strukturalizm, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury


- w XX przewartościowanie związków przyczyna skutek na rzecz pojmowania zjawisk, jako elementów pewnej całości

- pojecie funkcji wypiera genezę

- przedmioty skierowane na spełnianie określonych funkcji bada się jako celowe układy elementów, a zyskują one znaczenie w relacji do struktur całości, a ona to siec stosunków między elementami

- Przedmiot można rozumieć szeroko

- struktura to porządek przedmiotu, to pojęcie struktury wywodzi się z teorii organizmu jako układów elementów nastawionego na wypełnianie zadań życiowych

- już na początku XX w.; myślenie strukturalne m.ni Lukacs, który interpretuje całość procesu historycznego , w obrębie które poszczególne fakty coś znaczą, taka dyrektywa typowa strukturalistom

- Strauss: badanie zjawisk kultur powinno przebiegać w dwóch fazach opis faktów konkretności przechodzi w analizę tych faktów w kontekście całości towarzyszącym im zjawisk

- zajmują się oddziaływaniem struktury na poszczególne elementy - przyczynowość strukturalna. Struktury pojmuje się jako zbiory możliwych przekształceń, którym ulegają składniki

- w sensie epistemologicznym struktura społeczna to zbudowane na jej podstawie modele. Strukturalizm rozróżnia przedmiot badania i przedmiot rzeczywisty . I- szy jest pochodną postępowania naukowego , to efekt produkcji przez poznanie, powinien odtwarzać infrastrukturę zjawiska, a to całość elementów powiązanych, opis tych stosunków istotny. Relacje bada się w aspekcie modelowym; szuka się pokrewieństw formalnych, między strukturami różnych rodzajów, poziomów [izomorfizmów]

- strukturalizm nastawia się na szukanie cech wspólnych [modelowych] w działalności kulturowej człowieka , w języku, sztuce, ekonomii

- teza, o tym, że dany fakt znaczy ze względu na miejsce i funkcję w nadrzędnej całości uzupełniony o założenie, że dzielność kulturowa jest nastawiona na porozumienie, a poszczególne wytwory funkcjonują w obrębie praktyk komunikacyjnych. W procesie porozumienia podstawą jest system reguł gwarantujących czynności nadania i odbioru. Systemy te niezależne od ich użytkowników

- zdaniem Straussa między struktura procesu hist., a praktykami konkretnych osób pośredniczy schemat pojęciowy wpływający na na porządek i charakter aktywności, czyli z samych zachowań nie można rozpatrywać w ich `psychicznej konkretności' , lecz przez odniesienie do schematu

- przekonanie o symbolicznych charakterze zachowań kult.,

- zachowania zyskują znaczenie przez odniesienie do symbolizowanych treści, w relacji do osobników, wyrażających w symbolu swoją psychikę, ale w kontekście systemu jednostek i reguł komunikacyjnych, które umożliwiają powszechny charakter procesu symbolizacji. Przedmioty kultury - znaki, [symbole] opisywane ze względu na ich porządek, układ i wykorzystanie reguł komunikacji

- myślenie strukturalne już w językoznawstwie od de saussera i jego kursu językoznawstwa ogólnego: aby badać język w sposób naukowy, należy traktować go jako system autonomiczny niezależny od rzeczywistości zew. Znaczenie słowa wynika z miejsca znaku w systemie. Język istnieje jako system różnic. [struktura to całość relacji dominujących nad poszczególnymi elementami] kategorie systemu wprowadziła praska szkoła strukturalna. Zadaniem trubieckiego struktura oznacza sposób uporządkowania relacji w systemie fonologicznym, potem rozszerzone: model stosunków w obrębie wypowiedzi

- do komunikacji trza opanować system języka

- wypowiedź jednostkowa [parole] jest pochodna i podporządkowana wobec systemu języka [langue] - to powszechna zdolność mówienia , wypowiedz to empiryczna realizacja uniwersalnej zdolności. w języku jest to, co istotnej jest dla każdej działalności komunikacyjnej , to kompletny zbiór możliwości a wypowiedź przypadkowym ich użyciem

