USA
Prasa:
1789 - 1 dziennik - „Evening post”
1833 - „The New York Sun”
1853 - “The New York Hevala (?)” sensacyjny
1851 - The New York Daily Times” - dziś - “NY Times”
Koniec XIX wieku - “Yellow Papers” - bulwarówka
Brak prasy centralnej
Radio:
1920 - 1 stacje radiowe
1926 - powstaje NBC - National Broadcasting Company -> 1 sieć radiowa -> dziś są tylko stacje regionalne
1927 - powstaje CBS - Columbia Broadcasting System
Lata 40-te - ABC - American Broadcasting Company
1934 - powołanie FCC - Federal Communication Commission - instytucji reglamentacyjnej, organu niezależnego.
Telewizja:
1927 - 1 audycja TV
Największe stacje telewizyjne:
ABC
CBS
NBC
Fox
Telewizja kablowa:
CNN
Fox News
MS NBC
Najwięksi nadawcy telewizyjni:
Viacom - sieć CBS, MTV, VH1 itd.
NBC Universal - sieć NBC
Walt Disney Corp. - sieć ABC
News Corporation - Fox, National Geographic itd.
Nadawca publiczny - PBC - Public Broadcasting System ( zrzeszenie kilkudziesięciu nadawców prywatnych
Wielka Brytania
Prasa:
1600 - 1 tytuły prasowe
1785 - „the Times” - do dziś niewiele się zmienił
1855 - 1 „penny paers” - „The Daily Telegraph”
Gazety codzienne:
Poważne - “The Times”, “Daily Telegraph”(konserwatywny), “The Independent”, “The Guardian” (lewicowy), “Financial Times”.
Popularne ( typu “Middle press” i tabloidy) - “the Sun”, “The Daily Mail”, “The Daily mirror”
Prasa niedzielna
Poważne - “The Sunday times”, Independent on Sunday, The Observer.
Lekkie - news of the world(od 1843), The Sunday mirror, The mail on Sunday.
Tygodniki - “The economist.
Radio:
1920 - 1 emisje radiowe
BBC - British Broadcasting Company przekształcone w 1926 roku w nadawcę publicznego - British Broadcasting Corporation (John Reith - idea mediów publicznych - informować, edukować, bawić + abonament)
1933 - I program TV - 1 w Europie, 2 na Swiecie.
Lata 80-te - 3 koncesje - Classic FM, Capital Radio, Virgin.
Telewizja:
1954 - powstanie Independent Television Authority (ITV) - finansowana komercyjnie, 1 kanał ogólnokrajowy
1962/3 - powstaje BBC 2 - kanał rozrywkowy
1982 - Channel 4 - publiczny
Norwegia
3 największe koncerny medialne:
Schibsted (26 % rynku) - właściciel 4 największych gazet w Norwegii + udziały w wielu gazetach regionalnych+ inwestycje w telewizję, wydawnictwo książkowe, produkcję i dystrybucję filmów. Od pokoleń spółka rodzinna, 1992 - przekształcona w SA.
A-Preesen (16 % rynku) - powstała w wyniku współpracy kilku gazet będących organami związków robotniczych -> później SA
Orkla/Hecom Europe - od lat 80 inwestuje w prasę, 2006 - kupiony przez Hecom (fundusz inwestycyjny), zmienił nazwę na Edda Media
Prasa:
217 gazet
3 największe gazety:
UE - 343 tysięcy egz.
Affenposten - 252 tys. egz.
Dagbladet - 162 tys. egz.
Współczynnik czytelnictwa: 0.16 - 4 x więcej niż u nas.
Radio:
1933 - powstaje NRK - ogólnokrajowa korporacja radiowa
Nadawcy publiczni: NRK (3 stacje ogólnokrajowe: P1 -NRK, NRK Stafinget, NRK Autih nynefer(?)
Nadawcy komercyhniL
P4(najpopularniejsza), Kanal 24 (ze zobowiązaniami nadawcy publicznego)
Telewizja
1960 - król Norwegii oficjalnie ogłasza powstanie TV. Do 1992 - brak reklam.
Nadawcy publiczni: NRK (2 kanały ogólnokrajowe - NRK 1 i NRK 2)
Nadawcy komercyjni ze zobowiązaniami nadawców publicznych - TV 2 (od 1993)
Nadawcy komercyjni: TVB, TV Norge, TV Zebra.
Niemcy
Prasa:
1590 - 1 tytuły prasowe, wydawane stosunkowo długo
XIX w - wiosna ludów - prasa nie była bardzo elitarna.
-//- ustawa prasowa - wolność słowa itp.
