PRAWO WALUTOWE I DEWIZOWE 30.05

PRAWO WALUTOWE - określa system walutowy państwa.

System walutowy - jest to ustalona przez państwo forma organizacji porządku pieniężnego, która określa obowiązującą w państwie jednostkę pieniężną, jej stosunek do złota lub innych walut, rodzaje znaków pieniężnych, instytucję uprawnioną do emisji znaków pieniężnych oraz zasady rozliczeń pieniężnych w kraju i w stosunkach za granicą.

Akty prawne:

-Ustawa z dnia 28 października 1950r. ustaliła, że jednostką pieniężną jest złoty, który dzieli się na grosze.

-Ustawa z dnia 31 stycznia 1989r. o NBP ustaliła, że znakami pieniężnymi są banknoty /bilety NBP/ oraz monety opiewające na złote i grosze. Podobne rozwiązanie podtrzymuje aktualnie obowiązująca ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o NBP.

Prawo emitowania znaków pieniężnych RP przysługuje wyłącznie NBP, który jest centralnym bankiem państwa. Wzory i wartość nominalną określa NBP w formie zarządzenia prezesa NBP, które ukazuje się w Monitorze Polskim.

Można wycofać określone znaki pieniężne. Z przyczyn:

- ekonomiczne

-zmiany ustroju pieniężnego

-denominacji

-zmiany ustroju politycznego

Zasady i tryb wycofywania znaków określa prezes NBP.

Bilety - wydawane przez bank centralne są zawsze prawnym środkiem płatniczym na terenie danego kraju, a więc mają ustawową moc zwalniania ze wszystkich zobowiązań publicznych i prywatnych. W praktyce nikt nie powinien odmówić przyjęcia biletu banku centralnego z tytułu uregulowania należności.

Bilon - nie ma mocy pranej jak banknoty i w niektórych państwach można odmówić zapłaty przyjęcia w bilonie.

Na mocy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o NBP kompetencje do ustalania zasad kursów walutowych ma Rada Ministrów w porozumieniu z Radą Polityki Pieniężnej.

Kurs walutowy - określenie relacji polskiego złotego do innych walut lub określenie relacji innych walut do polskiego złotego.

Typy polityki kursowej:

• Kurs sztywny

• Pełzająca dewaluacja

• Częściowe upłynnienie

• Całkowite upłynnienie - elastyczność polityki kursowej kształtowana według podaży i popytu występujących na rynkach międzynarodowych kursów walut.

Cena waluty zależy od:

• Oceny sytuacji politycznej wewnątrz kraju

• Zjawiska polityczne zachodzące w gospodarce globalnej

• Parametry ekonomiczne

Oddziaływaniem na kurs walutowy zajmuje się Rada Polityki Pieniężnej, której celem jest stabilne utrzymanie waluty w państwie.

Od roku 1995 polska waluta uzyskała status waluty wymienialnej zewnętrznej, w wyniku warunków, jakie są przewidziane w statucie Międzynarodowego Funduszu Walutowego, którego Polska jest członkiem na dzień dzisiejszy po przejściu kilku etapów.

Założenia polityki pieniężnej ustala Rada Polityki Pieniężnej. Przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z projektem ustawy budżetowej. Kierując się założeniami polityki pieniężnej Rada Polityki Pieniężnej w szczególności ustala:

• Wysokość stóp procentowych NBP

• Zasady i stopy rezerw obowiązkowych banków

• Określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych.

Rynek finansowy

Uczestnicy rynku kapitałowego i inne waluty

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd

Rynek kapitałowy - za cel ma pozyskiwanie wolnych środków kapitałowych od uczestników rynku i przesuwanie tych środków do podmiotów zgłaszających zapotrzebowanie na pieniądz na okres dłuższy niż 1 rok z zamysłem osiągnięcia zysku za pośrednictwem giełdy.

Giełda - zderzenie kupujących i sprzedających papiery wartościowe.

Akty prawne:

-Ustawa z dnia 22 marca 1991r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, która wyznaczyła zasady organizacji i tryb działania giełdy.

-Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. Prawo o obrocie papierami wartościowymi.