- język bada się z punktu widzenia, ma on charakter synchroniczny, język to dla niego system możliwości wypowiadania się. Podejście diachroniczne zajmuje się następstwem systemów językowych

- to on wyraził dyrektywy badania obiektów kultury w sposób immanentny, a to był postulat badań synchronicznych i przekonanie, że działalność ludzka to realizacja stałych kodów, systemów i konwencji

- Valery: literatura to powszechne zastosowanie pewnych właściwości mowy

- badacze praskiego koło lingw [1926-48] zaczęli od rozwijania koncepcji de saussuera, proponowali badanie języka poetyckiego jako systemu porozumienia funkcjonalnego wobec wartości estetycznych

-narodziny lingwistyki strukturalnej ściśle związane z teorią znaku! Chomksy Hjelmslev przeformowali to trochę i skupili się na strukturze znaczeniowej wypowiedzi i na produkcji sensu. Pojecie systemu znakowego zostało rozszerzone na rożne dziedziny aktywności kulturowej - literatura, mitologia

- semiotykę i strukturalizm w zakresie językoznawstwa można uznać za dwie fazy rozwóju metody zaproponowanej przez de saussura

- strukturaliści czescy: Trubiecki, Jacobson, Mukarovsky skupieni wokół koła praskiego: aby badać historycznie jakikolwiek fakt kulturalny, wcześniej należy określić prawa sytemu do którego należy. Utwór literacki jest taka forma wypowiedzi, która należy odnosić do systemu norm i wartości estetycznych związanych z powstaniem i odbiorem. Celem badania powinna być sama literackość

- po formalizmie strukturalizm zainteresowany językowa materia literatury: dzieło literackie uzależnione od tradycji i systemu języka funkcjonuje w społecznym procesie, każdy wypowiedź to przekaz krążący od nadawcy do odbiorcy, ale utwór poetycki spełnia funkcje estetyczną i ona określa charakter komunikacji w poezji

- zdaniem mukorovskiego dzieło sztuki to struktura, tj. system składników zorganizowanych w złożona hierarchię, zespoloną przez dominację jednego ze składników nad innymi

- utwór literacki to tekst językowy zawierający poziom fonologiczny, leksykalny i zdaniowy

- jednym z osiągnięć koła było odkrycie fonologii , dyscyplina ta uprawiana przez trubieckiego wpłynęła na rozwój ruchu, zapłodniła badania nad językiem poetyckim na najniższych poziomach

- mukarovsky analizował takie czynniki jak instrumentacja, tembr, intonacja budowa syntaktyczna w tworzeniu znaczenia tekstu. Udowodnił ze pewne element np. słowo, mają charakter dynamiczny, każdy element wypowiedzi uzyskuje pełen sens poprzex włączenie go do jednostki nadrzędnej

- funkcja poetycka modeluje semantykę utworu , obraz literacki cechuje osłabiona więź z rzeczywistością, dynamika znaczeniowa kontekstu potęguje wielość jego odniesień , bo istotna cechą poezji jest wieloznaczność,

- odniesienie utworu do rzeczywistości nie zależy od twórcy, jest to zapośredniczone przez jego szczególna strukturę - ważne są tu wszystkie elementy tekstu

- jako nastawienie na sam komunikat funkcja poetycka neutralizuje powiązania utworu ze światem zewnętrznym , jego zdaniem postawa estetyczna posiada granice społeczne i historyczne , jest wytworem norm i wartości funkcjonujący h w danej epoce

- w teorii komunikacji range podmiotu sztuki posiada też aktywny odbiorca

- struktura jest każde poszczególne słowo samo w sobie, ale by było odebrane jako struktura musi być tworzone na tle określonych konwencji artystycznych przekazanych przez tradycje i tkwiących w świadomości i twórcy i odbiorcy, ten system dla Makarowskiego to „język sztuki”