1876 - tzw. Ustawa Stulecia - w niezmienionym kształcie przetrwała 100 lat.
XIX wiek - nowe tytuły prasowe - rozwój taniej prasy, do 4.5 tys. tytułów prasowych.
1934 - ograniczenie liczby tytułów do ok. 1 tys., pod wpływem NSDAP, 20 % prasy to prasa polityczna.
Zrzeszenia wydawców prasy - długoletnia tradycja.
1930+ - podporządkowanie prasy interesom propagandy (Goebbels)
1944 - przywrócenie wolności słowa (ale w obecności propagandy)
4 strefy okupacyjne:
Amerykańska - 3 kategorie licencji wydawniczych (A, B i C) - A- wpływy USA, C-niezależność. Rozwój prasy lokalnej.
Brytyjska - ostrożne przyznawanie licencji(tylko 35 tytułów)
Francuska - selekcja prasy, system stopniowania licencji(200 tytułów)
Radziecka - w niej pierwszej zmniejszono (rzekomo) cenzurę, największy system kontroli.
1949 - alianci wprowadzili ustawy prasowe (w ramach ustawy federalnej) - wolność słowa, poszczególne landy musiały samodzielnie rządzić prasą.
1950 - ok. 300 tys. tytułów prasowych
Lata 60-te - proces koncentracji kapitału.
Powołanie specjalnych komisji do walki z koncentracją kap. I do kontroli majątku.
Lata 70/80 - telewizja, prasa - własność prywatna, radio i TV - własność publiczna.
Strefa radziecka - centralizacja mediów, własność partii - do dziś został tylko „Junge Welt”. Rynek limitowany odgórnie (limity papieru). Kontrola treści, ostra cenzura.
1990 - zmiany i szczególnie w części wschodniej - znikają tytuły partyjne, zalew prasy zachodnioniemieckiej (ARD, Axel Springer, Bauer itd.)
Dziś - wolność słowa, „cenzura nie istnieje” - dosłowny zapis.
Radio i TV:
Alianci dbali o rozwój mediów elektronicznych, na początku głównie prywatnie.
Powołanie ARD - zniesienie nadawców lokalnych, wspólne nadawanie radia i TV.
Dziś ARD tworzy 9 spółek lokalnych reprezentujących interes wielu podmiotów.
1 kanał ogólnokrajowy - dziś.
1961 - powołanie ZDF.
ARD i ZDF utrzymują się z abonamentu (ZDF 30 % abonamentu, ARD - 70%), mają też swoje programy radiowe.
Kontrola mediów niemieckich - na czele stoją Rada Radiowo-Telewizyjna z Radą Administracyjną.
Lata 80-te - powstaje wiele stacji komercyjnych.
Grupy medialne:
Leo Kirch - PRO 7 Sat (Prosieben Sat 1)
Butelsmamn
Prasa: Axel Springer
Dziś - 400 tytułów gazet codziennych
Bild - największa gazeta, bulwarówka, założona w 1952 roku w Hamburgu, nakład 3,8 mln egzemplarzy.
Suddeutsche Zeitug, Fraukfuter Hlgneire Zeitug, Dieweit, Die Zeit -> od 1946 pisze dużo o Polsce.
Prosieben Sat -> N24, Pro7
RTL group - należy do Bertelsmana, RTL itd.
Austria
Prowizoryczna ustawa prasowa - cesarz - 1848
20 lat później - ustawa gwarancją wolności słowa
1922 - ustawa, która reguluje funkcjonowanie wydawców prasy.
Po 2 wojnie światowej - prasa partyjna(mimo działań aliantów), duży rozwój prasy brukowej, brak prasy opiniotwórczej.
Lata 60-te - telewizja, funkcja opiniotwórcza.
Połowa lat 70-tych - właściwy rozwój prasy, tendencje koncentracyjne.
Dziś - 7 tytułów ogólnokrajowych, największe - Newe Kronen Zeitung, Keiner, Toguck Alles.
90 % wpływów prasy - prasa regionalna/lokalna
Struktura własności - 3 główne wydawnictwa, m.in. Kuner AG.
1977 - ORF - publiczny nadawca radiowo-telewizyjny
Od 1974 mogły pojawiać się nadawcy prywatni, ale dopiero w 1993 r. powstał pierwszy z nich.
System reglamentacyjny - Rada Prasowa, Federalny Senat Komunikacji.
Rynek nie jest zbyt duży, więc nie ma za bardzo czego nadzorować
Szwajcaria
Kraj wielojęzyczny, wielonarodowościowy, bogaty. Języki: niemiecki, Francuski, włoski i szwajcarski.
