CHEMIA 2
PODSUMOWANIA
I KWASY I WODOROTLENKI
Elektrolity są to substancje ulegające dysocjacji jonowej po rozpuszczeniu w wodzie (innych rozpuszczalnikach) lub stopieniu; roztwory elektrolitów przewodzą prąd elektryczny dzięki ruchowi poszczególnych jonów w polu elektrycznym pomiędzy elektrodami; roztwory te nazywa się przewodnikami elektrolitycznymi
Kwasy HaR^ to związki chemiczne, których cząsteczki zbudowane są z atomów wodoru i reszty kwasowej; kwasy są elektrolitami, w roztworach wodnych dysocjują na kationy wodoru i aniony reszty kwasowej tj. atomy lub grupy atomów obdarzone ładunkiem ujemnym
Kwasy wykazują wspólne właściwości, np. ich wodne roztwory przewodzą prąd elektryczny i barwią tak samo dany wskaźnik
Kwasy dzielimy na beztlenowe, które powstają w czasie reakcji wodór + niemetal, a następnie rozpuszczenie produktu reakcji w wodzie, oraz na tlenowe które powstają w czasie reakcji tlenek niemetalu + woda (tlenek kwasowy)
Wodorotlenki M^(OH)b to związki chemiczne, których cząsteczki zbudowane są z atomów metali i grup wodorotlenkowych
Wodorotlenki dobrze rozpuszczalne w wodzie tworzą zasady; zasady są elektrolitami, w roztworach wodnych dysocjują na kationy metalu i aniony wodorotlenkowe; wskazują wspólne właściwości, np. ich wodne roztwory przewodzą prąd elektryczny i barwią tak samo dany wskaźnik
Zasady otrzymuje się w czasie reakcji: metal aktywny + H2O ----> zasada + H2 (metale grupy 1 i 2) oraz tlenek metalu aktywnego + H2O ---> zasada
Odczyn roztworu jest cechą roztworu, określającą, czy w roztworze znajduje się nadmiar jonów wodoru H+, czy nadmiar jonów wodorotlenkowych OH-, czy też są one w równowadze
Jeżeli w roztworze liczba jonów H+ jest większa niż liczba jonów OH-, wówczas odczyn roztworu jest kwaśny, jeżeli jest mniejsza - odczyn zasadowy, a równa - odczyn obojętny; w celu dokładnego oznaczania odczynu roztworu stosuje się umowną skalę pH, która przyjmuje wartości liczbowe od 0 do 14 odpowiadające stężeniu jonów wodoru w roztworze
Jeżeli: pH < 7 - roztwór wskazuje odczyn kwaśny, pH = 7 - roztwór wskazuje odczyn obojętny, pH > 7 - roztwór wskazuje odczyn zasadowy
II SOLE
Sole są związkami chemicznymi bardzo rozpowszechnionymi w przyrodzie; kryształy soli zbudowane s z kationów metali i anionów reszt kwasowych; sole są elektrolitami, w roztworach wodnych ulegają reakcji dysocjacji jonowej, w której wyniku powstają kationy metalu i aniony reszt kwasowych
Sole można otrzymać trzema podstawowymi sposobami w reakcjach według schematów:
KWAS ZASADA --> SÓL + WODA
KWAS + METAL AKTYWNY --> SÓL + WODÓR
KWAS + TLENEK METALU --> SÓL + WODA
Sole można otrzymać też w reakcjach:
SÓL I + KWAS I --> SÓL II + KWAS II
SÓL I + SÓL II --> SÓL III + SÓL IV
TLENEK KWASOWY + ZASADA --> SÓL + WODA
METAL + NIEMETAL --> SÓL
TLENEK METALU + TLENEK KWASOWY --> SÓL
SÓL I + ZASADA I --> SÓL II + ZASADA II
III SUROWCE I TWORZYWA
W porodzie sole występują w postaci minerałów i skał, np. skał wapiennych i gipsowych
Skały wapienne (wapienie) zawierają węglan wapnia CaCO3 - głównie minerał kalcyt; wapienie wykorzystywane są w przemyśle do otrzymywania wapna palonego i wapna gaszonego
WAPIEŃ --temperatura--> WAPNO GASZONE (CaO) --H2O--> WAPNO GASZONE (Ca(OH)2)
Przykładami innych surowców mineralnych są: anhydryt CaSO4 i gips krystaliczny CaSO4 * 2 H2O, który jest hydratem; hydraty łatwo rozkładają się pod wpływem temperatury, wydzielając wodę - w ten sposób powstaje gips palony, którego stosuje się jako zaprawę hydrauliczną
Bardzo często w przyrodzie występują minerały zawierające krzemionkę SiO2; krzem występuje też w krzemianach i glinokrzemianach
Skały ulęgają procesowi wietrzenia pod wpływem czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych; w ten sposób powstaje gleba, która ma właściwości sorpcyjne
Ważną grupę pierwiastków występujących w skorupie ziemskiej stanowią metale, które można otrzymać metodą elektrolityczną lub w procesie hutniczym; w życiu codziennym najczęściej używane są stopy metali; duże szkody w gospodarce powoduje korozja metali i ich stopów zachodząca pod wpływem czynników atmosferycznych
Ważnym tworzywem pochodzenia mineralnego jest szkło - substancja bezpostaciowa; do produkcji szkła używa się między innymi: sody (NaCO3), wapienia (CaCO3) i krzemionki (SiO2)
Ważne surowce energetyczne to węgle kopalne, ropa naftowa i gaz ziemny; węgiel kamienny poddany w koksowniach procesowi suchej destylacji (pirogenizacji) daje produkty gazowe, ciekłe i stałe; w rafineriach ropę naftową poddaje się procesowi destylacji frakcjonowanej; otrzymane frakcje to wysokoenergetyczne produkty używane bezpośrednio lub przetwarzane dalej w przemyśle petrochemicznym; są to: benzyna, nafta, oleje napędowe, smary, mazut i asfalt