- w wypadku języka poetyckiego to system nadbudowany nad językiem naturalnym , jego reguły maja przyciągać uwagę odbiorcy na konstrukcje przedmiotu artystycznego

- budowa dzieła literackiego w ujęciu komunikacyjnym znajduje nowa motywacje: dzieło sztuki to przekaz , jest tak zbudowane by zrozumiał je odbiorca ale by zrozumiał je jako fakty artystyczny , to komunikat estetyczny, takie ujecie powoduje skupienie się na składnikach dzieła i na tych aspektach, które powodują ze literatura jest zrozumiana

- system literatury jawi się jako układ norm i konwencji , wspólny autorowi i czytelnikom kod

- badacze ze szkoły praskiej określili rozwój literatury jako rozwój struktur estetycznych

- połączenie diachronii i synchronii w badaniach widać w kategorii struktury literackiej, kiedy traktowana jest jako j proces

- dzieło literackie to struktura bo tworzy dialektyczna całość znaczeniową, zmieniająca sens w zależności od kontekstu [nadrzędnej struktury literackiej jak gatunek]

- podstawową jednostką procesu historycznego w literaturze stanowi nadrzędna całość, na tle której utwór ukazuje znaczenie

- Vodicek mówi, że struktura literacka jest przedmiotem naukowym

- w dziele praktyka artystyczna to realizacja lub zaprzeczeniem immanentnego dla literatury systemu wartości

- działalność twórcy to oddziaływanie struktury na własne elementy

- dzieła mogą uzyskać 2 typy znaczeń; wynikające ze stosunku utworu do naczelnych tendencji rozwojowych struktury literackiej, oraz estetyczny zależne od czytelnika. Jego zdaniem głównym celem wszystkich dziełem jest cel estetyczny, w literaturze dominuje nastawienie na opis dzieł jako mechanizmów funkcjonalnych, wywołujących efekt

- historia literatury powinna tez badać recepcje, czyli badania stosunku społeczeństwa do norm literackich

- Vodicek mówi o genezie artystycznej czyli stosunku do tradycji literackiej, autor pojmowany jest w funkcji twórcy, ideologia to składnik konstrukcji znaczeniowej dzieła

- Lukacs dany utwór znaczy po wpisaniu go do większej całości myśli o konkretnym procesie historyczny,

- vodicka rozumie kategorie struktury literackiej jako niejako przekrój synchroniczny

Przez dzieje literatury, element napięcia między elementami tej samej struktury. Dla nie przejście z jednej struktury do drugiej to mechanizm przeciwstawiania się jak przyczynie zmian literackich , podobnie ja u de saussera rozwój języka to następstwo systemów literackich

- i tak synchronia przechodzi w diachronie, a ta zawsze pyta jak wyglądają fenomeny przejścia i wyczerpania się danej struktury

- literatura u nich staje się przedmiotem lingwistyki, ob. Jest konstrukcją językową, badana za pomocą metod lingwistycznych bo stanowiła rzeczywistość systemową, strukturę struktur

- Jacobson jeden z twórców szkoły czeskiej, wyszedł z inspiracji formalizmem, które przeformułował a skończył badając poezje gramatyki, dla niego przedmiotem nauki o literaturze jest literackość, czyli czy dany utwór jest dziełem literacki. Oddzielał przedmiot badania od rzeczywistego bytu literatury

- pyta co przekształca komunikat językowy w dzieło sztuki

- określenie funkcji poetyckiej jako nastawienia na sam komunikat, skupienie na komunikacie dla niego samego

