Urządzenia do wytwarzania gazów obojętnych

Do gaszenia pożarów podziemnych znalazły zastosowanie takie gazy, jak: CO₂,N oraz mieszaniny tych gazów z parą wodną. CO₂ jako środek gaśniczy jest stosowany do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem, olejów, metanu, acetylenu, węgla i drewna. Do magazynowania CO₂ służą butle stalowe o pojemności do 40dm³. Z 1kg ciekłego CO₂ otrzymuje się po odgazowaniu w temp. +15⁰C i ciśnieniu 0,1Mpa 555dm³ CO₂ w stanie gazowym.

CO₂ może być podawany z butli stalowych za pomocą instalacji(rys10.7). Instalacja ta jest przystosowana do korzystania z 4 butli, które wystarczają do ciągłego podawania CO₂. Czas potrzebny na wymianę jednej butli zasilającej instalację jest na ogół krótszy od czasu opróżnienia butli z CO₂. Nagłe opróżnienie butli może spowodować powstanie szronu w kolektorze i jego zatkanie.

CO₂ stosuje się również do gaszenia pożarów w komorach transformatorowych, w komorach olejowych, w zajezdniach lokomotyw itp. Jest także przydatny do wypełniania przestrzeni między tamami pożarowymi a śluzą wentylacyjną, co utrudnia przenikanie powietrza do otamowanego pole pożarowego.

Działanie gaśnicze azotu (N), podobnie jak CO₂, polega przede wszystkim na rozrzedzeniu tlenu w sąsiedztwie palącego się materiału. Dopływ N do pożaru rozrzedza gazy pożarowe i obniża stężenie tlenu. Jeżeli roztwór gazów pożarowych z powietrzem kopalnianym ma właściwości wybuchowe, to obniżenie stężenia tlenu poniżej wartości krytycznej neutralizuje ten roztwór i zapobiega jego wybuchowi, a także utrudnia proces palenia, działa więc jako środek gaśniczy. W celach przeciwpożarowych w kopalniach azot może być transportowany w butlach o pojemności 40dm³, przy czym w jednej butli przy ciśnieniu 15MPa znajduje się 6000dm³ azotu, masa napełnionej butli wynosi ok. 80kg.

W kopalniach węgla do transportu azotu w stanie ciekłym mogą być stosowane specjalne pojemniki. Masa pojemnika łącznie z gazem wynosi 650kg. Zbiorniki napełnia się z cysterny ustawionej w pobliżu nadszybia. Pojemniki pełne są transportowane na dole kopalni do miejsca opróżniania. Po dołączeniu przewodów zasilających i odbiorczych azot można podawać do przestrzeni objętej pożarem. Azot ciekły ze zbiorników jest przepompowywany do kolektora, przewodu i dyszy za pomocą azotu sprężonego zawartego w butli. Wypływająca z dyszy ciecz w postaci mgły przemieszcza się wzdłuż wyrobiska, przy czym zawieszone w gazie kropelki cieczy stopniowo nagrzewają się i odparowują tworząc gaz.

Po opróżnieniu pojemniki należy odłączyć od elastycznych przewodów, a na końcówki wkręcić zaślepki. Czas opróżniania zbiorników zależy od utrzymywanego ciśnienia na kolektorze i liczby zastosowanych dysz wylotowych. W przypadku jednej dyszy czas ten wynosi około 1500s dla 4 pojemników przy ciśnieniu na kolektorze wynoszącym 0,3Mpa. Azot w stanie ciekłym może być także transportowany z powierzchni do miejsca odbioru specjalnymi rurociągami.

Coraz częściej stosuje się przy zwalczaniu pożarów zgazowanie ciekłego azotu na powierzchni i podawanie go rurociągiem na dół do miejsca odbioru. Jako rurociągi do podawania azotu w stanie gazowym często wykorzystuje się rurociągi istniejące, np podsadzkowe.

---