KOŚCIEC KOŃCZYNY GÓRNEJ.

Kościec obręczy kończyny górnej: obojczyk, łopatka.

OBOJCZYK:

• jest wygięty esowato,

• przykrywa pierwsze żebro,

• posiada 2 końce: barkowy i mostkowy,

• leży dość płytko pod skórą,

• koniec barkowy - spłaszczony od góry ku dołowi,

• koniec mostkowy - płaski, zgrubiały,

• łączy wyrostek barkowy łopatki z wcięciem obojczykowym mostka.

ŁOPATKA: płaska kość kształtu trójkątnego, leży na tylnej ścianie klatki piersiowej między 2 a 7 żebrem. Elementy budowy: posiada 3 brzegi i 3 kąty: brzeg górny, brzeg przyśrodkowy najdłuższy (kręgosłupowy), brzeg boczny (pachowy), kąt górny, kąt dolny, kąt boczny.

• Posiada 2 powierzchnie:

• powierzchnia grzbietowa - jest wypukła, na tej powierzchni odstaje grzebień łopatki, na grzebieniu sterczy wyrostek zwany barkowym, na którym znajduje się powierzchnia stawowa do połączenia z obojczykiem.

• Powierzchnia żebrowa - wklęsła, gładka, posiada zagłębienie - dół podłopatkowy

• dół grzebieniowy i podgrzebieniowy (większy),

• wyrostek kruczy łopatki - jest on lekko zagięty łukowato, sterczy ku przodowi,

• wcięcie łopatki.

Kościec wolny kończyny górnej: kość ramienna, kości przedramienia (k promieniowa i łokciowa), kości ręki (kości nadgarstka, kości śródręcza, palce).

KOŚĆ RAMIENIOWA jest kością długą.

• nasada górna ukształtowana jest w postaci głowy - głowa kości ramiennej, pokryta jest powierzchnią stawową do połączenia z łopatką; głowa jest otoczona rąbkiem zwanym szyjką anatomiczną,

• szyjka chirurgiczna,

• na nasadzie górnej znajdują się guzki kości ramiennej: guzek większy i guzek mniejszy - tworzą grzebienie: grzebień guzka większego i grzebień guzka mniejszego; bruzda międzyguzkowa - dzieli 2 guzki, guzki są miejscem przyczepu dla wielu mięśni;

• trzon - w połowie trzonu znajduje się wyniosłość zwana guzowatością ramienną (miejsce przyczepu mięśnia naramiennego);

• nasada dalsza - dwa zagłębienia:

• dół dziobiasty - ma powierzchnie stawowe do połączenia z wyrostkiem kości łokciowej (bloczek),

• dół promieniowy - do połączenia z k promieniową (główka)

• posiada dwie wyniosłości na końcu dalszym: nadkłykieć przyśrodkowy i boczny - są czestym miejscem przyczepów i więzadeł.

KOŚĆ PROMIENIOWA:

• nasada bliższa - ukształtowana jest ona w postaci główki kości promieniowej, pokryta jest pow. stawową do połączenia z k ramienną, bocznie znajduje się tzw obwód stawowy do połączenia z k łokciową,

• szyjka kości promieniowej - miejsce przejścia szyjki kości w trzon,

• guzowatość promieniowa - przyczep mięśnia dwugłowego ramienia,

• nasada dalsza - bocznie znajduje się wyrostek rylcowaty, na powierzchni przyśrodkowej znajduje się wcięcie do połączenia z kością łokciową.

KOŚĆ ŁOKCIOWA:

• nasada górna - ukształtowana jest w postaci wyrostków: łokciowy i dziosbiasty; między wyrostkami znajduje się zagłębienie bloczkowe, łączy się ona z bloczkiem kości ramiennej; bocznie od wyrostka dziobiastego znajduje się wcięcie promieniowe do połączenia z kością promieniową; poniżej wyrostka dziobiastego znajduje się guzowatość łokciowa,

• trzon,

• koniec dalszy - słabiej rozwinięty, nasada dalsza - główka kości łokciowej. Posiada wystającą wyniosłość zwaną wyrostkiem rylcowaty.

