Psychologia poznawcza 7.

PROCESY MYŚLENIA

Polega na samodzielnym tworzeniu pojęć i samodzielnym przekształcaniu w sytuacjach otwartych.

[każdy proces myślenia ma charakter REDUKCYJNY, a więc każde pojęcie ma charakter w pewnym sensie abstrakcyjny].

M. Minsky podzielił sytuację na:

• Sytuację zamknięte (dobrze zdefiniowane)

• Zadania złożone (uczenie się pojęć i myślenie)

• Zadania proste (uwaga, pamięć)

• Sytuacje otwarte, problemy - wyłącznie myślenie

W sytuacjach otwartych, żeby je rozwiązać, musimy z reguły utworzyć nowe pojęcie i przekształcić w taki sposób, by powstało rozwiązanie.

[szachy są grą zamkniętą, zadaniem, więc można je zaprogramować]/

Proces przetwarzania informacji - lepsze w tym są komputery, ale nie mają kartezjańskiego waloru.

SYTUACJA PROBLEMOWA (synonim sytuacji otwartej)

• Niejasność (np. celu, środków)

• Warunki ograniczające

• Procesy kodowania informacji reprezentacja problemu w umyśle

Berlyne - „struktura i kierunek myślenia”

Kozielecki - „zagadnienia psychologii myślenia”

Tichomirow - „struktura czynności myślenia człowieka”

Puszkin - „Heurystyka”, „Psychologia i cybernetyka”

Jednym z elementów myślenia jest FANTAZJOWANIE.

(„ty już lepiej nie fantazjuj!” nie myśl? )

Reprezentacja sytuacji problemowej - ma to kluczowe znaczenie dla ukierunkowania toku myślenia.

TEORIE KODÓW:

• Podstawowe - teorie A. Paivio (teoria podwójnego kodowania) łączy się z chemią w mózgu)

• Relacja KOD - EMOCJA (teorie obuchowskiego - monokonkretne, polikonkretne, hierarchiczne)

Obuchowskiego jest teorią ogólniejszą

L. PAVIO reprezentacja działania

1 2

Org. asocjacyjna

Odniesienie referencjalne

Dwa systemy kodujące o własnej strukturze i organizacji.

IMAGENY - struktury pierwotne, które wchodzą w skład obrazu

LOGOGENY - struktury semantyczne o charakterze pierwotnym

2 kod analogowy (oparty na relacji podobieństwa)

kod obrazowy

kod pierwotny, konkretny, kopiujący

1 kod werbalny

kod abstrakcyjny

kod wtórny

Różnią się typem systemy, który wykorzystują.

OBUCHOWSKI - badacz kodów.

• Istotą jego teorii są relacje kod - emocja.

• W filogenezie następowało przesunięcie w postaci coraz częstszej roli procesów poznawczych

• Książka: „Na początku była emocja”

Szybka ocena stanu sytuacji

Propulsja - repulsja

Droga do… i od…

Oba procesy wpływają na siebie w organizmach mających silne rozbudowane przodomózgowia, bo one mają różne sposoby kodowania (istota teorii Obuchowskiego).

Ogólna teza: emocje ujemne włączają kody o charakterze konkretnym.

Kody wg Obuchowskiego

• Twórczy (operacyjny) - odkrycie nowej struktury, reguła, twórczość

• Hierarchiczne

• Obydwa - emocje neutralne lub dodatnie

• Konkretny

• Monokonkretny - uczenie się klasyczne

• Obydwa - kody obrazowe emocje ujemne włączają mody szybkie (zawężanie orientacji, sztywność)

PIERDOLENIE KOTKA ZA POMOCĄ MŁOTKA _ NIE SPRAWDZALNE TO I TAK.

GDYBY TAK BYŁO TO BY OBUCHOWSKI NOBLA MIAŁ DAWNO.

MYŚLENIE:

Proces wytwarzania nowych pojęć i przekształcania starych pojęć w celu rozwiązania problemu w sytuacjach otwartych (czyli problemowych).

SYTUACJE:

• ZADANIA (sytuacje zamknięte)

• Well - def

• Określone

• A +

• B +

• C +

• D +

• PROBLEMY (sytuacje otwarte)

• Ill - def

• Niedookreślone

• A +/-

• B +/-

• C +/-

• D +/-

Gdzie:

Sytuacje wg Mińskiego (MIT)

Stałę składniki:

A dane początkowe

B charakterystyki celu

C operatory (reguły przekształcania)

D warunki ograniczające

JAK ROŚNIE NIEDOOKLREŚLONOŚĆ - WZRASTA PROBLEMOWOŚĆ!!!

Problemy różnią się złożonością. Jeśli człowiek zapomni jakąś informację, to zadanie staje się problemem.

W przypadku myślenia proces myślowy jest CENTRALNY.

POZIOMY MYŚLENIA

1. Poziom czynności świadoma i kontrolowana

2. Poziom podstawowych operacji poznawczych

3. Poziom komputalny (komputacyjny) na tym poziomie powstają nowe koncepcje i modele np. PDP Rumelhorda, modele sieciowe (PDP czyli paralelne rozproszenie)

4. Poziom kwantowy

Penrose (zajmuje się świadomością): „nowy umysł cesarza”, „cienie umysłu” (odniesienie do „Jaskini” Platona).

MIKROTUBULE szkielety wewnętrzne komórek (w przestrzeniach synaptycznych odkrywają dużą rolę) monostruktury w procesie świadomości odgrywają zasadniczą rolę (odbywa się jakby proces strojenia, Crich mówi o rezonansie, więc teorie nie są sprzeczne).

TUTAJ STRUKTURA CZYNNOŚCI MYŚLENIA - rys.1

PROBLEMY MOGĄ BYĆ:

• Typowe

• Graniczne

Mendelejew uporządkował pierwiastki w tablicę, bo podszedł do problemu szeroko.

Najwęższy poziom myślenia to FAZA TRZECIA.

Guilford ma największe zasługi w badaniu tej fazy. Zawdzięczamy my opracowanie wielu tekstów do opracowania tych trzech zdolności.

• Płynność myślenia - liczba pomysłów bez względu na jakość

• Giętkość - liczba różnych kierunków (kategorii) myślenie, ujawnione podświadopmiwe

• Oryginalność - proporcja pomysłów nie typowych do sumy typowych

V faza - jeśli pomysł jest prosty - ta faza znika.

Wpływ informacji zwrotnej:

Nie osiągnęliśmy celu:

• Inny wariant planu

• Inny pomysł

• Powtarzamy fazę wytwarzania pomysłu

• Szukamy innego sformułowania

1

Organizacja konfiguracyjna, równoczesna

OBRAZY

IMAGENY

Org. SEKWENCYJNA

LOGOGENY

---