Masaż a rewitalizacja poporodowa
Rewitalizacja poporodowa jest obecnie szczegółowo określoną formą sprawowania opieki nad kobietą po porodzie. Dotyczy to lekarza, położnej, pielęgniarki czy właśnie masażysty.
Dla jeszcze wielu masażystów kobieta w ciąży i rewitalizacja poporodowa to obszar działania pełen niedomówień i niespodzianek. Czy można masować w trakcie ciąży a tym bardziej po porodzie?
Można? Nawet należy.
Okres rewitalizacji poporodowej dzielimy na okres wczesny i późny. Podział ten wynika z czasu mijającego po porodzie, rodzaju zmian zachodzących w organizmie kobiety oraz od masażu/terapii , jaką można zastosować i która zyska akceptację ze strony kobiety.
Okres połogu trwa około 6 tygodni. W tym okresie przeprowadzamy rewitalizację wczesną, w tym kliniczną przy łóżku kobiety. Po tym czasie przechodzimy do rewitalizacji późnej, która może odbywać się nawet u kobiet po 25-30 latach od porodu.
W okresie połogu w organizmie kobiety dochodzi do wielu zmian w zakresie układu moczowo-płciowego wewnętrznego i układu wydzielania wewnętrznego.
W pierwszej dobie po porodzie dochodzi do atrofii macicy. Jej spychanie rękami masażysty poprzez określone rękoczyny przyczynia się do przyspieszenia pojawienia się zmian atonicznych w kolejnych dobach po porodzie przy zachowaniu odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny. Oczywiście nic na siłę. Samo spychanie macicy może być niewykonalne ze względu na znaczną tkliwość obszaru podpępcza oraz ze względu na niekorzystny przebieg okresu połogu.
Do niepokojących objawów w przebiegu połogu należą:
-gorączka i stany podgorączkowe,
-dreszcze,
-niegojenie się rany krocza z ewentualnym zakażeniem tej okolicy niepoddającym się leczeniu,
-przyspieszone tętno,
-wzrost ciśnienia tętniczego
-niemiarowy, pogłębiony oddech,
-inne niepokojące objawy kliniczne sugerujące nieprawidłowy przebieg okresu połogu.
Zatem opieka nad kobietą po porodzie opiera się na zapewnieniu jej spokoju, właściwych warunków odpoczynku oraz na poinstruowaniu jak prawidłowo wykonywań toaletę sromu, jak właściwie pielęgnować krocze. Spełnienie tych wymogów przyspieszy powrót kobiety do odpowiedniej kondycji psychofizycznej i zabezpieczy przed:
1. zakażeniami połogowymi,
2. chorobą zakrzepową,
3. zakrzepowym zapaleniem żył głębokich i powierzchownych,
4. zapaleniem gruczołu piersiowego,
5. krwawieniem poporodowym.
Wymienione w punkcie 1-5 powikłania połogowe są przeciwwskazaniem do przeprowadzenia masażu w tym czasie. Należy zwrócić uwagę na w/w objawy kliniczne, które wyprzedzają powikłania połogowe.
Jeżeli kobieta deklaruje karmienie piersią to pamiętamy o kolejnym przeciwwskazaniu, jakim jest masaż gruczołów piersiowych do chwili, kiedy nie ukończy karmienia + dwa pierwsze cykle miesiączkowe. To oznacza, że nie masujemy gruczołów piersiowych w okresie laktacji i w okresie do pierwszych dwóch cykli miesiączkowych. Po tym okresie występuje u większości kobiet powrót do prawidłowego miesiączkowania i do pełnej sprawności układu wydzielania wewnętrznego na osi podwzgórze-przysadka-jajniki.
Masaż w okresie karmienia piersią powinien być wykonany w ułożeniu na prawym lub lewym boku, co zapobiega uciskowi gruczołów w przeciwieństwie do masażu w ułożeniu na brzuchu.
Opisana rewitalizacja wczesna, czyli spychanie macicy to pierwszy dobry krok w kierunku szybkiego, pełnego powrotu kobiety do codziennego funkcjonowania. Dodatkowo staramy się wykonać masaż grzbietu, tak jak opisałem, w ułożeniu na boku, masaż kończyn dolnych (na przykład w pozycji siedzącej pacjentki na stole do masażu), kończyn górnych w pozycji siedzącej oraz karku i barków.
We wczesnej rewitalizacji poporodowej masujemy także bliznę pooperacyjną po cesarskim cięciu uważając na tkliwość dotykową blizny. Początkowe masaże to pędzelkowanie blizny i okolicy przyległej, natomiast zasadniczy masaż stosujemy nieco później.
Rewitalizacja poporodowa późna obejmuje okres powyżej 3-6 miesięcy od porodu. Można wykonać masaż w zakresie każdego obszaru ciała. Jeżeli kobieta nie karmi piersią można przeprowadzić masaż gruczołów piersiowych w odsłonie klasycznej lub masaż gruczołów poprzedzony drenażem limfatycznym klatki piersiowej. Pracujemy także z rozstępem skórnym, dalej z obszarami z nadmiernie nagromadzoną tkanką tłuszczową, czyli modelujemy sylwetkę lub pracujemy z wiotką skórą. Uwzględniamy również masaż w cellulit jako jedną z podstawowych form rewitalizacji psychosomatycznej.
Rewitalizacja poporodowa późna to masaż w zjawisku nietrzymania moczu, który spotykam już w okresie 2-3 lat po porodzie, częściej w okresie znacznie odległym to jest 20-25 lat od porodu. Masaż i gimnastykę dostosowujemy w zależności od nasilenia problemu.
Podsumowanie: rewitalizacja poporodowa wczesna i późna to zabiegi stosowane przez masażystę wobec matki w określonym czasie po porodzie z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań, które w zależności od wieku matki, przebiegu ciąży i porodu, zdrowia noworodka i niemowlęcia, przebiegu okresu połogu i popołogowego, mogą się dynamicznie zmieniać. Ponieważ zmieniają się dynamicznie to każda kobieta wymaga indywidualnego potraktowania.