SŁOWNICTWO - CZYTANKI !!

CZASOWNIKI

LEKCJE 1-5

Koniugacja

I - a

II - e

III - spółgłoskowa,

IV - i

Absolvo, -ere --- Odwiązywać, uwalniać [także od odpowiedzialności] --- III

Accuso, are --- Oskarżać --- I

Admirationem moveo --- Budzę podziw ---

Ago, ere --- Gnać, pędzić, działać --- III

Amicitiam facio --- Zawierać przyjaźń ---

Armis propulsare --- Wypędzić orężem ---

Audio, -ire --- Słuchać --- IV

Cano, ere --- Śpiewać --- III

Cedo, -ere --- Iść, kroczyć --- III

Cogito, are --- Myśleć, zamierzać --- I

Condemno, -are --- Skazywać --- I

Curro, -ere --- Biec --- III

Debeo, -ere --- Mieć powinność --- II

Defendo, -ere --- Bronić --- III

Delecto, are --- Zachwycać --- I

Dico, -ere --- Mówić --- III

Disco, ere --- Uczyć --- III

Divido, ere --- Dzielić --- III

Do, dare --- Dawać --- I

Excolo, -ere --- Kształcić --- III

Facio, -ere --- Robić, czynić --- III

Fatigo, are --- Męczyć, nużyć --- I

Fugio, ere III --- Uciekać --- III

Habeo, habere --- mieć --- II

Incumbo, ere --- Kłaść się, obciążać (kogoś) --- III

Interrogo, -are --- Pytać, --- I

Lego, -ere --- Czytać, zbierać --- III

Ludo, -ere --- Bawić się, grać --- III

Moneo, re --- Upominać --- II

Moveo, ere --- Wprawiam w ruch, poruszam, wyruszam --- II

Narro, -are --- Opowiadać --- I

Navigo, are --- Żeglować, płynąć --- I

Ostendo, ere --- Pokazywać, stawiać (przed oczy) --- II

Placeo, -ere --- Podobać się --- II

Propero, are --- Spieszyć --- I

Propulso, are --- Przepędzać --- I

Punio, ire --- Karać --- IV

Quaero, -ere III --- Szukać --- III

Rego, ere --- Kierować, wieść, panować nad czymś --- III

Scribo, -ere --- Pisać --- III

Sententiam dico --- Ogłaszam wyrok ---

Suscipio, ere --- Podejmować --- III

Venio, venire --- Przychodzić --- IV

Voco, vocare --- Wołać --- I

Lekcje 6 - 11

Adhibeo, -ere [z acc] --- Przykładać, stosować, używać [czego] ---

Adopto, -are --- Adoptować, przysposabiać ---

Arceo, -ere --- Zamykać [ w ryzach], powstrzymywać ---

Arripio, -ere --- Chwytać, zagarniać, porywać ---

Arrogo, -are --- Usynawiać, przysposabiam ---

Assum, adesse --- Być obecnym, być tuż ---

Causam dico, -ere --- Prowadzić sprawę ---

Cesso, -are, --- Zwlekać, spoczywać, ustawać ---

Cognosco, -ere --- Badać, rozpoznawać ---

Cognosco, -ere III --- Poznawać ---

Custodio, -ire --- Pilnować, strzec, przestrzegać ---

Depono, -ere --- odrzucać ---

De-sum, -esse, --- Być nieobecnym, brakować ---

Everto, -ere --- Wywracać, przewracać, obalać ---

Explico -are --- Rozwijać, wyjaśniać ---

Fio, inf. Fieri, --- Stawać się, dokonywać ---

Fruor, frui [dep] [ z abl] ---

Guberno, are [z acc] --- Rządzić, władać ---

Invenio, -ire, --- Znajdować, odkrywać ---

Investigo, -are --- Tropić, ujawniać, wykrywać, ---

Iuvo, -are --- Wspierać, popierać, wspomagać ---

Laudo, -are, --- Sławić, chwalić ---

Memoria teneo --- Zachowuję pamięć [o czym - z gen] ---

Morior, mori [dep] --- Umierać ---

