ZAGADNIENIA ETYKI ZAWODOWEJ, KOMPETENCJI, ODPOWIEDZIALNOŚCI MORALNEJ I PRAWNEJ FIZJOTERAPEUTY.
ETYKA
Etyka - z greckiego słowa ethos - oznacza obyczaj,
w rozumieniu dobrego obyczaju.
Są to zasady właściwego, prawidłowego współżycia
i postępowania ludzi i społeczeństw w stosunku do siebie i do otaczającego świata. Etyka lekarska jest po prostu zastosowaniem zasad etyki ogólnoludzkiej w działalności lekarza i dlatego lepiej określać ją jako etykę lekarza. Tylko człowiek o odpowiednim poziomie etycznym, moralnym może być dobrym lekarzem. Zawód lekarza ma szczególny charakter, gdyż przedmiotem jego działania są zdrowie i życie człowieka, największe jego dobra. Stawia to poważne wymagania tym, którzy wybierają zawód lekarza. Lekarz musi być gotowy do największych poświęceń lub wyrzeczeń, żeby - gdy zajdzie potrzeba - ratować życie ludzkie.
Grupa społeczna, jaką stanowią fizjoterapeuci tworzy zespół ludzi o określonych kwalifikacjach zawodowych, która winna cechować się określonymi cechami osobowości:
Pracowitość
Sumienność
Obiektywność
Sprawiedliwość
Prawdomówność
Poszanowanie godności człowieka
Konsekwencja
Słowność
Uczciwość
Dyskrecja
Zachowanie tajemnicy zawodowej
Rzetelność
Działanie zawodowe powinno być ukierunkowane na dobro pacjenta. To wiąże się ze starą zasadą - nie szkodzić. Określa ona takie działania aby:
1. Rzetelnie informować pacjenta o wszystkich elementach zabiegu.
2. Wszechstronność informacji - informować również o tym czy zabieg powoduje skutki uboczne i jak z nimi sobie radzić.
3. Dobre wrażenie - staramy się stworzyć przed pacjentem wizerunek godny zaufania, przekonać go, że dbamy o jego osobę i chcemy mu pomóc.
Reguły etyki zawodu fizjoterapeuty dotyczą wewnętrznych kwalifikacji zawodowych człowieka i określają jego postępowanie zawodowe z punktu widzenia dobra i zła moralnego.
Fizjoterapeuta w swojej praktyce zawodowej powinien kierować się przede wszystkim dobrze pojętym dobrem pacjenta, przepisami Kodeksu Etyki Lekarskiej i ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. (Dz.U. z 2002 r. nr 21.) o zawodzie lekarza, a dopiero później wszystkimi innymi przepisami administracyjnymi.
Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie metod postępowania, które uzna za najskuteczniejsze. Powinien jednak ograniczyć czynności medyczne do rzeczywiście potrzebnych choremu zgodnie z aktualnym stanem wiedzy.
W szczególnie uzasadnionych wypadkach lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków nie cierpiących zwłoki. Nie podejmując albo odstępując od leczenia lekarz winien wskazać choremu inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej.
KOMPETENCJE
Wiedza teoretyczna i umiejętność praktyczna, wyróżniająca daną osobę łatwością sprawnej, skutecznej, odpowiadającej oczekiwaniom jakościowym, realizacji danych zadań. Działania osoby kompetentnej, w danej dziedzinie, winny spełniać obowiązujące w danej społeczności / organizacji kryteria.
Fizjoterapeuta leczy, lub nadzoruje leczenie Pacjentów, z zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi, mięśniowo-szkieletowymi i oddechowymi, stosując metody terapii obejmujące: ruch, masaż, mobilizacje, manipulacje oraz różne oddziaływania fizykalne.
1. Podejmuje działania profilaktyczne dla zapobiegania, leczenia, lub zmniejszenia objawów chorób somatycznych.
2. Kieruje i nadzoruje pracę zespołu licencjatów i techników fizjoterapii.
3. Ocenia stan funkcjonalny Pacjenta: analiza chodu, pomiary linijne i kątowe, testy mięśniowe, badania dynamometryczne, specyficzne testy i badanie związane z metodami kinezyterapii - stosownie do posiadanych kwalifikacji wynikających z dodatkowych szkoleń podyplomowych.
4. Ustala szczegółowy program usprawniania ruchowego, zgodnie z planem leczenia Pacjenta, z uwzględnieniem czynników fizykalnych.
5. Prowadzi i zleca do wykonania kinezyterapię - zgodnie z ustalonym przez niego programem ćwiczeń.
6. Udziela instruktażu Pacjentowi, lub jego rodzinie, z zakresu zastosowania metod fizjoterapii, w leczeniu schorzeń narządu ruchu.
7. Współpracuje z lekarzem i innymi członkami zespołu rehabilitacji medycznej, w sprawach usprawnianych pacjentów.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
MORALNA
Odpowiedzialność moralna to świadome i dobrowolne podejmowanie czynów, jakiegoś działania, które są zgodne z zasadami i normami moralnymi.
Odpowiedzialność moralna wiąże się z poniesieniem konsekwencji w razie odejścia od moralnych czynów
i przesunięcie się w stronę nie moralną. Moralnymi sankcjami jest poczucie wyrzutów sumienia, wstyd, rozgoryczenia i głębokie rozżalenie.
Człowiek odpowiedzialny jest świadomy konsekwencji własnych działań, zachowań w pełnej gotowości podejmując jego skutki.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
PRAWNA
Określone prawem ujemne konsekwencje (zastosowanie sankcji) wobec określonego podmiotu, związane z zaistnieniem negatywnie ocenianego stanu rzeczy.
Pojęcie ogólnej odpowiedzialności prawnej jest przedmiotem sporów teoretyczno-prawnych i jest dość rzadko stosowane w literaturze prawniczej.
Znacznie częściej mówi się o poszczególnych postaciach odpowiedzialności prawnej, stosowanych w różnych gałęziach prawa (np. o odpowiedzialności cywilnoprawnej czy odpowiedzialności karnej).
Sytuacje w których podmiot ponosi odpowiedzialność prawną są określane przez dany system prawny.
W najprostszej sytuacji podmiot ponosi odpowiedzialność za własne czyny (np. za wyrządzenie szkody przez siebie). Prawo może jednak określać sytuacje, w których podmioty ponoszą odpowiedzialność za czyny innych (np. rodzice ponoszą odpowiedzialność za swoje dzieci), a nawet za zdarzenia nie związane z działalnością ludzką
(np. działania siły przyrody).
Zasady etyczne, kompetencje oraz odpowiedzialność niewątpliwie są konieczne w zawodzie lekarza. Bez tych zasad, lekarze jak i fizjoterapeuci, którzy ich nie przestrzegają czuliby się bezkarnie, a także duża cześć tych, którzy dotychczas starali się należycie wypełniać nakazy kodeksów, z biegiem czasu przestaliby tego przestrzegać. Nie można by liczyć na ratowanie zdrowia
i życia pacjentów przez lekarzy, którzy nagminnie wchodziliby, często nieświadomie, w konflikt
z prawem, a także można by przypuścić, że poziom wykształcenia lekarzy, fizjoterapeutów i innych stawałby się coraz niższy. Tak więc, znajomość owych zasad jak i profesjonalne przygotowanie jest nieodłącznym elementem w każdym zawodzie medycznym.