Psychologowie muzyki przesuwają okres rozwojowy determinujący przyszłość muzyczną dziecka do okresu wczesnego dzieciństwa, a nawet do fazy prenatalnej. Jest to bowiem czas intensywnego tworzenia się połączeń nerwowych w mózgu. Brak aktywności w tym okresie może przesądzić o niewykształceniu się pewnych sprawności sensorycznych i motorycznych. Zwłaszcza zaniedbanie w dzieciństwie kształtowania się wrażliwości na muzykę i sprawności motorycznej potrzebnej do gry na instrumencie, może być - w okresie późniejszym - utrudnieniem w realizacji celów muzycznych.
Okres niemowlęcy
Charakteryzuje się dużym przyrostem wagi w krótkim okresie czasu, dokonuje się rozwój motoryczny - zdolności manualne, raczkowanie, chodzenie (ok. 1. roku życia). Źródłem mowy jest gaworzenie jako ćwiczenie narządów artykulacyjnych.
Rozwój emocjonalny polega na bliskim kontakcie z matką, ale również z inną osobą. Brak kontaktu rzutuje na upośledzenie emocjonalne. Około 6. miesiąca dziecko przeżywa okres strachu, gniewu, gdyż zaczyna rozpoznawać obce twarze.
Erikson pisze o kształtowaniu się praufności u dziecka (do karmiciela), które rozwija się prawidłowo. Cnotą okresu jest kształtowanie nadziei.
Freud nazywa to stadium oralnym - usta źródłem kontaktu i przyjemności.
Rozwój muzyczny - matki nie mówią, tylko śpiewają - to pramuzyka. W wieku 5 miesięcy - reakcja (odruch bicie serce itp.) na nową melodyjkę, transpozycja nie jest rozpoznawana jako nowa, w wieku 9 miesięcy - dziecko wokalizuje w reakcji na muzykę. Dzieci lubią kołysanki, rytmiczne słowa, rytm perkusyjny, muzyka instrumentalna (tonalna i atonalna), dźwięki niemuzyczne).
Okres poniemowlęcy
Rozwój motoryczny - duża lokomocja, mała koordynacja, picie z kubka, używanie sztućców, bazgrolenie ołówkiem w garści.
Rozwój poznawczy - wyobraźnia - działanie celowe (po przemyśleniu), zabawa w naśladownictwo odroczone, zabawa równoległa (każde dziecko samo, ale obserwuje inne), spostrzeganie mimowolne.
Rozwój mowy - rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki, przyimki itp. Zdania 2-słowne. O sobie w 3. osobie. Fonemy słowa zdania. Gniew, wstręt, zazdrość, współczucie, duma.
Erikson - pozytywny rezultat - autonomia - samokontrola i akceptacja kontroli zewnętrznej, upór pierwotny, chęć samodzielności, dyscyplina w miłości; negatywny rezultat - wstyd.
Freud - stadium analne - wydalanie, wypróżnianie, wstrzymywanie - próby okiełznania tych czynności. Fiksacja - oszczędny, uparty, obsesyjnie czysty i porządny.
Rozwój muzyczny - rozwój śpiewu, skok 3> w dół, już nie glissanda, początek kształtowania melodycznego, własne śpiewanki - improwizacja i niekształtne powtarzanie.
Myślenie sensoryczno-motoryczne. Inteligencja w działaniu.
Pytania dziecka - co to jest?
Każda faza rozwojowa muzyka jest okresem krytycznym kształtowania się pewnych cech, sprawności, dyspozycji osobowościowych i artystycznych, których pominięcie lub zaniedbanie może odbić się niekorzystnie na przebiegu kariery zawodowej, niekiedy całkowicie ją uniemożliwiając. Również okresy graniczne między poszczególnymi fazami są momentami kryzysów emocjonalnych. Uwzględnić należy fakt, że artyści - w tym muzycy - jako osoby o podwyższonej neurotyczności, są szczególnie wrażliwi na takie stany kryzysowe. Stąd szczególna rola otoczenia (nauczyciela-mistrza, rodziny, przyjaciół) we wspieraniu młodego artysty, aby problemy emocjonalne nie przekreśliły jego przyszłości.