Pareo, -ere --- Zjawiać się, być uległym, być posłusznym ---

Peto, -ere [ z acc] --- Sięgać [po co], dążyć [do czego] ---

Possideo, -ere --- Posiadać ---

Pos-sum, inf. Posse --- Być władnym, móc ---

Pro-sum, Pro-esse --- Być pożytecznym ---

Protego, -ere --- Zasłaniać, osłaniać, bronić ---

Sancio, -ire, III --- Uświęcać, ustalać, ogłaszać ---

Satisfacio, -ere --- Czynić zadość, zaspokajać, zadowalać

[fut. Satisfaciam - podołam, dorównam] ---

Sedeo, -ere --- Siedzieć ---

Solvo, -ere --- Rozwiązywać, odwiązywać ---

Sto, -are --- Stać ---

Sub-venio, -ire --- Przychodzić z pomocą, wspomagać, wspierać ---

Supero, -are --- Przewyższać, pokonywać ---

Teneo, -ere --- Trzymać, mieć [w ręku], powstrzymywać, krępować, ---

Utor, uti [dep.] [z abl] --- Posługiwać się, używać ---

Desino, -ere --- Przerywać [czynność] ---

RZECZOWNIKI

LEKCJE 1-5

Deklinacje --- I - -gen. -ae

II -„us, er, um” gen. -i

III - -gen.-is,

Actio, onis, f. --- Działanie, czynność

Actor -oris --- Poganiacz, działacz, powód - ten, kto prowadzi sprawę sądową

Admiratio, onis, f. --- Podziwianie, podziw

Advena, ae, m./f. --- Przybysz

Aedillis, is, m. --- Edyl - urzędnik rzymski, rozstrzygał drobne sprawy targowe

Aeneas, -ae --- Eneasz

Aër, aeris, m. --- Powietrze, atmosfera, obłok, mgła

Amicitia, ae, f. --- Przyjaźń

Amicus, -i, m. --- Przyjaciel

Animus, -i, m. --- Duch, umysł, myśl

Arma, -orum [tylko plur.] n. --- Broń, oręż

Arrha, ae, f. --- Zadatek [umocnienie umowy]

Caesar, is, m. --- Cezar

Campus, -i, m. --- pole

Caput, itis, m. --- Głowa, osobowość prawna, wstęp, rozdział [w książce]

Carmen, inis n. --- Pieśń,

Causa, ae, f. --- Przyczyna, sprawa sądowa

Censor, oris, m. --- Cenzor, surowy sędzia, krytyk - spis ludności i senatorów, nadzór nad obyczajowością

Certamen, -inis, n. --- Walka, bój

Coelum, -i, n. --- Niebo

Cogitatio, onis, f. --- Myślenie

Condemnatio, onis f. --- Skazanie

Consilium, i, n. --- Postanowienie, uchwała, rada, nagromadzenie się

Consul, is m. p --- Konsul

Contractus, -i, m. --- Umowa zaskarżalna, można z niej wytoczyć proces

Corpus, oris, n. --- Ciało, tułów, osoba, zrzeszenie, zbiór [prawa]

Cyprus, -i, m. --- Cypr

Datio, onis, f. --- Dawanie, danie

Descriptio, onis, f. --- Opisywanie, opis

Dominus, -i, m. --- Pan, władca

Exemplum,. -i, n. --- Przykład wzór

Filia, ae, f. --- Córka

Grammaticus, i, m. --- Nauczyciel języka i literatury

Heredes sui --- Spadkobiercy konieczni

Heres suus --- Spadkobierca, dziedzic

Heres, edis, m.f. --- Spadkobierca

Homerus, -i --- Homer

Homines, um [plur.] --- Ludzie

Homo, -inis, m. --- Człowiek

Hypotheca, ae, f. --- Zastaw, hipoteka

Italia, -ae f. --- Italia

Iudex, icis, m. --- Sędzia - postępowanie dowodowe, wydawanie wyroku

Iudicium, -i, n. --- Sąd

Iudicum, -ii, n. --- Sąd

Iuris peritus --- Prawnik - znawca prawa

Ius civile --- Prawo prywatne [dla wolnych]

Ius naturale --- Prawo naturalne - to, którego natura nauczyła wszystkie istoty żyjące