KOŚCI NADGARSTKA - kości różnokształtne. Kości poukładane są w 2 szeregach: szereg bliższy - łączy się z kością promieniową, szereg dalszy - łączy się z kośćmi śródręcza.

Wyróżniamy kości: łódkowata, księżycowata, trójgraniasta, grochowata (szereg bliższy); czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata, haczykowata (szereg dalszy). Kości są pokryte powierzchniami stawowymi z każdej strony.

KOŚCI ŚRÓDRĘCZA. Każda z kości posiada trzon i dwa końce:

• podstawę - pow stawowe do poł z kośćmi nadgarstka,

• dalszy (główka) - pow stawowe do poł z kością odpowiedniego palca.

Pierwsza kość śródręcza różni się tym, że posiada na podstawie siodełkowatą powierzchnię stawową.

KOŚCI PALCÓW. Zbudowane są z tzw paliczków. Każdy palec posiada po 3 paliczki, kciuk posiada 2. Ostatnie paliczki posiadają guzowatość paznokciową.

Połączenia kości kończyny górnej:

• występujące w obręczy kończyny górnej

• występujące w części wolnej

Połączenia w obręczy:

STAW MOSTKOWO OBOJCZYKOWY. Tworzą go 2 pow stawowe: pow stawowa na końcu obojczyka i wcięcie na rękojeści mostka, w jamie stawowej znajduje się krążek stawowy. Torebka stawowa wzmocniona jest więzadłami.

STAW BARKOWO-OBOJCZYKOWY. Tworzą go pow stawowe wyrostka obojczyka. Obecność chrząstki śródstawowej. Występują więzadła: barkowo-obojczykowe, kruczobarkowe. Zakres ruchu: ruchy obrotowe.

Połączenia części wolnej k górnej z obręczą:

STAW RAMIENNY (główka k ramiennej) - połączenia k ramiennej z łopatką. Pow stawowa na głowie k ramiennej jest większa od tej na panewce. Panewka wzmocniona jest przez więzadło kruczoramienne (staw kulisty wolny - duży zakres ruchomości). Staw ramienny pokryty jest przez m naramienny.

STAW ŁOKCIOWY - łączy kość ramienną z obiema kościami przedramiennymi. Będą się na niego składały 3 stawy: ramienno - łokciowy, ramienno - promieniowy, łokciowo - promieniowy bliższy (pow stawowe: wcięcie promieniowe na kości promieniowej i obwód stawowy). Torebka stawowa jest wspólna dla tych 3 stawów. Wzmocniona jest przez więzadła: łokciowe i promieniowe (schodzą one z nadkłykci kości ramiennej), więzadło pierścieniowate (pierścieniem otacza obwód stawowy k promieniowej, wcięcie promieniowe k łokciowej).

Ruchy w stawach:

• między kośćmi przedramienia i kością łokciową,

• ruchy w obrębie dwóch kości przedramienia w obrębie bliższym.

Są to ruchy zginania i prostowania, odwracania i nawracania. Staw łokciowy jest stawem zawieszonym.

Połączenia kości przedramienia:

STAW PROMIENIOWO - ŁOKCIOWY DALSZY (główka k łokciowej i wcięcie łokciowe k promieniowej).

WIĘZOZROST.

Na k łokciowej znajduje się krążek stawowy.

Stawy ręki:

STAW PROMIENIOWO - NADGARSTKOWY - jest to staw zawarty pomiędzy powierzchniami stawowymi k promieniowej i krążka stawowego kości łokciowej, w stawie tym odbywają się ruchy zginania dłoniowego, grzbietowego i na boki.

STAWY MIĘDZYNADGARSTKOWE - łączą poszczególne kości nadgarstka między sobą,

STAW ŚRÓDNADGARSTKOWY pomiędzy kościami bliższego i dalszego szeregu k nadgarstka,

STAW NADGARSTKOWO - ŚRÓDRĘCZNY pomiędzy kośćmi drugiego szeregu nadgarstka a podstawami kości śródręcza.

STAW ŚRÓDRĘCZNO - PALCOWY.

