Klucz do makroskopowego rozpoznawania drewna krajowych gatunków drzew

I. Drewno iglaste.

A. Brak przewodów żywicznych.

1. Twardziel nie różni się barwą od bielu (niezabarwiona). Drewno białe ze słabym żółtawym odcieniem (drewno późne słabiej rozwinięte). Występują pęcherze żywiczne

.................................................................Jodła

B. Przewody żywiczne widoczne.

1. Biel nie wyróżnia się.

Przewody żywiczne drobne, słabo widoczne(na przekroju poprzecznym - jasne punkty;na przekroju podłużnym - ciemne kreski).Drewno białe lub żółtawe ze słabym połyskiem(drewno późne słabiej rozwinięte)..............Świerk

2. Twardziel ciemniejsza od bielu. Przewody żywiczne duże.

2.1. Biel szeroki. Twardziel po ścięciu słabo zabarwiona, potem stopniowo ciemniejsza.

a) Drewno wczesne wyraźnie odgraniczone od późnego. Biel żółtawo-biała. Twardziel

różowo- lub czerwonobrunatna. Przewody żywiczne skupione głównie w drewnie

późnym (na przekroju poprzecznym - jasne punkty; na przekroju stycznymi promieniowym - białawe, matowe kreski).................................................Sosna

2.2. Biel wąski, biały z brunatnym odcieniem.

Twardziel zaraz po ścince odróżnia się barwą od bielu (czerwonobrunatna). Drewno wczesne wyraźnie odgraniczone od późnego. Przewody żywiczne trudno zauważalne..............Modrzew

(patrz str. 10)

2.3. Biel wąski, żółtawobiały. Twardziel różowo brązowa. Słoje roczne bardzo wyraźne

(znaczny udział drewna późnego). Przewody żywiczne niewidoczne........Daglezja (Jedlica)

Uwaga! Drewno modrzewiowe i daglezjowe jest trudne do rozpoznania; najpewniejsze rozróżnienie i rozpoznanie w/w gatunków następuje poprzez analizę mikroskopową.

II. Drewno liściaste pierścieniowonaczyniowe.

W drewnie wczesnym dobrze widoczne, duże naczynia, skupione są w postaci wyraźnego pierścienia (może mieć promieniste rozgałęzienia lub falisty przebieg); w drewnie późnym naczynia są mniejsze i układają się w grupy lub występują pojedynczo.

A. Naczynia w drewnie późnym rozrzucone równomiernie lub na obwodzie słoja rocznego; tworzą krótkie, przerywane linie obwodowe.

1. Twardziel z zielonkawym odcieniem lub jasnobrązowa (może też być niezabarwiona).Biel wąski, biały z żółtym lub różowym odcieniem. Drewno wąskosłoiste. Promienie rdzeniowe wąskie (na przekroju stycznym -bardzo słabo widoczne; na przekroju poprzecznym i promieniowym - jasno połyskujące wstążeczki lub plamki)..............................Jesion

(patrz str. 11)

2. Twardziel żółto zielonawa aż do żółto brunatnej. Biel wąski żółtawobiały. Naczynia w części twardzielowej zatkane wcistkami. Liczne, jasne, wąskie promienie rdzeniowe (na przekroju poprzecznym - słabo widoczne; na przekroju promieniowym - krótkie, jasno połyskujące pasemka)...............................Robinia akacjowa

(patrz str. 11)

B. Naczynia w drewnie późnym tworzą faliste paski lub linie.

1. Twardziel brunatna (może też być niezabarwiona). Biel żółtawy. Drewno późne o zwartej budowie. Promienie rdzeniowe widoczne(na przekroju poprzecznym - wąskie; na przekroju promieniowym - wąskie, krótkie, brunatne paski)...........................................Wiąz

(patrz str. 12)

C. Drobne naczynia w drewnie późnym uszeregowane promieniowo lub widełkowato (tworzą obraz bruzdek lub kanalików).

1. Pojedyncze szerokie promienie rdzeniowe dobrze widoczne.

1.1. Biel bardzo wąski, żółtawobiały. Twardziel jasno- lub ciemnobrunatna (może być z żółtym odcieniem), o strukturze ziarnistej. Drewno późne wąskie, drewno wczesne o dużych naczyniach. Promienie rdzeniowe na przekroju poprzecznym - matowe lub połyskujące jasno plamki; na przekroju promieniowym - długie, szerokie wstęgi, ciemne i matowe lub jasne i połyskujące; na przekroju stycznym - pionowe, zgrubiałe w środku a wąskie na końcach ciemne paski........................................................Dąb

(patrz str. 12)

Uwaga ! Zabarwienie oraz połyskiwanie promieni rdzeniowych zależnejest od kąta padania oraz natężenia światła; niezależnie od jego źródła.