- dla Jacobsona poetyckość jest jedną z właściwości każdej wypowiedzi językowej, a utwór poetycki to nic więcej jak komunikat językowy, realizuje ogólne mechanizmy mowy i uczestniczy w powszechnych procesach komunikacji. Poza informacją spełnia funkcję ekspresywną, apelatywną i metajęzykową. Jako proces celowo zorganizowany spełnia funkcję poetycką. Funkcja ujawnia się w każdej wypowiedzi jako jej nacechowanie estetyczne, a w komunikacje poetyckim staje się funkcja dominującą. Interesuje go przedmiotowe nastawienie komunikatu, nad tymi cechami wypowiedzi, które zmieniają ją w dzieło sztuki- są to cechy językowe

- wypowiedz poetycka wykorzystuje powszechne mechanizmy mowy

- dana wypowiedz to kombinacja części składowych czyli zdań, wybranych z inwentarza możliwych części składowych [kodu]

- w inwentarzu możliwych części składowych dominują stosunki metaforyczne, w szeregu językowym dominują stosunki oparte na metonimii [przyległości]

- poezja to Partyka, w której ekwiwalencja teryzująca stosunki elementów w kodzie, zostaje przeniesiona w organizację dyskursu rozwijającego się zgodnie z zasadą przyległości

- funkcja poetycka jest metaforyzacją szeregu językowego

- dla niego metafora to sytuacja w której 2 elementy języka wiążą się ze sobą na zasadzie podobieństwa

- komunikat poetycki cechuje powtarzalność figur dźwiękowych, a ta wyzwala podobieństwo znaczeniowe

- funkcja poetycka ma pogłębiać wyczuwalność znaku, a słowo w poezji ma być odczuwane jako słowo, a nie reprezentant przedmiotu

- relacja znak słowny -referent istotna dla wszystkich mimetycznych koncepcji literatury zastąpiona relacją wewnętrzną; stosunek elementów znaczących do znaczonych, on konstytuuje znak

- znaczenia poetyckie [za de sausserem] maja charakter wewnątrzjęzykowy, są wynikiem organizacji elementów znaczących. Układ różnic i podobieństw brzmieniowych implikuje struktury znaczeniowe, które wytwarzają niepowtarzalne obiekty semantyczne

- operacje poetyckie podkreślają semantyczne obciążenie wchodzących w jego skład słów, znaki artystyczne zyskują motywację

- poezja zostaje ujęta jako aktywność znosząca konwencjonalny charakter relacji elementów znaczących i znaczonych, przywracając motywację naturalną

- anafory czy kalambury to środki których celem jest podkreślenie jedności mięzy dźwiękiem a znaczeniem, te operacje są twórczym wykorzystaniem gramatycznego szeregu

- Jacobson bada uzyte kategorie fleksyjne ich częstotliwości pozycje w wersie, opisuje fonologiczna budowę rymów. Cały czas jest w obrębie struktury wiersza określając jego semantykę posługuje się opozycjami językowymi, w interpretacji znaczenie nie wynika poza to co wynika z zasad mowy. On opisując utwór na poziomie organizacji bada warunki wytwarzania sensu poetyckiego , wskazuje na możliwości semantyczne poezji ukryte w jej budowie

- nie szuka języka poetyckiego

- poetyckość to nie system czy dialekt to funkcja. Jest jeden język i wiele praktyk funkcjonalnych, a one podlegają zasadom gramatycznym, choć różnie je wykorzystują

- dlatego poetyka powinna być częścią językoznawstwa

- badania nad `poezją gramatyki' maja konstytuować gramatykę poezji

- jego koncepcja znaczeń gramatycznych to fundament poetyckości

- jednym z podstawowych założeń strukturalizmu , sformułowanych już przez de Saussera jest przekonanie o nieświadomych charakterze działań językowych. Wszystkie operacje w procesie mówienia dokonują się poza świadomością, automatycznie, dotyczy to zwłaszcza potocznej komunikacji nastawionej na użyteczny charakter języka

- Jaboson podkreśla rolę intuicji i nieświadomości w kreacji artystycznej ale zaprzecza, że te cechy opisują tylko wybrane jednostki , geniusz to geniusz gramatyczny, zdolność tkwiąca w każdym użytkowniku języka

