Grażewicz Rafał
stres
Stres jest zjawiskiem biologicznym, stanowiącym reakcję organizmu na jakiekolwiek stawiane mu wymagania: fizyczne lub psychiczne. Innymi słowy, stresem określa się wszystkie bodźce, które zmieniają stopień gotowości człowieka do działania.
Objawy
zestresowanie, niepokój
Czy istnieją osoby bardziej narażone na stres?
Nasza osobowość jest odpowiedzialna za postrzeganie stresu. Biorąc pod uwagę sposób zachowania i reagowania otaczających nas ludzi możemy podzielić na dwie kategorie. Przedstawicieli o wzorcu zachowania typu A znajdziemy tam, gdzie szybkość reakcji i agresja są wysoce cenione. Osoby prezentujące ten wzorzec zachowania są skuteczne na poziomie społecznym - szczególnie w pracy zawodowej, na poziomie psychologicznym doświadczają zarówno satysfakcji jak i emocji negatywnych, zaś na poziomie fizjologicznym płacą wysokie koszty. Zachowanie typu A statystycznie koreluje z częstszym występowaniem chorób niż wzorzec zachowania typu B. Możliwa jest samodzielna lub przy pomocy psychoterapeuty zmiana typu zachowania z niekorzystnego A na typ B - o wiele bardziej korzystny. Stres jako pojęcie zasobów Reakcja na niekorzystne sytuacje życiowe w rozumieniu psychologicznym zawiera trzy elementy: sytuację zagrażającą wraz z subiektywną jej oceną, wywołany przez zagrożenie proces zaradczy (o wiele bardziej skomplikowany niż wspomniana na początku reakcja ataku-ucieczki).Trzecim elementem układanki są koszty potrzebne do rozpoznania zagrożenia i zaradzenia jemu. Mówimy, że niektóre osoby szybko się "spalają", a inne są niezniszczalne jak "stal". Teoria kosztów stresu zakłada, że każdy z nas dysponuje pewnymi środkami, którymi płacimy za każdy stres. Tak jak na koncie bankowym, tak i w organizmie, wszystko jest w porządku, gdy jesteśmy w stanie utrzymać równowagę pomiędzy wydatkami a przychodami. Bardzo często za stres płacimy o wiele więcej. Dlaczego - bo często owe koszty psychologiczne stresu są postrzegane przez jednostkę jako nadmierne, nieskuteczne. Dlaczego więc mamy z nimi do czynienia. Otóż mają ono duże znaczenie w modyfikacji naszych procesów zaradczych w kierunku ich wyższej efektywności, czyli obniżenia kosztów. Mają one też znaczenie w przewidywaniu i unikaniu przyszłych sytuacji zagrożenia. Tak więc osoby "spalające się" są po prostu rozrzutne, a osoby niezniszczalne" - oszczędne. Dzięki autoanalizie bądź przy pomocy psychologa jesteśmy w stanie wypracować oszczędniejsze metody zaradcze. Czy można powiązać stres z chorobami nas trapiącymi? Nie wszystkie sytuacje spotykające nas posiadają jednakowe nasilenie. Dość trudno zmierzyć poziom odczuć subiektywnych danej jednostki. Dlatego dopiero na podstawie szerokich badań ustalono skalę odzwierciedlającą względne nasilenie zdarzeń z życia codziennego. Od dawna naukowcy podejrzewali powiązania pomiędzy stresem a występowaniem chorób. Dalsze badania nad subiektywną skalą zdarzeń życiowych pozwoliły na udokumentowanie zależności prawdopodobieństwa zachorowania od , gdy suma punktów przekracza 300, wynosi 50% przy sumie od 150 do 299, oraz 30% gdy wynik jest mniejszy od 150.
Jak leczyć stres
Stres najczęściej może powodować: 1. choroby serca, 2. chorobę niedokrwienną , 3. zawał, 4. zaburzenia rytmu serca, 5. nadciśnienie tętnicze, 6. chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, 7. nerwice , 8. bezsenność, 9. zwiększoną zachorowalność na choroby zakaźne przez obniżenie odporności organizmu. 10. zaburzenia miesiączkowania u kobiet i zaburzenia potencji u mężczyzn. Jak leczyć stres Po pierwszy leczymy przyczynę - musimy tak zmodyfikować nasze reakcje na stres, aby nie był dla nas problemem. 1. Szukajmy pomocy psychologa, czy psychoterapeuty - aby wroga, jakim jest nasza reakcja na sytuację stresową - poznać i obłaskawić. 2. Jeżeli jesteśmy osobą obdarzoną typem zachowania A, zmieniamy go na typ B. 3. Stosujemy techniki relaksacyjne - celem zwiększenia naszych zasobów do walki z nieprzyjemnościami życia. Po uporaniu się z przyczyną choroby większość objawów chorób wywołanych przez stres zniknie. Te które pozostaną, zależnie od rozwoju choroby, leczymy typowo dla danej choroby. Leki ziołowe, działając uspokajająco i odprężającą pozwalają jednostce na nabranie dystansu do swoich problemów. Spojrzenie z szerszej perspektywy to klucz do minimalizowania kosztów dodatkowych, które pomimo swojej nazwy należą do najważniejszych i najbardziej odczuwanych przez nas.
Asertywność to zdolność "wpuszczania" drugiego człowieka do naszego niepowtarzalnego świata wewnętrznego, aby mógł on nas zrozumieć i uszanować, oraz aby mógł skorzystać z bogactwa naszej historii i naszej osobowości. Podstawą tak rozumianej asertywności jest miłość. W kontekście asertywności miłość wyraża się poprzez zaufanie, że drugi człowiek potrafi zrozumieć i uszanować moje przekonania i przeżycia, moje potrzeby, prawa i ideały, moją tożsamość i wrażliwość.
Każdy człowiek ma obowiązek poinformowania innych ludzi o tym, co chce, by oni w nim zrozumieli i uszanowali. Sprawdzianem asertywności jest zdolność do adekwatnej obrony własnych praw i własnej tożsamości, przy jednoczesnym respektowaniu praw i tożsamości innych ludzi. Chodzi tu, między innymi, o trudną niemal dla wszystkich sztukę mówienia "nie" w obliczu próśb, propozycji czy nacisków ze strony innych osób. Z tego powodu jedna z podstawowych zasad asertywności brzmi: "masz prawo prosić mnie o wszystko, czego chcesz pod warunkiem, że przyznajesz mi prawo do powiedzenia: nie". Zaprzeczeniem asertywności jest sytuacja, w której dana osoba nie przyznaje sobie prawa do tego, by szczerze mówić o tym, co myśli, co czuje czy czego pragnie. Zwykle taka postawa oznacza błędną próbę respektowania innych ludzi kosztem samego siebie. Trudno taką osobę zrozumieć i uszanować. Trudno też udzielić jej pomocy wychowawczej, gdyż nie znamy jej myśli, przeżyć, potrzeb czy trudności. Drugą formą zaprzeczenia asertywności jest sytuacja, w której dana osoba mówi wprawdzie spontanicznie i szczerze o własnych przekonaniach, przeżyciach czy pragnieniach, jednak czyni to w sposób błędny, np. tak agresywny, że jej głównym celem nie jest obrona własnych praw lecz np. szukanie zemsty, osądzanie i potępianie innych ludzi albo też chęć odreagowania własnych napięć psychicznych czy rozczarowań.
Postawa agresywna jest postawa roszczeniowa, często charakteryzuje się groźbami „daj mi to albo...”, nie dopuszcza odmowy, niespełnienia, nie zostawia miejsca na dyskusje.