PRAWO DEWIZOWE - jest to zespół norm prawnych regulujących dokonywanie obrotów pieniężnych z zagranicą oraz posiadanie i dysponowanie zagranicznymi środkami płatniczymi, dewizowymi i kruszcami szlachetnymi.

Podstawowym założeniem aktualnie obowiązującego prawa dewizowego jest uznanie czynności prawnych w sferze obrotu dewizowego za dozwolone, z wyjątkiem tych, które wymagają zezwolenia wyraźnie określonego w samej ustawie.

Prawo dewizowe uregulowane jest przepisami ustawy z dnia 18 grudnia 1998.

Wartości dewizowe -rozumie się waluty obce i dewizy, złoto i platynę w stanie nieprzerobionym oraz w postaci sztab, monety bite po 1850 roku, półfabrykaty i wyroby zazwyczaj nie wytwarzane z tych kruszców, wytworzone okazjonalnie np. okolicznościowy order.

Dewizy - to wystawione w walutach obcych środki płatnicze, papiery procentowe (np. obligacje) i dowody oszczędnościowe oraz papiery dywidendowe (np. udziały, akcje) a także wszelkie dokumenty bankowe i finansowe podlegające wymianie na waluty obce (np. czeki, akredytywy).

Z punktu widzenia prawa dewizowego ważne jest pojecie obrotu dewizowego, który obejmuje 3 grupy czynności:

• Zawieranie i wykonywanie umów, które powodują lub mają spowodować w przyszłości przeniesienie wartości dewizowych np. opłaty - transakcje terminowe

• Dokonywanie czynności pozaumownych w wyniku których następuje przeniesienie wartości dewizowych np. przelew od wujka z zagranicy

• Transfer z zagranicy i za granicą wartości dewizowych

Obowiązująca ustawa zezwala na dokonywanie operacji dewizowych, są jednak zakazy i ograniczenia. Co do zasady: jednakowe traktowanie podmiotów w prawie dewizowym. Uległy likwidacji przywileje dla jednostek sektora publicznego. Nie ma obowiązku nabywania wartości dewizowych za pośrednictwem państwa, ponieważ zerwano z zasadą monopolu dewizowego na rzecz państwa. Różne podmioty mogą mieć prawo własności do wartości dewizowych. Można gromadzić swoje wpływy na rachunkach dewizowych.

Są 2 podstawowe zasady:

• Wartości dewizowe mogą być przedmiotem własności osób krajowych w kraju i za granicą oraz osób zagranicznych w naszym kraju

• Osoby krajowe i osoby zagraniczne mogą dokonywać obrotu dewizowego z zastrzeżeniem pewnych ograniczeń wynikających z ustawy

Obecnie przepisy dopuszczają, aby osoby krajowe i zagraniczne mogły otwierać i posiadać rachunek bankowy za granicą w celu gromadzenia środków potrzebnych do rozliczeń międzynarodowych. Te osoby muszą zawiadomić NBP o otwarciu rachunku w banku zagranicą.

Osoby krajowe mają także swobodę w nabywaniu papierów wartościowych na zagranicznych rynkach.

Naczelnym organem dewizowym jest minister finansów, jednakże minister finansów zdania wykonuje przy ścisłej współpracy z prezesem NBP.

Obrót dewizowy podlega kontroli dewizowej. Organami kontroli dewizowej zgodnie z ustawą są:

• Minister finansów

• Urzędy i izby skarbowe

• NBP

• Organy administracji celnej

• Organy straży granicznej

• Organy administracji pocztowej

Do zaliczenia znać akty prawne dotyczące funkcjonowania finansów przedsiębiorstw

Rynek papierów wartościowych

-akcje

-obligacje

Rynek kapitałowy

Rynek walutowy

-kupno sprzedaż różnych walut

Rynek pieniężny

-krótkoterminowe (do 1 roku) lokaty i kredyty

-bony i certyfikaty

-weksle

-czeki

Rynek bankowy

-długoterminowe (od 1 roku) lokaty i kredyty

GIEŁDA

Biura maklerskie

CETO

Rynek pozagiełdowy

Emitenci

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

Bank rozliczeniowy

inwestorzy

---