Trening sportowy- proces naukowego i pedagogicznego postępowania, który poprzez specjalną adaptację organizmu zawodnika prowadzi do mistrzostwa sportowego.
Wynik sportowy- jest wyrazem skomasowanych zdolności sportowca, rozwijanych poprzez długotrwały, świadomy proces treningowy.
predyspozycje wrodzone
morfologiczne fizjologiczne psychologiczne
wpływ środowiska zewnętrznego, pozasportowego
trening sportowy
Teoria sportu- nauka zajmująca się badaniem zjawisk zachodzących w sporcie, mających na celu doskonalenie systemu twierdzeń i hipotez zawierających możliwie pełną z punktu poznania naukowego i praktyki sportu wiedzą.
Zadania treningu sportowego:
przygotowanie sprawnościowe
techniczne
taktyczne
psychiczne
teoretyczne
oddziaływanie wychowawcze
Rola struktury treningu w procesie szkolenia zawodnika:
merytoryczna- charakteryzuje się celowym doborem oraz określonymi wielkościami i stosunkami poszczególnych rodzajów treningu, tzn. wszechstronnego, , ukierunkowanego a także kształtujących cechy motoryczne, technikę i taktykę;
- istnienie wyodrębnionych faz procesu
- określone stosunki obciążeń treningowych
- respektowanie wymogów współzawodnictwa
organizacyjna- regulująca przebieg procesu z uwzględnieniem warunków materialnych i bazowych, a także potrzeb kontroli, opieki lekarskiej, odnowy biologicznej
środowiskowa- uwzględniająca zależność funkcji merytorycznej i organizacyjnej od uwarunkowań i norm środowiska, np. dojazd na treningi, rodzaj szkoły itp.
Przygotowanie techniczne- jest procesem ukierunkowanym na opanowanie i doskonalenie umiejętności sportowych, poprzez które zawodnik ujawnia swój potencjał biologiczny w warunkach współzawodnictwa.
Przygotowanie taktyczne- proces skierowany na opanowanie wiedzy i umiejętności dotyczących prowadzenia walki sportowej oraz na kształtowanie zdolności, które w danej dyscyplinie są warunkiem efektywnego działania w walce z przeciwnikiem.
Przygotowanie psychiczne- ma na celu wykształcenie cech zapewniających zawodnikom równowagę psychiczną, opanowanie i wiarę we własne siły w trakcie trwania zawodów, a także odpowiedni poziom motywacji do poddania się dyscyplinie zawodów, jak również reżimowi i treningów.
Prawo adaptacji- można sformułować ogólne zasady treningu sportowego.
Adaptacja- zdolność organizmów żywych do dostosowania się do zmieniających się bodźców zew.
Superkompensacja- ostatnia faza procesu restytucji, tzn. wypoczynek z nadmiarem
Regeneracja:
przerwy podczas jednostki treningowej
wypoczynek po jednostce treningowej
następstwo jednostek treningowych
wspomaganie procesów regeneracyjnych
Regulacja- stabilizowanie zadanej wartości wyjścia systemu
Homeostaza- stan względnej równowagi dynamicznej
Zasada przeciążenia i odnowy:
wykorzystywanie wysiłku jako bodźca stresowego pobudzającego mechanizmy adaptacyjne organizmu
charakter wysiłku fizycznego, intensywność i obciążenie wpływają na kierunek zmian adaptacyjnych w organizmie
Zasada progresji obciążeń "zasada skutecznego bodźca"
Wzrost stanu wytrenowania zawodnika wymaga ciągłego zwiększania obciążeń w trakcie procesu treningowego
Coraz wyższe i bardziej specyficzne obciążenia stanowią nieodzowny element podnoszenia poziomu wytrenowania
Obciążenie treningowe- wysiłek wykonywany przez sportowca w aspekcie fizycznym, psychicznym, ruchowym. Wpływa bezpośrednio na przebieg procesu adaptacji, decydując o jego kierunku, wielkości a także dynamice.
poziom motoryczny- obszar, strefa informacyjna
poziom fizjologiczno-biochemiczny- strefa energetyczna
Parametry obciążenia treningowego:
objętość- ilościowy wskaźnik obciążenia treningowego (sekundy, metry, kg, liczba powtórzeń itp.)
intensywność- jakościowy wskaźnik obciążenia treningowego (prędkość ruchu, częstotliwość, tętno powysiłkowe itp.)
Specyficzne zasady treningu:
Zasada ciągłości treningu- tylko systematyczne stosowanie bodźców treningowych warunkuje rozwój pożądanych zmian adaptacyjnych w organizmie. Występowanie zbyt dużych przerw w treningu powoduje spadek sprawności fizycznej.
Zasada cykliczności treningu- cykliczność pozwala na planowane uzyskanie formy sportowej, która opiera się na cyklach treningowych.
Zasada indywidualizacji- obciążenia i akcenty treningowe indywidualnie dobrane do potrzeb danego zawodnika.
Zasada specyficzności- trening musi odzwierciedlać rodzaj podejmowanej aktywności podczas rywalizacji. Należy ustalić z dużą precyzją charakter wykonywanej pracy, czas trwania wysiłku, sposób pozyskiwania energii. Tylko stosowanie ćwiczeń specjalnych i ukierunkowanych może spowodować niezbędne zmiany strukturze i funkcji określonych układów i narządów, w ten sposób osiągnąć pożądany sukces.
Zasada jedności wszechstronnego i specjalnego przygotowania- założenie, że specjalizacja jest jednostronna ze wgl na perspektywiczny cel treningu, natomiast droga do niego prowadzi zawsze przez wielostronne oddziaływanie.
Zasada niezwłocznej informacji o treningu- szybkie dostarczenie informacji werbalnej, akustycznej, wizualnej o wykonanym ruchu, jego efektywności a także stanie organizmu ćwiczącego. Adresatem tych informacji jest zarówno trener jak i zawodnik.
Dydaktyczne zasady stosowane w treningu sportowym:
Zasada świadomości i aktywnego udziału w procesie nauczania-uczenia się- wyraża się głownie w odpowiednim ukierunkowaniu aktywności zawodnika na cele i zadania treningu.
Zasada poglądowości- połączenie słów z rzeczywistością postrzeganą w praktyce oraz skuteczne działanie; bezpośredni pokaz zadania ruchowego lub wykorzystanie środków dydaktycznych (filmy, fotografie)
Zasada systematyczności- zachowanie planowego i logicznego porządku w układzie treści treningu, jest realizowana gdy stosujemy reguły od znanego do nieznanego, od prostego do złożonego.
Zasada dostępności- konieczność dostosowania celów, środków, form, i metod do poziomu rozwoju psychofizycznego zawodnika
Zasada trwałości- stosowanie takich metod, form treningu i środków, które przynoszą utrwalenie, usystematyzowanie i pogłębienie wiadomości i umiejętności oraz doskonalenie sprawności
Zasada łączenia teorii z praktyką- racjonalne wykorzystanie wiedzy teoretycznej w praktycznym działaniu