MIĘŚNIE KOŃCZYNY GÓRNEJ.

Mięśnie części wolnej: m ramienia, m przedramienia, m ręki.

Unerwienie mięśni kończyny górnej pochodzi z nerwów splotu ramiennego.

Mięśnie obręczy unerwione są przez tzw nerwy długie - gałęzie wychodzące z pęczku splotu ramiennego.

Mięśnie obręczy - ich czynność związana jest ze stawem barkowym:

• m naramienny - kształt szerokiego trójkąta, leży powierzchownie, pokrywa staw barkowy. Pp - obojczyk, wyrostek barkowy łopatki i grzebień łopatki. Pk - guzowatość k ramiennej. Cz: przywodzi ramię, odwodzi, obraca ramię na zewnątrz i do wewnątrz.

• m nadgrzebieniowy - wypełnia dół nadgrzebieniowy łopatki. Pk - guzek większy k ramiennej. Cz: odwodzenie ramienia. W większości przykryty jest przez m czworoboczny.

• m podgrzebieniowy - wypełnia dół podgrzebieniowy łopatki. Pk - guzek większy kości ramiennej. Cz: obraca ramię na zewnątrz. W większości m ten przykryty jest przez m czworoboczny.

• m obły większy - Pp - dolny kąt łopatki, pk - grzebień guzka mniejszego k ramiennej. Cz: przywodzi ramię i pociąga ramię do tyłu.

• m obły mniejszy - leży pomiędzy m obłym większym i m podgrzebieniowym. Przyczepia się do brzegu bocznego łopatki i do guzka większego k ramiennej. Cz: obraca ramię na zewnątrz.

• m podłopatkowy - wypełnia cały dół podłopatkowy (żebrowa strona łopatki). Pk - guzek mniejszy k ramiennej. Cz: przywodzi ramię i obraca na zewnątrz.

Mięśnie ramienia: Mięśnie zginacze leżą z przodu ramienia, zaś m prostowniki leżą z tyłu.

• m. zginacze

• m dwugłowy ramienia - ma dwie głowy: głowa krótka (przyczep na wyrostku kruczym łopatki), głowa długa (przyczepia się do panewki stawu barkowego). Obie głowy łączą się ze sobą i mają pk na guzowatości promieniowej. Działa na dwie stawy: łokciowy i barkowy.

• m kruczoramienny - przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki i kończy się w połowie długości trzonu k ramiennej (leży w dole pachowym). Cz: podnosi i przywodzi ramię.

• m ramienny - przykryty przez biceps. Pp - w połowie długości trzonu k ramiennej. Pk - guzowatość kości łoakciowej.

• m. prostowniki stawu łokciowego

• m trójgłowy ramienia - posiada 3 głowy: długą (przyczepia się na panewce łopatki), przyśrodkową i boczną (mają swój pp na trzonie k ramiennej). Głowy zrastają się w jeden brzusiec z przyczepem końcowym na wyrostku łokciowym k łokciowej.

• m łokciowy - pp na nadkłykciu bocznym k ramiennej, kończy się na trzonie k łokciowej.

Mięśnie przedramienia. Mięśnie przednie posiadają w większości brzuśćce bliżej stawu łokciowego, natomiast ścięgna w okolicy nadgarstka. Mięśnie te działają na staw łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy, stawy palców.

• GRUPA PRZEDNIA. Cechą charakterystyczną jest to, że posiadają pp w jednym miejscu - nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej.

Warstwa powierzchniowa:

• m nawrotny obły - pk - kość promieniowa, cz: zgina i nawraca przedramię.

• zginacz promieniowy nadgarstka - pk - druga kość śródręcz, cz: zgina nadgarstek.

• m dłoniowy długi - pp -”- ,przechodzi na grzbietową część ręki, przechodzi w rożścięgno, które dzieli się na kilka ścięgien końcowych, które kończą się na podstawach palców. Cz: zgina rękę dłoniowo.

• łokciowy zginacz nadgarstka - pp -jw., biegnie wzdłuż k łokciowej i dochodzi do nadgarstka (k grochowata), gdzie kończy się, Cz: zginanie dłoniowe ręki.