III. Drewno liściaste rozpierzchłonaczyniowe.

Naczynia o zbliżonej wielkości są rozsiane po całej powierzchni słoja rocznego, z tego względu brak jest bardzo dobrze zauważalnego zróżnicowania na drewno wczesne i późne.

A. Naczynia duże, widoczne gołym okiem.

Otwory naczyniowe duże, nie zasklepione.

Jedynie w szerokich słojach są drobniejsze po zewnętrznej stronie (drewno wczesne ma duże pory naczyniowe, które na przekroju stycznymi promieniowym tworzą obraz ciemnych kresek).Biel szeroki, szarawo brunatny. Twardziel szarobrunatna z czarnymi „żyłkami”. Promienie rdzeniowe bardzo wąskie (na przekroju promieniowym - wąskie, ciemne, krótkie pasemka ; na przekroju poprzecznym i stycznym -prawie niewidoczne)......................Orzech włoski

B. Naczynia drobne, niewidoczne gołym okiem.

1. Pojedyncze promienie rdzeniowe szerokie, dobrze widoczne, pozostałe wąskie.

1.1. Twardziel niezabarwiona. Drewno żółtawo -czerwonawo - białe. Promienie rdzeniowe na przekroju poprzecznym - jasno lub ciemno połyskujące linie; na przekroju promieniowym- jasno lub ciemno połyskujące odcinki wstążek o różnej szerokości, zauważalne są też plamki; na przekroju stycznym - rzadko rozrzucone, ciemne, wąskie, soczewkowate pasemka (nakrapiany rysunek).................Buk

Uwaga ! Zabarwienie oraz połyskiwanie promieni rdzeniowych zależne jest od kąta padania oraz natężenia światła; niezależnie od jego źródła.

1.2. Promienie rdzeniowe liczne, wąskie, bez połysku.

a) Drewno beztwardzielowe, szaro - białe z żółtawym odcieniem. Słoje roczne faliste. Promienie rdzeniowe na przekroju poprzecznym - jasne i wygięte, o zmiennej szerokości; na przekroju promieniowym -jasne plamy lub wstążeczki; na przekroju stycznym - długie, ciemne kreski o ostrych końcach................................................Grab

2. Pozornie szerokie, nieliczne promienie rdzeniowe. Liczne plamki rdzeniowe (brunatne kropki lub krótkie kreski). Drewno po ścięciu białawe, podczas schnięcia szybko przybiera czerwonawy kolor. Słoje roczne dobrze widoczne po zwilżeniu próbki (przybiera różne odcienie koloru pomarańczowego), mają zarys lekko falisty.........................................................Olcha

3. Promienie rdzeniowe liczne, wąskie, błyszczące.

3.1. Promienie rdzeniowe słabo widoczne.

a) Drewno beztwardzielowe, białawe z czerwono żółtym odcieniem, o słabym jedwabistym połysku. Słoje roczne wąskie, o niewyraźnych granicach. Promienie rdzeniowe widoczne w postaci czerwonawych kreseczek (pstrokatość) na przekroju promieniowym.....................Klon zwyczajny

b) Drewno o twardzieli niezabarwionej, białe z różowawym lub czerwonawym odcieniem(może słabo, jedwabiście połyskiwać). Słoje roczne niewyraźne. Promienie rdzeniowe wąskie i delikatne (na przekroju poprzecznym - równomiernie rozmieszczone cienkie, połyskujące linie; na przekroju promieniowym - niewyraźne paski i ciemne plamki; na przekroju stycznym - prawie niewidoczne)..........................................Lipa

4. Promienie rdzeniowe niewidoczne lub bardzo słabo widoczne.

4.1. Drewno beztwardzielowe, białe z żółtawym lub czerwonawym odcieniem. Słoje roczne niewyraźne, dobrze widoczne po zwilżeniu próbki. Promienie rdzeniowe wąskie, widoczne tylko na przekroju promieniowym w postaci wąskich, krótkich pasemek i plamek. Niekiedy występują ciemnobrunatne plamki rdzeniowe (ułożone wzdłuż włókien).................................Brzoza

4.3. Słoje roczne dobrze widoczne.a1) Drewno beztwardzielowe, białe z zielonkawym odcieniem. Słoje roczne niewyraźne, dokładniejszy obraz jest po zwilżeniu próbki. Promienie rdzeniowe na przekroju promieniowym połyskują. Mogą występować plamki rdzeniowe, w postaci jasnobrunatnych kropek lub kresek......................................................Topola - Osika

---