Wątroba i drogi żółciowe
1.Badania obrazowe śledziony, trzustki, wątroby, dróg żółciowych:
-zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej żylaków klp
-badania kontrastowe przełyku, żołądka, jelit
-badania kontrastowe dróg żółciowych
-USG + badania dopplerowskie
-TK
-badania naczyniowe
-MR
-badania radioizotopowe
2.Przeglądowe zdjęcie jamy brzusznej- wskazania
-ocena obecności powietrza w wątrobie, poniżej kopuły przepony lub drogach żółciowych:
-ropień wątroby
-aerobilia( po zaprotezowaniu dróg żółciowych, zespoleniach wątrobowo-jelitowych)
-powietrze żylaków krążeniu wrotnym po zawale krezki
3.Badania kontrastowe przewodu pokarmowego:
-ocena żylaków przełyku w marskości wątroby
-Przemieszczenie lub naciek poszczególnych odcinków p.pokarmowego przez zmienione narządy miąższowe
4.Ultrasonografia B-mode
-Badanie ultrasonograficzne jest podstawową metodą diagnostyczną dla oceny narządów miąższowych jamy brzusznej
5.Wskazania do USG wątroby i dróg żółciowych
-Pierwotne i wtórne nowotwory wątroby i dróg żółciowych
-Różnicowanie przyczyny żółtaczek
-Zapalenia
-Anomalie rozwojowe
-Stany pourazowe
-Kamica żółciowa
-Torbiele wątroby i dróg żółciowych
-Nadciśnienie wrotne
-Zespół Budd-Chiari
6.USG dopplerowskie
-Ocena unaczynienia patologii wątroby
-Ocena krążenia wrotnego w marskości wątroby
-Ocena krążenia tętniczego (zwężenia, niedrożność, patologiczne unaczynienie)
-Ocena żył wątrobowych (z. Budd-Chiari, prawokomorowa niewydolność serca)
7.Badania kontrastowe dróg żółciowych:
ERCP czasem łączone z protezowaniem dróg żółciowych - głównie w kamicy, żółciopochodnym OZT, nowotworach dróg żółciowych
Cholangiografia przez dren Kehra po zabiegach operacyjnych dróg żółciowych, przed usunięciem drenu (ewentualne pozostawione złogi)
cholangiografia przezskórna zwykle łączona z drenażem przezskórnym w naciekach zamykających dojelitowy odpływ żółci
8.CholangioMR - wskazania
-Anomalie rozwojowe
-Zapalenia dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego
-Cholecystozy
-Kamica żółciowa
-Szkody jatrogenne dróg żółciowych
-Schorzenia miąższu wątroby powodujące zmiany w drogach żółciowych
-Pozawątrobowe przyczyny zaburzeń odpływu żółci
-Pierwotne nowotwory dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego
-Guzy wtórnie naciekające drogi żółciowe
9.Tomografia Komputerowa
Zawsze TK spiralne!
- badanie wielofazowe /wykonywane przed podaniem kontrastu, oraz w 20-25sek, 55-60 sek. i w 180sek. po dożylnym podaniu środka cieniującego/
Zalecane wypełnienie przewodu pokarmowego wodą lub wodnym r-rem jodowego środka cieniującego
10.Wskazania do wykonania TK
-Dokładna ocena nieprawidłowości stwierdzonych w USG
-Pierwotne i wtórne nowotwory
-Wszelkie zmiany ogniskowe
-Zapalenia
-Anomalie rozwojowe
-Stany pourazowe
-Torbiele wątroby i dróg żółciowych
-Nadciśnienie wrotne
-Zespół Budd-Chiari
Kamica żółciowa nie jest wskazaniem do wykonania TK
11.Angio-TK /może być wykonane w fazie tętniczej i żylno-wrotnej/
-Ocena układu naczyniowego wątroby przed planowanym przeszczepem
-Ocena unaczynienia guza przed zabiegiem operacyjnym
-Malformacje naczyniowe - ekstremalnie rzadko
12.Rezonans Magnetyczny
-MR wątroby - zalecane wykonanie badania z kontrastem standardowym lub hepatotropowym wielofazowo/dynamicznie/
- w 25-30sek, po 60 sek. i po 5 minutach od podania kontrastu
Podstawowe sekwencje to T1 przed i po kontraście, T2, T1FatSat
W płaszczyznach poprzecznych i czołowych
13. MR-wskazania
Zmiany pierwotne miąższu wątroby:
-torbiele, ropnie
-zmiany nowotworowe łagodne( gruczolaki, naczyniaki, ogniskowy guzkowy przerost wątroby)
-zmiany nowotworowe złośliwe(z komórek wątrobowych, z dróg żółciowych)
-marskość, stłuszczenie, zapalenia
Zmiany wtórne miąższu wątroby-przerzuty
14.Arteriografia
Zwykle łączona jest z postępowaniem terapeutycznym u pacjentów z nieoperacyjnymi, bogato unaczynionymi guzami
15.TRZUSTKA
USG: Nowotwory, PZT, OZT - głównie do rozpoznawania przyczyny i monitorowania przebiegu choroby i powikłań
Tomografia Komputerowa:
Zawsze TK spiralne!
Badanie 2-fazowe w ocenie nowotworów i PZT/wykonywane przed podaniem kontrastu, oraz w 20-25sek, 40-50 sek. po dożylnym podaniu środka cieniującego/
Dla oceny trzustki w OZT badanie może być wykonane 1-fazowo
Zalecane wypełnienie przewodu pokarmowego wodą lub wodnym r-rem jodowego środka cieniującego
16.TK trzustki- wskazania
-OZT
-PZT
-Nowotwory - diagnostyka różnicowa, ocena rozsiewu
17.Angio-TK trzustki
Badanie wykonywane jest 2-fazowo:
-w 20-25 sek. faza tętnicza
-w 40-50 sek. faza żylno-wrotna
Wskazaniem jest ocena operacyjności guza trzustki
18.ERCP
Diagnostyka i różnicowanie nowotworów trzustki
OZT /ERCP połączone ze sfinkterotomią endoskopową/
PZT
Kamica trzustkowa
Zakładanie endoprotez do przewodów trzustkowych
19.ŚLEDZIONA
USG:
-Procesy rozrostowe
-Przerzuty
-Choroby układowe i spichrzeniowe
-Po urazach jamy brzusznej
-W nadciśnieniu wrotnym /łącznie z badaniem dopplerowskim/
Tomografia Komputerowa:
Badanie wykonywane jest przed i po dożylnym podaniu kontrastu z następujących powodów:
-Splenomegalia
-Urazy jamy brzusznej
-Nowotwory pierwotne i wtórne
-Chłoniaki
-Torbiele
-Polisplenia i asplenia
Arteriografia:
-arteriografia pnia trzewnego- splenoportografia pośrednia
-splenoportografia bezpośrednia
Scyntygrafia: ocena wychwytu radioizotopu przez wątrobę, trzustkę, śledzionę i drogi żółciowe