• zginacz powierzchowny palców - pp - jw., przyczepia się również do obu k przedramienia, następnie przechodzi w długie ścięgno, które rozdziela się na kilka ścięgien końcowych. Ścięgna końcowe dochodzą do środkowego paliczka palca od 2 do 5.

Warstwa głęboka:

• m nawrotny czworoboczny - nie dochodzi do palców. Rozpięty między k przedramienia. Cz: nawracanie przedramienia.

• zginacz długi kciuka - pp na k promieniowej, pk w postaci ścięgna końcowego ma na 2 paliczku kciuka.

• GRUPA BOCZNA - m te leżą po stronie grzbietowej, wzdłuż k promieniowej.

• m ramienno-promieniowy - pp znajduje się na bocznym brzegu k ramiennej powyżej nadkłykcia bocznego k ramiennej. Pk - wyrostek rylcowaty k promieniowej. Cz: zgina przedramię w stawie łokciowym.

• m prostownik promieniowy długi nadgarstka - pp znajduje się na brzegu bocznym kości ramiennej. Kończy się na drugiej kości śródręcza po stronie grzbietowej. Cz: zgina i prostuje przedramię w stawie łokciowym.

• m prostownik promieniowy krótki nadgarstka - pp znajduje się nieco niżej od pp m poprzedniego. Pk znajduje się na 3 k śródręcza. Cz: zgina i prostuje nadgarstek.

• m odwracacz - pp - nadkłykieć boczny k ramiennej, dochodzi do k promieniowej. Cz: odwraca ramię.

• GRUPA TYLNA. Mięśnie ułożone są w dwóch pasmach:

Warswta powierzchniowa - mięśnie te mają wspólny pp: nadkłykieć boczny k ramiennej (nadkłykieć prostownika):

• m prostownik palców - dzieli się na 4 ścięgna, które przechodzą na stronę grzbietową dłoni i dochodzą do palców od 2 do 5. Cz: prostuje palce.

• m prostownik palca małego - pp jw., potem oddziela się dodatkowe ścięgno biegnące do palca 5 po stronie grzbietowej. Cz: prostuje 5 palec i przywodzi go.

• m prostownik łokciowy nadgarstka - pp jw., biegnie wzdłuż k łokciowej i dochodzi do podstawy 5 kości śródręcza. Cz: prostuje i odwodzi rękę w str łokciową.

Warstwa głęboka:

• m odwodziciel długi kciuka - pp na obu k przedramienia i błonie międzykostnej. Pk na pierwszej k śródręcza. Cz: odwodzenie ręki i kciuka w stronę promieniową.

• m prostownik krótki kciuka - pp na kości promieniowej, pk znajduje się na pierwszym paliczku kciuka.

• m prostownik długi kciuka - pp znajduje się na kości łokciowej, pk ma na drugim paliczku kciuka. Cz: prostuje i przywodzi kciuk.

• m prostownik palca wskazującego - pp na k łokciowej, pk znajduje się na 2 paliczku palca wskazującego.

Scięgna prostowników przechodząc na grzbiet ręki przechodzą pod pasmem tkanki łącznej, która łączy obie kości przedramienia - miejsce to nosi nazwę troczka troczka prostowników. Ścięgna znajdują się w pochewkach ścięgnistych.

Mięśnie ręki:

• Grupa boczna (tworzy kłąb kciuka) - zawiera mięśnie poruszające kciukiem i pierwszą k śródręcza:

• m odwodziciel krótki kciuka

• m przeciwstawiacz kciuka

• m zginacz krótki kciuka

• m przywodziciel kciuka

• Grupa kłębiku - mięśnie te rozpoczynają się na kościach nadgarstka:

• m odwodziciel palca małego

• m zginacz krótki palca małego

• m przeciwstawiacz palca małego

• m dłoniowy krótki

• Grupa środkowa - trzy m międzykostne dłoniowe przywodzą palce 2,4 i 5 do 3. Jednoczesny skurcz tych mięśni powoduje zginanie bliższych paliczków.

• m glistowate

• m międzykostne grzbietowe

• m międzykostne dłoniowe