„ Definicja działalności gospodarczej w rozumieniu art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004r.”

Jak podaje słownik języka polskiego działalność gospodarcza to forma aktywności przedsiębiorców działających na rynku. Różni się ona jednak od definicji legalnej, która została wprowadzona ustawą z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej. Zawiera ją art. 2 powyższej ustawy. Art. 2. Stanowi, że działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoz­nawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Definicję występującą w u.s.d.g. należy stosować także wtedy, gdy używają jej przepisy innych ustaw, za wyjątkiem gdy nadają one jej specyficzne, odmienne znaczenie. Definicja zawarta w art. 2 zawiera najszersze ujęcie działalności gospodarczej w prawie, zarówno w kontekście funkcjonalnym jak i przedmiotowym(wskazuje na konkretne cechy jakie powinna spełnić działalność podmiotu aby mogła być zaklasyfikowana jako gospodarcza).

Art. 2 wymienia 6 rodzajów działalności gospodarczej, zostały one wyodrębnione z punktu widzenia ekonomii:

->wytwórczość

->budownictwo

->handel

->usługi

->poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż

oraz

->działalność zawodową

Wymienione rodzaje działalności powinny stanowić całość działalności gospodarczej. Niemniej jednak, jak wskazuje się w piśmiennictwie, podział na ów dziedziny nie jest rozłączny, a zatem uważa się go za nieprawidłowy. Za przykład należy tu podać działalność budowlaną, która jest również w pewnym zakresie działalnością wytwórczą.

Niektóre definicje wyżej wymienionych rodzajów działalności można pozyskać z ustaw. Część nie ma jednak charakteru powszechnie obowiązujących definicji ustawowych i aby poznać ich znaczenie należy wesprzeć się dorobkiem doktryny ekonomicznej bądź skorzystać z Polskiej Klasyfikacji Działalności gospodarczej czy Polskiej Klasyfikacji Towarów i Usług. Działalność budowlana jest scharakteryzowana w art3. pkt. 6 i 7 ustawy z 7 lipca 1994r.- Prawo budowlane poprzez zdefiniowanie pojęć takich jak: budowa(to wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego)czy roboty budowlane (budowa , a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego). Pojęcie budownictwa precyzuje PKD (sekcja F). Poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż jest zdefiniowane w art.6 pkt. 4, 5, ustawy Prawo geologiczne i górnicze z 4 lutego 1994 roku. Wg niej poszukiwanie to wykonywanie prac geologicznych w celu odkrycia i wstępnego udokumentowania zasobów złóż kopalin lub wód podziemnych, a rozpoznawanie to wykonywanie prac geologicznych na obszarze wstępnie udokumentowanego złoża kopaliny lub wód podziemnych. Ustawa rozróżnia także rodzaje kopalin oraz sposoby ich wydobycia. Natomiast art. 46 u.s.d.g. wskazuje, iż jest to działalność koncesjonowana. Jeśli chodzi zaś o działalność zawodową, to definiują ją ustawy zawierające zasady wykonywania danego zawodu np. ustawa z z dnia 26 maja 1982 r. - prawo o adwokaturze: Art. 4. W punkcie 1. Stanowi, że: „Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.”, natomiast z punktu 2. wynika komu jest świadczona pomoc prawna (osobom fizycznym, podmiotom gospodarczym oraz jednostkom organizacyjnym). Należy przy tym podkreślić, że głownie są chodzi tu o zawody zaufania publicznego i tzw. wolne zawody. Z kolei definicje działalności handlowej jak i wytwórczej zostały sformułowane jedynie na gruncie nauki ekonomii. Działalność handlowa wg. nauki ekonomii jest to nabywanie dóbr i usług w celu sprzedaży lub odstąpienia ich za odpowiednią opłatą. Obejmuje zakup, sprzedaż i pośrednictwo w sprzedaży dóbr, zarówno w kraju jak i za granicą. Czym są usługi precyzuje PKWiU, wymienia też ich rodzaje i przypisuje je, np. usługi finansowe i ubezpieczeniowe, do odpowiednich sekcji, w tym wypadku do sekcji K. W doktrynie dominuje pogląd, że PKWiU nie zawiera ona wyliczenia wyczerpującego i że jest to zatem katalog otwarty. Działalność wytwórcza to czynności, które prowadzą do powstania produktu materialnego lub niematerialnego. W PKD działalność wytwórcza występuje pod hasłem przetwórstwa przemysłowego i przypisana jest do sekcji C.

