
Zapoznanie się z całymi wyrazami (wzrokowe zapoznanie się)
- najpierw się odczytuje, potem się analizuje
Wprowadzenie liter i uczenie się czytania - ważne są środki dydaktyczne!
Polecenie - pamięciowe uczenie się tekstów wierszowanych
Wykład 4 29.11.2013
DOSKONALENIE UMIEJĘTNOŚCI CZYTANIA
1. Poznawanie liter
2. Doskonalenie
Jest to podstawa, która ma wpływ na dalszą edukację szkolną i ma wpływ na przyszłościowe samokształcenie się.
Cechy dobrego czytania:
• czytanie poprawne - poprawne i staranne wypowiadanie określonych wyrazów zdania (nie przekręcamy, nie opuszczamy, nie dodajemy), przestrzeganie znaków interpunkcyjnych.
• czytanie płynne - bez zatrzymywania, czytanie tekstu całymi zdaniami bez dłuższych przerw
• czytanie biegłe - szybkie i poprawne rozpoznawanie wyrazów, zdań z jednoczesnym ich rozumieniem
• czytanie wyraziste - właściwa dykcja, właściwe pauzy/przerwy
Jaką formę przyjmuje czytanie?
o Wzorowe czytanie nauczyciela (wzór jak należy czytać)
o Czytanie głośne indywidualne i zbiorowe - służy do ukształtowania techniki czytania
o Czytanie zbiorowe lub chóralne
o Czytanie z podziałem na role (czytanie tekstu z dialogami)
o Czytanie ciche ze zrozumieniem
o Czytanie ciche z poleceniem
~podczas czytania~
Ćwiczenia słownikowe - zapoznawanie uczniów z nowymi wyrazami (wyjaśnianie niezrozumiałych wyrazów i zwrotów znajdujących się w tekście)
Wprowadzanie nazw przedmiotów i zjawisk i nadawanie im nazw
Tworzenie wyrazów i zwrotów zastępczych
Zestawienie słownictwa o znaczeniu podobnym
Czytanie odbywa się poprzez lekturę domową - pierwsza lektura powinna być odczytana z przyjemnością.
Wykład 5 13.12.2013
Temat: Dłuższe formy wypowiedzi ustnych i pisemnych.
- opowiadanie- zawiera akcję, ma fabułę
- opis- np. rzecz, przedmiot, postać; jest statystyczny
- list- do bliskich, do znajomych
- zaproszenie
- sprawozdanie- opis zdarzenia, którego byliśmy świadkami np. film, wycieczka do muzeum