ARYSTOTELES

• celom sztuk kierowniczych należy dać pierwszeństwo nad celami sztuk im podporządkowanych

• najbardziej kierowniczą nauką jest POLITYKA

• coś czego pragnie się ze względu na nie samo to dobro najwyższe

• dobro najwyższe musi być przedmiotem nauki najwyższej i najbardziej kierowniczej - polityki

• polityka orzeka jakie nauki uprawiać i w jakiej mierze, pod nią podpadają umiejętności które najwyżej cenimy: retoryka, sztuka gospodarowania, sztuka dowodzenia

• dobro państwa = coś największego i najdoskonalszego

• przedmiotem nauki o państwie jest szczęście, wszyscy ludzie upatrują największego dobra w szczęściu

• Platon pragnął dobra samego w sobie

• Dobro wg Arystotelesa to dobro najwyższe, którego pragną wszyscy, i które jest osiągalne w życiu doczesnym

• sposoby życia:

1. skoncentrowane na użyciu

2. skoncentrowane na działalności obywatelskiej

3. kontemplacja

• życie skoncentrowane na użyciu jest życiem pod przymusem

• to do czego dąży się dla niego samego jest najbardziej ostatecznym celem ze wszystkich - szczęściem

• do szczęścia darzymy zawsze dla niego samego, pragniemy różnych rzeczy dla nich samych, ale jesteśmy przekonani że to właśnie one doprowadza nas do szczęścia

• funkcja najbardziej właściwa dla człowieka - najwyższy stopień działania spowodowany działalnością „arete” → działanie duszy zgodne z rozumem w sposób szczególnie dobry

• życie szczęśliwe musi być odpowiednio długie

• trzy rodzaje dóbr: zewnętrzne, duchowe, cielesne

• drogi prowadzące do osiągnięcia szczęścia → dzielność etyczna, do szczęścia trzeba dzielności która osiągnęła pewną doskonałość i długość życia, spomiędzy rodzajów działań zgodnych z nakazami dzielności najtrwalsze są te które stoją najwyżej, człowiek który posiada tą dzielność będzie szczęśliwy przez całe życie nawet w największym nieszczęściu

• prawdziwie szczęśliwi = ludzie którzy działają zgodnie z najwyższa formą dzielności i są dostatecznie wyposażeni w dobra zewnętrzne i to nie w dowolnym czasie lecz przez całe długie życie

• trzy rodzaje dzielności powiązane z 3 rodzajami duszy

• cnoty:

1. dianoetycznene → rozum, rozsądek, rozumna część duszy, wynikają z doświadczenia

2. etyczne → szczodrość, umiarkowanie , nierozumna cześć duszy, wynikają z przyzwyczajenia

• do nabywania cnót jesteśmy zdolni z natury, rozwijamy je dzięki przyzwyczajeniu

• męstwo - zanika od niedostatku jak i nadmiaru

• za oznakę trwałych dyspozycji należy uważać przyjemność lub przykrość

• cnota = umiar pomiędzy nadmiarem i niedostatkiem

• Arystoteles radzi aby poznać swoje skłonności i starać się ćwiczyć wybieranie przeciwnego

• sprawiedliwość - trwała dyspozycja do czynienia sprawiedliwości

• niesprawiedliwy - to taki kory pragnie mieć więcej lub pragnie mieć mniej złego

• sprawiedliwość jako dzielność etyczna która obejmuje stosunek do bliźnich

• w obszerniejszym znaczeniu sprawiedliwość i niesprawiedliwość odnoszą się do rozdzielania zaszczytów lub pieniędzy pomiędzy ludźmi

• złotym środkiem w odniesieniu do nierówności jest równość

• pomiędzy nierównymi nie może być równego podziału

• sprawiedliwość jest czymś proporcjonalnym → proporcja powinna być identyczna jak ta która zachodzi pomiędzy wkładem osób

• sprawiedliwość arytmetyczna - trzeba dodać część równą wcześniej odjętej

• pieniądz jest miara wszystkiego - czyni rzeczy współmiernymi i zrównuje

• sprawiedliwe postępowanie to złot środek pomiędzy wyrządzeniem niesprawiedliwości a doznawaniem jej

• można postępować niesprawiedliwie nie będąc niesprawiedliwym

• o sprawiedliwości można mówić tam gdzie sotsunki ludzkie są unormowane przez jakieś prawa

• tylko świadomie popełniony czyn może być sprawiedliwy lub nie

• jeżeli ktoś działał świadomie ale bez namysłu to mamy do czynienia z czynem niespraiwedliwym

• wybaczalne są błędy popełnione bezwiednie lub nieswiadomie

• niewybaczalne są popełnione świadomie, pod wpływem namiętności

• czy można dobrowolnie doznać krzywdy? Nie jest możliwe aby ktoś świadomie hciał być krzywdzony, krzywdy dokonuje ten kto dokonał podziału, nie ten któy dostal zbyt wiele

• prawość jest sprawiedliwością, poniewąz stoi wyżej, to co prawe zawsze jest spraiwedliwe

• tego co ustawa nie zezwala, tego zabrania