Polska Klasyfikacja Działalności jest umownie przyjętym, hierarchicznie usystematyzowanym podziałem zbioru rodzajów działalności społeczno-gospodarczej, jakie realizują podmioty gospodarcze. Obecnie obowiązująca „PKD 2007” została wprowadzona Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności. Ma budowę pięciostopniową i zawiera sekcje od A do U. Przykłady klasyfikacji działalności: podział na sekcje np. Sekcja F- Budownictwo, Sekcja I-Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi, czy Sekcja B- Górnictwo i wydobywanie, które dzieli się na działy np.: wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu), górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego.

Natomiast Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU) to pierwsza polska klasyfikacja produktów, znajdujących się w polskim obiegu gospodarczym. Pod pojęciem produktów rozumie się wyroby i usługi. Wyroby to surowce, półfabrykaty, wyroby finalne oraz zespoły i części - wszystko co znajduje się w obrocie. Usługi natomiast, to wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych i ludności, zarówno na potrzeby produkcji, jak i konsumpcji. Od 1 stycznia 2010 do 31 grudnia 2010 obowiązują dwie klasyfikacje PKWiU: Klasyfikacja PKWiU 1997 - do opodatkowania podatkiem od towarów i usług, opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz zryczałtowanym podatkiem dochodowym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej, poboru akcyzy i obowiązku oznaczania wyrobów znakami akcyzy na terytorium kraju. Klasyfikacja PKWiU 2008 - do stosowania w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej. Została ona wprowadzona Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. Przykłady działów występujących w Polskiej Klasyfikacja Wyrobów i Usług 2008:Sekcja E-Dostawa wody; ścieki i odpady oraz usługi związane z ich rekultywacją , Sekcja F- Obiekty budowlane i roboty budowlane, Sekcja I-Usługi związane z zakwaterowaniem i usługi gastronomiczne, Sekcja P- Edukacja

Art. 2 u.s.d.g wskazuje na 3 cechy funkcjonalne działalności:

->zarobkowość

->zorganizowanie

- >ciągłość

Zarobkowość to cecha działalności, która pozwala na zakwalifikowanie danej działalności jako działalności gospodarczej. Zakłada ona to, że działalność gospodarcza musi przynosić wykonującemu ją podmiotowi przychody, a także wskazuje że powinna być ona nastawiona na osiąganie zysku, który powinien być celem działania podmiotu. Zatem, gdy chcemy stwierdzić czy coś można uznać za działalność gospodarczą, musimy stwierdzić jaki cel miał podmiot ją podejmujący. O charakterze zarobkowym nie może być mowy gdy zachowania podmiotu zmierzają do zaspokojenia potrzeb własnych i nie mają na celu sprzedaży towarów czy usług. Działalność gospodarcza nie musi być jednak dochodowa. Np. przedsiębiorstwa użyteczności publicznej nie zawsze mogą i powinny kierować się chęcią osiągnięcia zysku. W wypadku gdy działalność niezarobkowa przyniesie jakieś niezamierzone zyski też nie może być mowy o prowadzeniu działalności gospodarczej. Podmiot który nie działa w celu zarobkowym, nie prowadzi działalności gospodarczej.