Prasa:
Wielojęzyczna - duża różnorodność - w każdym kantonie inny tytuł.
Dzienniki:
niemieckojęzyczne
Blick
Touges-Auzerger
Neue Zuricker Zeitug
Beuer Zeitug
Francuskojęzyczne
24-heures
Tribue de geneve
Matin
Włoskojęzyczne
Correve del Ticivo
La regione Ticino
Ringen -firma dominująca na rynku szwajcarskim.
Od 2000 roku popularny dziennik bezpłatny - 20 minut.
Szwajcarska organizacja radiowo-TV (od 1931) - SRG-SSPr
1958 - nadaje 4 programy w 4 językach.
Obecnie - 2000-2001 SRG-SSPr ->reorganizacja
Reglamentacja - wolność prasy, radia i TV zagwarantowana jest w konstytucji.
Francja
1791 - Deklaracja praw - gwarancją wolności słowa.
1881 - ustawa o prasie
2 wojna światowa - podporządkowanie prasy wpływom niemieckim, zamknięcie większości tytułów, działały tylko gazety partyjne.
Prasa drugiego obiegu: powstały wtedy działające do dziś: L. Humanite, Liberation - od 1940 - ruch oporu - 7 egz., koniec wojny - 50 tys. egzemplarzy.
Narodowa rada prasowa - regulowała prasę podziemną, koordynowała kolportaż, wymianę informacji itp.
1944 - gen. De Gaulle - rozwój prasy podziemnej.
1945 - zniesienie cenzury, ale nie autoryzacji tekstów - ograniczenie wolności publikacji.
Ustawa - propozycja walki z prasą kolaboracyjną - likwidacja tytułów, możliwość wpływania rządu na prasę.
1946 - ustawa, która zabroniła funkcjonowania prasy kolaboracyjnej - brutalne posunięcie - zamknięto masę tytułów, które czasem były apolityczne.
Gen. De Gaulle nie wspierał prasy informacyjnej, tylko polityczną.
1947 - nie ma de Gaulle'a - zniesienie autoryzacji - rozkwit prasy; odrodzenie tytułów sprzed 2 wojny światowej, np. Le Figano, nowe tytuły, np. Le Made.
Ale prasa nadal była kontrolowana przez mało liberalne ustawy - wymuszenie pewnych pozycji politycznych. Bezrobocie + zniszczenie wojenne - brak społecznego zainteresowania prasą.
1951 - trudna sytuacja prasy - strajk dziennikarzy Le Monde - powstało 1 stowarzyszenie dziennikarzy, które miało wspierać niezależność dziennikarzy. Powstało Le Press, dziennikarze byli właścicielami Le Monde.
Po 2 wojnie światowej - monopol na nadawanie radiowe i TV
1945 - 1 państwowa instytucja nadawcza - RTF.
1 korporacja publiczna - dysponowała ogromnym budżetem, ale nie mogła im zarządzać - robiło to ministerstwo i tylko nadawała - sprzęt też do niej nie należał. -> duża ingerencja państwa.
Rząd Francji wspierał nadawców Francuskich(prywatnych) nadających z-za granicy.
Lata 60-te - powrót De Gaulle'a do polityki. Konstytucja - wolność słowa, gwarantuje prezydentowi możliwość zamykania tytułów prasowych w sytuacjach zagrożenia państwa. Próby łagodzenie spięć na linii rząd - prasa, ale brak reform.
1967 - De Gaulle odchodzi z życia politycznego na dobre - próby reform.
RTF - zarządzanie własnymi finansami z dobrym zapleczem technologicznym
Pocz. lat 70 - RTF - 2 kanały ogólnokrajowe: France 1, France 2nadawane w kolorze.
Radio: Fance Juter, France Kultura, itp.
1972 - ustawa -> polityka nadawcy RTF - otwarta polityka pluralizmu politycznego i zróżnicowanej opinii publicznej. Odpolitycznienie i demonopolizacja RTF TV
1982 - demokratyzacja mediów, powołanie Rady Narodowej Komunikacji Wizualnej, ORTF - podzielony na stowarzyszenia niezależnych nadawców publicznych.
Dywersyfikacja źródeł finansowania nadawców publicznych - abonament, reklamy + ewentualnie, państwo.
1983 - 1 ustawa reglamentacyjna HACA (hasa) - w 1988 r. w jej miejsce powstaje nowa instytucja reglamentacyjna - CSA - komisja nadzwyczajna do spraw audiowizualnych (składała się z 9 członków). Powstał demokratyczny system medialny, podobny dziś do niemieckiego.