Ius, iuris, n. --- Prawo

Iustitia, -ae, f/ --- Sprawiedliwość

Iustitia, -ae. f. --- Sprawiedliwość

Kalendae --- Pierwszy dzień miesiąca

Labor, oris, m. --- Praca, trud

Labor, oris, m. --- Praca, trud

Latinus, -i --- Latynus

Laus, -is, f. --- Sława, chwała

Laus, laudis, f. --- Sława

Legatio, onis, f. --- Wysłanie

Lex, lēgis, f. --- Ustawa, prawo

Liber, -bri m. --- Księga, książka

Libya, ae, f. --- Libia

Lingua, ae, f. --- Język

Ludus, -i, m. --- Zabawa, szkoła

Magister, -tri, m. --- Nauczyciel

Marcus, -i --- Marek

Mare, is, n. --- morze

Mare, -is, n. --- Morze

Matrimonium, -ii, n. --- Małżeństwo

Narratio, onis, f. --- Opowiadanie

Nauta, ae, m. --- Żeglarz, marynarz

Navigatio, onis, f. --- Żeglowanie

Negotium. -ii, n. --- zajęcie

Non --- nie

Novella --- Nowela, akt prawny wprowadzający zmiany

Onus, oneris n. --- Ciężar, uciążliwość

Ora, ae, f. --- Brzeg

Patria, ae, f. --- Ojczyzna

Persuasio, onis, f. --- Perswazja, przekonywanie

Phalanga, ae, f. --- Falanga, odłam w..

Poena, ae, f. --- Kara

Poeta, ae, m. --- Wieszcz poeta

Poëta, ae, m. --- Wieszcz, poeta

Porocella, ae, f. --- Burza

Praetor, oris, m. --- Pretor - urzędnik sądowy rzymski, organizował I fazę postępowania

Proavus, -i, m. --- Pradziad, przodek

Procurator, oris, m. --- Prokurator, przedstawiciel, „w obronie” ten co występował w cudzym interesie

Puer, i m. --- Chłopiec

Quaestio, onis, f. --- Kwestia, pytania

Quarta --- Kwarta

Querela, ae, f. --- Skarga z zakresu prawa spadkowego

Quiris, itis --- Kwilta, pełnoprawni obywatele Rzymu

Res quotidianae --- Rzeczy codzienne

Reus, i, m. --- Pozwany, dłużnik

Rhetor, oris, m. --- Nauczyciel wymowy, orator

Romanus, -i, .m --- Rzymianin

Romulus, -i --- Romulus

Scientia, -ae, f. --- Nauka

Sententia, ae, f. --- Wyrok

Sermo, -onis, m. --- Mowa

Serwius, -i --- Serwiusz

Terentius, -ii --- Terencijusz

Terra, ae, f. --- Ziemia, ląd, kraj

Trochus, -i, m. --- Obręcz, krąg

Troia, ae, f. --- Troja

Uxor, oris, f. --- Żona [tylko w ważnym małżeństwie rzymskim]

Verbum, -i, n. --- Czasownik

Verbum.-n, orum --- Mowa

Vis maior --- Siła wyższa, pojęcie związane z zakresem odpowiedzialności, „zło”, któremu człowiek oprzeć się nie może

Vita, ae, f. --- Życie

Voluntas, -is, f. --- Wola

Voluntas, -tatis, f. --- Wola

Votum, i, n. --- Przyrzeczona ofiara albo dar, ślub do spełnienia, życzenie, żądanie

LEKCJE 6-11

Actio, -onis, f. --- Działanie

Adoptio, -onis --- Przysposobienie, adopcja

Ager, agri, m. --- Pole [uprawne], rola

Agnatus, -i, m. --- Krewny agnostyczny [krewny przez to, że podlega władzy tego samego naczelnika domu], agnat

Ancus [Marcius] --- Ankus [Marcjusz]

Arrogator, -oris, m. --- Przysposabiający

Ars, artis, f. --- Sztuka, umiejętność

Audax, -acis --- Śmiały, zuchwały

Aufidia, -ae --- Aufidia

Civis, -is, m. --- Obywatel, poddany

Defensio, -onis, f. --- Bronienie, obrona

Dif-ficilis, -e --- Niełatwy, trudny

Eloquentia, -ae, f. --- Wymowa

Ennius, -ii --- Geniusz

Filus, -ii, m. --- Syn

Forum, -i, n. --- Rynek [także jako miejsce sądzenia - sąd]