- w kwestii tego co i jak rozwija wielką różnorodność wśród poetów badacz nie pomijał roli historycznej w rozwoju sztuki

- chciał aby dialektyka światopoglądu poety wyłaniała się z ukształtowania jego poezji

- strukturalna koncepcja wzbogacona o badania nad narracją artystyczna w oparciu o model lingwistyczny. Paradygmat- układ równorzędnych możliwości generowania tekstu. Syntagma- szereg oparty na przyległości elementów tworzących wypowiedź. Poetyka lingwistyczna zajmuje się teraz językowymi poziomami tekstu [zdaniowym lub np. morfologicznym] badała efekty znaczeniowe wynikające z pozycji różnych elementów gramatycznych w układach paralelnych

- badania nad narracją traktują tekst jak globalną strukturę semantyczną

- Strauss o mitach: mit to zjawisko językowe, etnolog wyróżni w nim 2 wymiary: horyzontalny z narracją o przeszłości, nieodwracalna, to parole mitu , oraz horyzont wertykalny czyli rozmaite wersje tych samych elementów historii powtarzające się działania tworzą stały porządek wartości danego społeczeństwa, to langue mitu

- każda jednostka mitu - mitem, funkcjonuje w odniesieniu do tych dwóch wymiarów , historia integruje mitem

- dla Strauss strukturalna analiza opowiadania, bazując na modelu lingwistyki ma 2 postawy do wyboru: traktować ten model na zasadzie homologii lub analizować w oparciu o lingwistyczny opis wypowiedzi

- w 1 przypadku oparto się na rozróżnieniu 2 aspektów wypowiedzi [na poziomie najogólniejszym dzieło jest historią i wypowiedzią]

- obiektem zainteresowań strukturalizmu staje się przedewszystkim historia, taktowana jako niezależne od materiału semiotycznego opowiadanie. Oni za Poppem zajęli się schematami fabularnymi występującymi w określonych korpusach tekstów [miejsce bajki zajmowała np. kryminały] posługiwali się pojęciem funkcji jako najmniejszego segmentu historii odniesionego do działań i zdarzeń

- postacie maja określone funkcje a określa je udział w sferze działań

- na historie składają się 2 poziomy: poziom funkcji i działań, pozwala to traktować opowiadanie jako jedno wielkie zdanie

- dużo z badaczy skupia na się na stylu wypowiedzi literackiej ujmowanej jako produkt indywidualności twórczej strukturaliści przeciwnie interesuje ich historia opowiadanie niezależne od materiału semiotycznego

- czynnikiem integrującym jest wypowiedz lub narracja , włącza schematy fabularne w istotne dla społeczeństwa systemy wartości, ujawniające się w sytuacji opowiadania. Punkcie widzenia, komunikacji literackiej

- gramatyka opowiadania rządzona jest przez uniwersalne, nieliterackie kody narracji i zyskuje znaczenie, gdy zostaje zaktualizowana w systemie literatury. Ten system to funkcja określonego porządku społecznego

- pierwszym krokiem w analizie jest wydzielenie poziomu tekstu i ich elementów [ inaczej historia i wypowiedz, lub poziom funkcji i narracji] następnie trzeba ustalić powiązanie między tymi poziomami. Mają one porządek hierarchiczny - jednostka podstawowa znaczy po włączeniu jej do poziomu wyższego

- sens opowiadania ujawnia się na końcu

- Todorov wyróżnia 3 aspekty opowiadania; semantyczny [teść], syntaktyczny [kombinacje jednostek narracyjnych], oraz werbalnych [ dotyczy zdań przekazujących opowiadanie]. Skupia uwagę na składni narracji, abstrahując od językowego charakteru jej jednostek i podporządkowując semantykę konstrukcjom syntaktycznym