Dziś:
Francuskie koncerny prasowe:
Harlette-Filipachi (1826)
Robert Hersant (1950)
Dzienniki/gazety:
Le Figaro - wydawany od 1826 r. nakład 321 500 egz. Dziennik prawicowy, kompetentna publicystyka, różnorodna tematyka, opiniotwórczy.
L'Humanite - od 1904 r. nakład 52 800, finansowany przez partię komunistyczną, dziennik.
Liberation - od 1940, nakład 134 800, dziennik
Le Monde - od 1944, nakład 314 000, właściciel Le Monde SA, dziennik. Wydaje też miesięcznik Le Made Diplomatione (od 1954)
Le Journal De Paris - od 1777 - sprawy Paryża.
Inne: Les Echos, La Groix, La Tribune.
Ponad 100 czasopism sportowych.
Czasopisma:
L'Expres, Le noyvel observateur, Le Point
Media elektroniczne:
1700 nadawców radiowych - dużo mniejszości, stacje tematyczne.
Radio France - nadawca publiczny, 3 programy, 60 % słuchaczy.
Reszta - lokalne i regionalne stacje prywatne.
TV
Lata 80 - Canal+ - 1 nadawca komercyjny.
France 2, France 3, France 1 - sprywatyzowana do 2000 r., nazywa się TF1
Poza tym, N6, 5.
Włochy
Prasa:
Nakład gazet bezpłatnych stanowi 48 % całkowitego nakładu wszystkich gazet. Zaś 67 % Włochów czyta gazety płatne.
Radio i TV:
RAI - Radio Audizioni Italia - od 1944.
Ustawa z 1974 r. o działalności nadawczej działalnością publiczną.
Podział kanałów - RAI 1 - chrześcijańscy demokraci, RAI 2 - socjaliści, RAI 3 - partia komunistyczna. Aktualnie system charakteryzowany jest jako mieszany, nadawca publiczny musi onkurować z prywatnym.
Organ reglamentujący - Gwaranta ds. Radia, Telewizji i Wydawnictw, kadencja 3 letnia, powołuje prezydent.
Obecnie media są zdominowane przez Berlusconiego, właściciela 3 kanałów TV(MEDIASET) z oglądalnością 45 %, oraz największego we Włoszech wydawnictwa prasowego Mondadori.
Hiszpania
Duży podział na regiony i różnorodność językowa.
Prasa:
Rynek słabo rozwinięty, dzienny nakład o zaledwie nieco ponad 4 mln. Model trójgłowy - prasa narodowa, regionalna i lokalna.
1661 - Gazeta Madrycka - raz w miesiącu
1732 - Dziennik Historyczny (ale nie codziennie)
1093 - 1 wydanie dziennika ABC (do dziś)
1966 - dziennik Madryt.
Najważniejsze dzienniki o zasięgu krajowym, to:
Fi Pais - od 1976, 450 tyś. egz., właściciel Grupo Prisa.
El Mundo - od 1989, 310 tys. egz., Grupo Unidada Editorial.
ABC - od 1903, 275 tys. egz., Grupo Vocento
La Razon - od 1990, właściciel La Razon.
Dzienniki regionalne, ale o zasięgu krajowym:
La Vanguardia
El Periodico de Catalunya
Dzienniki sportowe, np. Marca
Dzienniki regionalne - Katalonia, kraj Basków, itd.
Prasa bezpłatna - 20 minutos
Grupy medialne:
Vocento - największa
Grupo Recoletos
G. Priso
G. Dodo
Pensa Iberica
G. Zeta
G. Unidad Editorial
Tygodniki
Iterviu (G. Zeta)
Tempo de Hoy
Rynek mediów elektronicznych - dominacja nad prasą.
Model Dualny, nadawca publiczny i prywatny.
Brak instytucji regulującej działanie mediów, częściowo tym się zajmuje komisja Rynku Telekomunikacyjnego (od 1996) oraz Główny sekretariat ds. Telekomunikacji, działający w ramach Ministerstwa Przemysłu, Turystyki i Handlu.
1978 - konstytucja
1980 - statut RTVE
1988 - prawo telewizji prywatnej
1992 - prawo telewizji satelitarnej
1995 - prawo telewizji lokalnej i kablowej
1997 - prawo telewizji cyfrowej
1-szy nadawca - TVE (Television Espanola) - część RTVE(Radiotelevision Espanola)
Stacje prywatne - Antena 3, Telecinco, Canal Plus.
TVE 1 i TVE 2 - stacje publiczne, ogólnokrajowe.
Stacje regionalne - ETB, TV3
Radio:
1924 - powstaje Radio Barcelona.
Obecnie - Radio1, Radio Calssica, Radio3, Radio4, Radio Exterior, Radio5.