Genus, -eris, n. --- Ród, rodzaj,

Gloria, -ae, f. --- Sława, chwała

Hereditas, -atis f. --- Spadek

Heres, -edis, m. f. --- Spadkobierca/czyni

Honor, -oris, m. --- Zaszczyt, [wysoki] urząd

Initium, -ii, n. --- Wejście, wstęp, początek

Investigatio, -onis f. --- Śledzenie, badanie

Iudicium, -ii, n. --- Wyrok, sąd, postępowanie sądowe

Ius, -i, n. --- Miejsce urzędowania

Iuvenis, -is, m. /f. --- Młodzieniec/ młoda kobieta

Juris peritus, -i, m. --- Prawnik, jurysta

Lex, -is, f. --- Ustawa, projekt ustawy

Littera [pl], -arum --- Pismo, literatura,

Littera, -ae, f. --- Znak pisma, litera

Memoria, -ae, f. --- Pamięć, wspomnienie

Messalla, ae --- Mesala

Mos, -is, m. --- Zwyczaj

Nodus, -i, m. --- Węzeł, sęk, zawiłość

Numa [Pompilius] --- Numa [Pompiliusz]

Omnis, -e --- Każdy, wszystek

Opinio, -onis, f. --- Mniemanie, pogląd

Oratio, -onis, f. --- Mowa, przemówienie

Orator, -oris, m. --- Mówca

Origo, -inis, f. --- Powstanie, początek

Pars, partis, f. --- Część, strona w procesie

Pater, -tris, m. --- Ojciec

Patronus, -i, m. ---

Peregrinatio, -onis, f. --- Wyjazd [w obce strony], podróż

Populus, -i, m. --- Lud, naród

Pro-veho, -ere --- Przewozić, przenosić, wynosić

Prudentia, -ae, f. --- Roztropność, znajomość rzeczy, mądrość

Res [acc rem], f. --- Rzecz

Res Romana --- Pastwo Rzymskie

Rex, -is, m. --- Król, władca

Rhodus, -i, f. --- Rodos

Roma, -ae, f. --- Rzym

Sanctor, -oris, m. --- Ten, kto ogłasza ustawy, twórca [ustaw]

Sententia, -ae, f. --- Wiedza, znajomość

Socius, -ii, m. --- Towarzysz

Tempus, -oris, n. --- Czas, pora

Testatio, -onis, f. --- Powołanie i przesłuchanie świadka, zeznanie i oświadczenie

Testis, -is, m. f. --- Świadek

Tribunal, -alis, n. --- Trybunał

Urbs, -is, f. --- Miasto

Vir, -i, m. --- Mąż, mężczyzna

Przymiotniki, przyimki i inne,:

Ac [atque] --- [a] i

Ad --- Do, ku

Admirabilis, -e --- Godny podziwu

Alacer, -cris, cre, --- Ochoczy

Alius, -a, ud --- Inny

Alius…. Alius --- Jeden… drugi

Amicus, -a, -um --- Przyjazny

Antiquus, a, um --- Dawny, starożytny

Apud [z acc.] --- U, przy

Autem --- Zaś natomiast

Bonus, -a, -um --- Dobry

Brevis, -e --- Krótki

Civilis, -e --- Obywatelski rzymski

Cum --- Gdy, kiedy

Cum --- Z

Deinde --- Potem, następnie

Divinus, -a, -um --- Boski

Dubius, -a, -um --- Chwiejny, niepewny, wątpliwy

Dudum --- Dawno, od dawna

Ego --- Ja

Enim --- Bowiem, bo

Enim --- Bowiem

Et --- I

Etiam --- także

Facilis, -e --- Łatwy [do zrobienia]

