Orientacje społeczeństwa polskiego przed wybuchem I w.św: a)orientacje prorosyjska(na ententę) Roman Dmowski - narodowa demokracja - dążenie do zjednoczenia ziem polskich pod berłem cara i uzyskanie autonomii b)proaustriacka na państwa centralne Józef Piłsudski, PPS - zwana niepodległościową c)rewolucyjna (SDKPiL) - dążenie do rewolucji. Polskie formacje wojskowe podczas I wojny światowej po stronie państw centralnych -I kompania Kadrowa strzelców Piłsudskiego -Legiony Polskie 1914-1917 podzielone na 3 brygady, dowódcą pierwszej był Józef Piłsudski -kryzys przysięgowy w 1917 internowanie Piłsudskiego -Polska Organizacja Wojskowa (POW);działalność dywersyjna i sabotażowa 3.Polskie Formacje wojskowe po stronie państw ententy a)Legion Puławski b)3 Korpusy Polskie w Rosji po rewolucji lutowej na Białorusi i Ukrainie c)armia polska we Francji w 1917r zwana Armią Hallera. Czynniki warunkujące odzyskanie niepodległości przez Polskę: a)zewnętrzne -klęska państw centralnych -rewolucje w Rosji w 1917r -zmiana stanowiska mocarstw zachodnich wobec sprawy polskiej b)wewnętrzne -walka narodowo-wyzwoleńcza Polaków w okresie zaborów -praca organiczna -czyn zbrojny Polaków podczas I wojny św. -rola kultury w podtrzymywaniu świadomości narodowej. WALKA O GRANICE II RP 1)Dwie koncepcje granic Polski: a)federalistyczna Józefa Piłsudskiego -związek Polski z Litwą, Białorusią i Ukrainą przeciwko Rosji Radzieckiej b)inkorporacyjna-wcielenie do Polski ziem, gdzie Polacy stanowili większość (Wileńszczyzna, Lwów), aby państwo nie straciło narodowego charakteru 2. Walka Galicji Wschodniej na przełomie października, listopada 1918,szczególnie zacięte walki o Lwów-Orlęta Lwowskie 3.Powstanie Wielkopolskie 25 grudzień 1918r - połowa lutego 1919. 4. Postanowienia Traktatu Wersalskiego w sprawie Polskiej a)przyłączono do Polski Wielkopolskę, Pomorze Gdańskie (Gdańsk został Wolnym Miastem) b)na Warmii Mazurach Powiślu oraz Górnym Śląsku zdecydowano o przeprowadzeniu plebiscytu 5.Przegrany przez Polskę plebiscyt na Warmii Mazurach i Powiślu w lipcu 1920r 6.Trzy powstania śląskie a)pierwsze w 1919r b)drugie w 1920r c)przegrany plebiscyt w marcu 1920 d)trzenie powstanie śląskie w maju 1921-ciężkie walki o Górę Świętej Anny e)Polsce przyznano 29%obszaru plebiscytowego z 46%ludności 7.Sprawa Śląska Cieszyńskiego, Orawy i Spiszu (tereny sporne z Czechosłowacją a)niekorzystny podział na konferencji w Spa w 1920 8.Wojna polsko-radziecka 1919-1920 a)zajęcie przez Polaków Wilna kwiecień 1919 b)wyprawa kijowska -kwiecień 1920 c)kontrofensywa Armii Czerwonej d)bitwa Warszawska (Cud nad Wisłą) 12-15sierpień 1920 e)kontrofensywa Polska i zwycięstwo w bitwie nad Niemnem (wrzesień 1920) f)pokój w Rydze 18 marca 1921 -ustalenie granicy między Polską a Rosją Radziecką 9.Tzw bunt generała Żeligowskiego i Zajęcie Wilna - Sejm orzekający w Wilnie wydał decyzję o o włączeniu Litwy Środkowej do Polski. Przyczyny Przewrotu Majowego a)zewnętrzne (niepowodzenia w polityce zagranicznej) np.-konferencja w Locarno 1925, gdzie Niemcy zagwarantowały granicę zachodnią z Francją i Belgią, nie udzieliły gwarancji granicom z Polską i Czechosłowacją b)wewnętrzne - kryzys gospodarczy (wojna celna z Niemcami, bezrobocie) -kryzys polityczny(rządy sejmokracji, skandale polityczne korupcja) -opozycja pozaparlamentarna na czele z Józefem Piłsudskim (poparcie środowisk kombatanckich i znacznej części opinii publicznej) -powołanie tzn II Rządu Chieno-Piasta na początku maja 1926r -oburzenie społeczeństwa pamiętającego rządy prawicy w 1923r. Przewrót majowy 12maja 1926r
Nowela sierpniowa 2sierpień 1926r-poprawki do konstytucji marcowej -prezydent mógł rozwiązać parlament, wydawać dekrety z mocą ustawy.
Trudności w integracji ziem Polskich:-zniszczenia wojenne -ok. 30% majątku narodowego -podziały narodowościowe i wyznaniowe -w skład II RP weszły ziemie o różnym stopniu rozwoju gospodarczego -różne systemy prawne, oświatowe, monetarne a nawet mentalność ludzi -brak dobrych dróg i wspólnego systemu kolejowego -brak kapitału na odbudowę -brak wykształconych kadr urzędniczych. GOSPODARKA II RP 3.Inflacja i reforma walutowa -wprowadzenie polskiej waluty-marki polskiej -inflacja a następnie hiperinflacja od połowy 1923r -reforma walutowa Władysława Grabskiego w 1924rpowołanie Banku Polskiego z prawem emisji nowej waluty -złotego polskiego 1zł = 1800000marek polskich 4.Wojna celna z Niemcami w 1925r 5.Ustawodawstwo socjalne a)46-godzinny tydzień pracy, ubezpieczenia chorobowe, inspekcja pracy 6.Wprowadzenie powszechnego obowiązku szkolnego dekretem Naczelnika Państwa z 1919r. 7.Osiągnięcia okresu odbudowy: a)reforma walutowa 1924r b)utworzenie zintegrowanej sieci kolejowej i drogowej c)budowa Gdyni -masta i portu d)reforma rolna z 1919r a następnie z 1925 r 8.Kryzys gospodarczy w Polsce 1929-1935r a)wycofanie kapitałów obcych z Polski b)upadek handlu i przemysłu do 60% c)ujemny bilans handlowy d)dotkliwy kryzys w rolnictwie „nożyce cen” e)bezrobocie sięgające 45% 9.Ożywienie gospodarcze od 1936r a)4letni plan Eugeniusza Kwiatkowskiego -przejmowanie przez państwo udziałów w prywatnych przedsiębiorstwach -inwestycja państwowa w budownictwie, energetyce i komunikacji b)budowa centralnego okręgu przemysłowego w widłach rzek Wisły i Sanu (trójkąt bezpieczeństwa) -elektrownie wodne w Porębie, cieplne w Stalowej Woli, zakłady zbrojeniowe w Radomiu, Sanoku, Stalowej Woli, samolotowe w Mielcu i Rzeszowie, chemiczne w Dęblicy.