- opowiadanie opiera się na sprzeczności między immanentnym systemem a porządkiem życia, zdaniem todorova sens opowiadania jest immanentny , wynika z kombinacji elementów ingerencji ich poziomów. Można go opisać za pomocą analizy syntaktycznej, choć nie określi ona znaczenia utworu narracyjnego

- germinas chce opisać elementy struktur semantycznych, generujących każdy typ narracji. Dla niego [za Hjelmslevem] każda wypowiedź zawiera plan wyrażania, oraz plan treści. On opisuje jednostki ze struktur głębokich odmiennych pod względem manifestacji

- analizę jednostek semantycznych rozpoczyna od wyróżnienia semów: tworzą one człony podstawowych struktur znaczeniowych , nie maja odpowiedników na planie wyrażania ale ich kombinacje - klassemy mogą być manifestowane na tym poziomie. Mam 2 typy klassemów: akanty - podmioty czynności i predykaty jednostki integrujące jak funkcje. W palnie manifestacji semiotycznej klassemom odpowiadają leksemy, akanty realizują się jako role narracyjne przepisane poszczególnym postaciom opowiadania, a predykaty jako konkretne działania i właściwości. Jeden akant może być manifestowany za pomocą różnych aktorów ,a jeden predykat w różnych zachowaniach. Jednostki semantyczne narracji mają wartość relacyjną

- germinas wyróżnia on niewielka liczbę aktnów obecnych w opowiadaniu nadawca- przedmiot - odbiorca: pomocnik- podmiot- przeciwnik. W strukturze głębokiej można opisać również rodzaj powiązań tych akantów w styngmanty narracyjne: liczba funkcji jest ograniczona

- akanty to nie tylko osoby, to może być np. zdrowie, czy miłość kategorii abstrakcyjne. Opis uniwersum semantycznego, polegający na wydzielaniu w konkretnym tekście narracyjnym akantów i predykatów to nie sztuka dla sztuki, badacz posługuje się tym w celu rekonstrukcji modelu ponadliterackiego, on chciał stworzyć teorię semantyczna aktualną dla wszystkich możliwych opowiadań

- głosi on, że istnieją struktury semantyczne niezależne od artykulacji językowych, oraz, że kultura jest zbiorem systemów znakowych, manifestujących te struktury , praca sensu określa wszystkie rodzaje praktyki ludzkiej

- w planie treści wyróżnił nie tylko gramatykę narracyjną, ale głębszy poziom kategorii i operacji logicznych. Jego zdaniem sama forma wyrażania manifestuje się w różnych materiałach semiotycznych. Gramatyka narracji miała charakter translingwistyczny, badał strukturę semantyczną ukryta w rożnych typach aktualizacji znakowych, ale to szukanie sensu, który się wymyka, obiektem semiotyki stają się niezliczone formy znaczenia

- zatem semiotyka przyjmuje za obiekt dociekań struktury analogiczne do języka, skupia się na znaczeniach i szuka powszechnych dla danej kultury reguł wytwarzania sensu. Zatem badający znaki nie można uciekać od elementów znaczących, określający h każdy tekst kulturalny



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
formalizm rosyjski, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
hegel, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
semiotyka, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
Hermeneutyka, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
psychoanaliza, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
arystoteles i narodziny poetyki, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
Pozytywizm tain'a, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
kant, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
intertextual, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
Estetyka klasycyzmu francuskiego, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
fenomoenologia ingarden, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
przełom natypozytyw, Studia, Teoria badań nad rozwojem literatury
Strukturalizm I, Teoria Badań Literackich
Strukturalizm I, Teoria Badań Literackich
Strukturalizm II, Metodologia badań literackich
charakter badan nad pokojem i bezp, Bezpieczeństwo nardowe, Teoria Bezpieczeństwa
STRUKTURALIZM I, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Kierunki badań nad determinantami struktury kapitału przedsiębiorstwa a Polsce
Humanizmbylp26, Humanizm-to początkowo ruch umysłowy zmierzający-przez studia nad językami i literat

więcej podobnych podstron