Gentilis, -e --- Należący do tego samego rodu

Graecus, -a, -um --- Grecki

Gravis, -e --- Ciężki

Humanus, -a, -um --- Ludzki

Iam --- Już

Igitur --- Więc, zatem

Illustris, -e --- Świetny, znakomity

In, --- Do, w

Iustus --- sprawiedliwy

Iustus, -a, -um --- Ustawowy, zgodny z prawem, sprawiedliwy, słuszny

Iuvenis, -e --- młody

Legitimus, -a, -um --- Ustawowy, zgodny z ustawą, legalny

Ludi --- Szkolne

Magnus, a, um --- Duży, wielki

Militaris, -e --- Dotyczący wojska

Mox --- Wnet

Multus, -a, -um --- Liczny, wielu

Nam --- Bo, bowiem, gdyż

Naturalis, -e --- Naturalny, przyrodzony, rodzony

Nec num --- [i] nie, ani

Ne-que --- [i] nie, ani

Non --- Nie

Nos --- My

Novus, a, um ---

Novus, a, um --- Nowy

Num --- Czy

Peritus, -a, -um [z gen] --- Doświadczony [w czym], obeznany [z czym]

Perperuus --- Nieprzerwany

Post [acc] --- Za, poza, po [czasie]

Postea --- Potem, poźniej

Praecipuus, -a -um --- Szczególny, wyjątkowy

Primo --- Najpierw, początkowo

Primus, -a, -um --- Pierwszy

Pro [abl] --- Przed, zamiast, na korzyść

Pulcher, a, um --- Piękny

Purus, a, um --- Czysty, nieskazitelny

Que --- i

Romanus, -a, -um --- Rzymski

Romanus, -a, -um, --- rzymski

Saepe --- Często

Sed --- Ale, lecz

Semper --- zawsze

Sine [abl] --- Bez

Studiosus, -a, -um --- Gorliwy, zapalony [do czegoś z gen.]

Summus, -a, -um --- Najwyższy, bardzo wysoki

Suplex, -icis --- Pokorny

Suus, -a, -um, --- Swój, jego, jej, ich

Tamen --- Jednak, lecz

Troianus, a, um --- Trojański

Tu --- Ty

Tuus, -a, -um --- Twój, twoja, twoje,

Una, --- Razem, wespół

Ut [uti] --- [tak] jak

Vero --- Naprawdę, rzeczywiście

Vetus, gen. Veteris --- Stary, dawny

Vivus, -a, -um --- Żyjący, żywy

Vix --- Ledwo, dopiero co

Vos --- Wy

Vulgo --- Pospolicie,

SŁOWNICTWO SENTENCJE OBOWIĄZKOWE

Czasowniki

Cedo, -ere --- Iść, kroczyć

Cedo, -ere --- Iść

Confiteor, -eri, -fessus sum [dep] --- Wyznawać, uznawać,

Convalesco, -ere, valui --- Staje się mocnym, dochodzę do zdrowia, nabieram sił

debeo,-ere --- powinieneś

Demonstro, -are, -avi --- Pokazywać, wskazywać

Derogo, are, avi, atus --- Uchylać, znosić, odbierać moc

Do, -are --- dawać

Do, -are, --- Dawać

Excipio, -ere, -cepi, -ceptus --- Wychwytywać, chwytać, przyjmować, podnosić zarzut,

Fio, fieri, factus sum --- Stawać się

Incumbo, -ere --- kłaść, obciążać [z dat]

Interpello, -are --- Przerywać, niepokoić, dawać znać o sobie, wzywać

Laedo, -ere, laesi --- Kaleczyć, obrażać

Licet, -ere, licuit [nieosob.] --- Jest dozwolone, wolno, można

nasco,-ere --- poznawać

Nascor, nasci, natus sum --- Rodzić się, powstawać [dep]

Nego, -are --- Zaprzeczać

Noceo, -ere --- Szkodzić

Occupo, are, avi, atus --- Zajmować, zabierać

Patior, pati, passus sum --- Znosić, doznawać [acc]

perio,-ire umierać --- wygasać

Pos-sum, inf. Posse --- Móc

probo,-are --- udowadniać

Procedo, -ere, cessi --- Występować, posuwać się, prowadzić proces

Repello, -ere, reppuli, repulsus --- Odpychać, odpierać, odrzucać

Sequor, sequi [dep] --- Iść za kimś, następować po kimś [z acc]

Servo, -are, -avi, atus --- Strzec, przestrzegać czegoś [acc]

