Temat: Definicja społeczeństwa obywatelskiego. Rola organizacji pozarządowych
Pojęcie społeczeństwa obywatelskiego do końca ubiegłego wieku nie istniało.
Nie było zainteresowania bo społeczeństwo obywatelskie to coś co jest pochodne w demokracji.
Państwo demokratyczne uczy:
aktywności
odpowiedzialności
W demokracji czujemy się obywatelami pełnoprawnymi.
Stwierdzono że teorie dotyczące społeczeństwa obywatelskiego nie są adekwatne do rzeczywistości - ruchy oddolne.
Co jest najpierw demokracja czy społeczeństwo obywatelskie?
Rodzi się pewna świadomość obywatelska.
Polska i Europa środkowa dochodziła do społeczeństwa obywatelskiego w inny sposób.
Arystoteles - obywatele powinni czuć się równi. Nie wyróżnia żadnych stanów.
W Polsce przed pierwszą wizytą papieża była duża cenzura i tłumiono wszelkie pomysły. Ludzie podczas spotkania z papieżem zobaczyli się w tłumie i poczuli się silni (zyskali na sile). Pierwsza wizyta papieża zapoczątkowała zryw wolnościowy.
Definicja społeczeństwa obywatelskiego
Społeczeństwo obywatelskie to ogół niepaństwowych instytucji, organizacji i stowarzyszeń cywilnych działających w sferze cywilnej.
Struktury względnie autonomiczne powstające oddolnie i charakteryzujące się na ogół dobrowolnym uczestnictwem swoich członków.
Wg Schitter'a
Społeczeństwo obywatelskie jest to zespół lub system samoorganizujących się grup pośrednich które :
są relatywnie niezależne od władz publicznych i prywatnych jednostek
są zdolne do ustalania i podejmowania działań zbiorowych w celu obrony lub promocji własnych interesów i wartości
nie dążą do zastąpienia instytucji państwowych, nie mają aspiracji politycznych.
zgadzają się działać w ramach uprzednio ustalonych reguł
Polski socjolog Adam Szacki proponuje aby społeczeństwo obywatelskie definiować jako trzeci sektor życia społecznego
Wg Szackiego
1 sektor to wolny rynek
2 sektor to rząd i struktury samorządowe
3 sektor to społeczeństwo obywatelskie gdzie podmioty są prywatne a cele publiczne
Szacki wyróżnia także 4 sektor który charakteryzuje się podmiotami publicznymi i celami prywatnymi.
Ma charakter dobrowolny - świadoma decyzja
Warunki brzegowe funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego
Żeby móc odpowiedzieć na pytanie: czy społeczeństwo, w którym funkcjonujemy daje szansę samorealizacji obywatelskiej, musimy zdiagnozować przestrzeń publiczną, w której funkcjonujemy.
Życie zbiorowe może funkcjonować w przestrzeni społ., na którą składają się następujące obszary społecznego funkcjonowania:
występuje swoboda stowarzyszania się i swoboda komunikowania się wzajemnego.
W państwie niedemokratycznym (jest to widoczne szczególnie w systemach totalitarnych) przestrzeń społ. dla stowarzyszeń jest niedostępna, często reglamentowana, występuje element ograniczanej autonomii stowarzyszeń lub różne formy stowarzyszeń są powoływane z inicjatywy państwa.
społeczeństwo polityczne funkcjonujące wedle zasady wolnej i inkluzywnej kontestacji wyborczej.
Partia polityczna czym się różni od stowarzyszenia?
Partia ma ambicje realizowania, a stowarzyszenia nie mają celów politycznych.
muszą występować rządy prawa, opierające się na skodyfikowanej konstytucji. Prawo musi być stabilne i reprezentowane.
aparat państwowy kierowany musi być racjonalno-prawnymi normami
społeczeństwo gospodarcze musi realizować funkcje gospodarcze, funkcjonowanie społ. opiera się o zinstytucjonalizowany rynek.
Warunki brzegowe funkcjonowania życia obywatelskiego:
istnienie przestrzeni publicznej, rejestrowanie różnych organizacji,
istnieje norma społ., która umożliwia swobodne wypowiadanie się w danej przestrzeni społ.
istnienie rynku, na którym są dokonywane transakcje wymiany dóbr i usług wraz z ochroną prywatnej własności.
Definicja organizacji pozarządowych
Jednym z wymiarów aktywności obywatelskiej są organizacje pozarządowe.
Organizacje pozarządowe - to ogół zinstytucjonalizowanych inicjatyw obywatelskich, które nie mają na celu zdobycia władzy czy uczestniczenia w grze politycznej, ale ich celem jest rozwiązywanie problemów społ., zwłaszcza tych, z którymi sobie państwo nie radzi.
Funkcją organizacji pozarządowych jest także pokazywanie innej interpretacji świata społ., która jest bliska wszystkim członkom określonej organizacji pozarządowej.
Współczesne społeczeństwo polskie wykład 2