Zorganizowany charakter działalności gospodarczej, jest determinantem działalności prowadzonej fachowo. Zorganizowanie, jako jedna z cech działalności gospodarczej, nie doczekało się swojej definicji ustawowej. W literaturze często sprowadza się definicje zorganizowania jedynie do wyboru formy prawnej prowadzonego przedsiębiorstwa. Może ona przybrać formę 1)indywidualnej działalności gospodarczej, 2)przedsiębiorstwa państwowego, 3)handlowej spółki osobowej, 4)spółdzielni czy 5) spółki kapitałowej. Podmiot ma wpływ na formę zorganizowania np. decyduje o formie prawnej organizacji przedsiębiorcy. Z drugiej jednak strony często podkreśla się, że zorganizowanie to nie tylko uregulowanie jej statusu prawnego, lecz i wskazanie kryteriów jakie muszą być spełnione aby podejmować i prowadzić działalność zgodnie z prawem. Podmiot w ramach swojego zorganizowania musi dopełnić określonych obowiązków rejestracyjnych i ewidencyjnych -wpisu działalności do KRS lub Ewidencji działalności Gospodarczej, uzyskanie wpisu do REGON, ewidencji podatników i płatników i właściwego rejestru działalności regulowanej. Musi dopełnić także obowiązków związanych z uzyskaniem koncesji, zezwolenia. Ze zorganizowaniem wiąże się oczywiście utworzenie i prowadzenie przedsiębiorstwa. Każdy prowadzący działalność gospodarczą działa przy wykorzystaniu przedsiębiorstwa, wyjątki to tzw. zawody zorganizowane i niezorganizowane. Poszczególne przedsiębiorstwa mogą się różnić miedzy sobą. Istotną rolę jeśli chodzi o zorganizowanie odgrywa art. 55¹ KC, który stanowi, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5)koncesje, licencje i zezwolenia; 6)patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8)tajemnice przedsiębiorstwa; 9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zorganizowanie to także czynności o charakterze organizacyjnym podejmowane przez przedsiębiorcę, a także np. wybór siedziby przedsiębiorstwa, jego kierownictwa itp.

Ciągłość to cecha działalności gospodarczej, która oznacza, że nie powinna ona być prowadzona przypadkowo, jednorazowo czy okazjonalnie, nie ma ona swojej definicji legalnej. Składają się na nią zachowania regularne i powtarzalne. Ciągłość nie oznacza jednak, że działalności nie można prowadzić sezonowo. Udzielanie od czasu do czasu np. korepetycji z języka angielskiego nie jest uznawana w świetle przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej za prowadzenie działalności gospodarczej. Ponadto warto podkreślić, że istnie wolność zaprzestania działalności gospodarczej. Ciągłość działalności gospodarczej to trwanie podmiotu ją wykonującego, a także jej powtarzalność, co ma na celu spełnienie wymogów obrotu gospodarczego. Podmiot powinien opierać się na planie gospodarczym, który zapewni wyżej wspomnianą ciągłość oraz traktować swoją działalność. Trwanie podmiotu nie jest jednak nieograniczone czasowo, każda działalność gospodarcza dobiega kiedyś końca. Podmiot powinien opierać się na planie gospodarczym, który zapewni wyżej wspomnianą ciągłość oraz winien traktować swoją działalność gospodarczą jako podstawę utrzymania się (może to być działalność uboczna jak i będąca jedynym źródłem dochodu). W praktyce widoczna jest tendencja do czynienia z działalności gospodarczej ciągłego źródła dochodu.

Bibliografia:

1. Administracja prawo gospodarcze, A. Barkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, M. Szydło, wyd. Kolonia Limited, Wrocław 2009.

2. Prawo gospodarcze publiczne, K. Strzyczkowski, wyd. Lexis Nexis, Warszawa 2009

3. Leksykon prawa gospodarczego publicznego, red. Dr hab. A. Powałowski, wyd. C.H.Beck, Warszawa 2009

4. Publiczne prawo gospodarcze- Kompendium, red. B. Popowska, M. Strzelbicki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009

---