Solvo, -ere, solvi, soltus --- Odłączać, wyzwalać

Spondeo, -ere --- Obiecywać, przyrzekać

Traho, -ere --- Ciągnąć [za sobą]

Transfero, -ferre, -tuli --- przenosić

Utor, usus sum --- używać

Rzeczowniki:

Actor, -oris, m. --- Powód

Causa, ae, f. --- Przyczyna, sprawa sądowa

Centum --- Sto

Cogitatio, -onis, f. --- Myślenie, myśl, zamysł

commodum,-i n. --- wygoda, korzyść

Crimen, -inis, n. --- Przestępstwo, zbrodnia, obwinienie,

Culpa, -ae, f. --- Wina

Curia, -ae, f. --- Sąd

Definitio, -onis, f. --- Definicja

Dies, -ei, m./f. --- Dzień, termin

Factum, -i, n. --- Czym, zdarzenie, fakt

factum,-i, n. --- Fakt

Forum, -i, n. --- rynek jako miejsce sądzenia, sąd,

genus,-eris --- ród, plemię

Heres, -edis, m. f. --- Spadkobierca/czyni

Homo,-inis m. , --- Człowiek

Ignorantia, -ae, f. --- Nieznajomość

Initium, -ii, n. --- Wejście, wstęp, początek

Iudicium, -i, n. --- Sąd

Lex, legis1 --- Przepis, ustawa,

Mater --- Matka

Mora, -ae, f. --- Zwłoka, opóźnienie

Mos, moris, m. --- Zwyczaj, obyczaj

Neglegentia, -ae, f. --- Niedbalstwo

Nuptiae, -arum f. [pl] --- Małżeństwo

Obligatio, -onis, f. --- Skrępowanie, zobowiązanie

Pactum, -i, n. --- Porozumienie, układ

Pars- partis, f. --- Strona w procesie

Periculum, -i, n. --- Niebezpieczeństwo

Plus, gen. Pluris, n. --- Większy kawałek

Poena, -ae, f. --- Kara

Princeps, -cipis, m. --- Naczelnik, wódz, cesarz, monarcha

Probatio, -onis, f. --- Dowodzenie

Res , rei, --- rzecz

Reus, rei, m. --- Pozwany, dłużnik

Salus, -utis, f. --- Zdrowie, ocalenie, ratunek

Servitus, -utis, f. --- Niewola, służebność

Solum, -i, n. --- Grunt, ziemia

Species, ei, f. --- Wygląd, postać, rzecz indywidualnie oznaczona

Superficies, -ei, f. --- Powierzchnia

Tempus, -oris, n. --- Czas, pora

Tractus, -us, m. --- Ciąg, upływ [czasu]

UTENDUM ---

Vis, vis, f. --- Siła, moc

Przymiotniki, przyimki, inne:

Alter, -a, -um --- Jeden z dwóch, drugi

Bis --- Dwakroć

Certus, -a, -um --- Pewny

Civilis, -e --- Odnoszący się do obywatela, obywatelski, prywatny, liczący się z interesem ogółu, sprawiedliwy

Dubius, -a, -um --- chwiejny

Idem, eadem, idem --- Zaimek wskazujmy: ten sam

Impossibilis, -e --- Niemożliwy

Indivisus, -a, -um --- Niepodzielny

Ipse --- sam

Malus, -a, -um --- Zły, złośliwy

Nemo --- Nikt

Nemo, dat nemini, acc --- nikt

Nullus, -a, -um --- Żaden

Omnis, -e --- Każdy

Periculosus, -a -um --- Niebezpieczny

Pignus, -a, -um --- Zastaw, zakład

Plus [acc] --- Więcej

Primus, -a, -um --- Pierwszy

Princeps -cipis --- Pierwszy, główny

Prior [compar] pirus --- Pierwszy[znaczeniem]

Prius --- Wcześniej

Pro --- Na korzyść

publicus,-a,-um --- Publiczny

Qui --- W połączeniu is, qui, - ten kto

Quid --- Co

Semel --- raz

Semper --- Zawsze

Sine [abl] --- bez

Supremus, -a, -um [superl] --- najwyższy

Vitiosus, -a, -um --- Dotknięty wadą, wadliwy

---