Tech. robót budowl - nauka dot. metod przetwarzania surowców, mater., posługująca się odpowiednimi elem. nauk zarządz. ekonom.
NORMA- kryterium rozwiązań, służy do projektowania. Wykonanie procesu w jak nakr. czasie. Podstawową N.P. jest N.czasu. NORMY TECHNICZNE
I. Normy określające właściwości 1)Przedmiotowe *pełne *niepełne 2)Czynnościowe (*metod badań *procesów technolog. *metod postępowania) 3.Pojęciowe (*symboli literowych *symboli graficznych *terminologiczne)
II. Normy określające nakłady 1.Pracy (*czasu pracy robotników *czasu pracy maszyn *kontów i płac 2.Materiałów (*zużycia mater *składowanie *zapasów *kosztów) 3.Środków pracy (*wykorzystanie sprzętu *zasobów (rezerw) środków produkcyjnych.
Zadaniem normowania technicznego w budow jest 1Opracowaie podstawowych norm produkcji budowlanej ,tj. normy czasu(pracy ręcznej lub pracy maszyny), normy wydajności robotników lub maszyn, normy zużycia materiałów i inne. 2.Prawidłowe i oszczędne wykorzystanie w produkcji pracy robotników maszyn i materiałów. 3.Jest to podstawa do planowania organizacji pracy na budowie obiektu. 4.Jest to podstawa do obliczenia wynagrodzenia pracowników. 5.Jest to podstawa do obliczeń kosztorysów
Norma czasu(pracochłonności) jest to czas w którym zostanie wykonana jednostka rzeczowa procesu przy prawidłowej organizacji pracy,; mierzymy w roboczo -godzinach na jednostkę rzeczową [ r-g (m-g) /jednostka rzeczowa (1t, 1m3, 1m2,1szt)]-jednostka normy czasu
Funkcje N.Czasu: 1) organizacyjna 2) motywacyjna 3) planistyczno - rozliczeniowa
Procesy budowlane: 1.Pomocnicze(dostawa materiału)⇒ 2.Zasadnicze(wykonywanie ław) 1+2[złożony proces bud]⇒procesy proste⇒operacje robocze⇒czynności robocze⇒ruchy robocze.
N. czasu (pracochłonności) dzielimy na:
*elementarne dotyczące czasu wykonania deskowania, czasu betonowania, czasu zbrojenia
*scalone dot. wykonania, ale w całości np. 1m3 ław
NORMA ZUŻYCIA MATERIAŁU: jest to ilość materiału potrzebna do wykonania jednostki elem. bud., obejmuje ona norme podstawową, normę odpadów, normę strat i manka; wyraża się ją.
N2=[jedn. rzeczowa/1 jedn. elem rzeczową] szt/m2 mb/m2
PRZEDMIAR oznacza obliczenie objętości robót przy wykonaniu elem. bud. na podstawie projektu techn.(rys.) OBMIAR-obliczenie objętości robót na podstawie wykonanych robót.
NORMA PRACY -określenie niezbędnej ilości pracy żywej lub maszyn. Miernik nakładu pracy
NORMA WYDAJNOŚCI- liczba j.p. jaka winna być wykonana w określonych war. org.-techn. w jedn. czasu
METODY ORGANIZACJI BUDOWY 1. Met. pracy równomiernej(rytmicznej)-gdy jest kilka obiektów do wybudowania lub jest jeden duży, który można podzielić na części. Polega ona na podziale obiektu(budowy) na pewną liczbę części o jednakowych ilościach robót zwanych działkami, powierzonych do wykonania stałym brygadom o niezmiennym składzie, które przechodząc z jednej działki na drugą wykonują stale tą samą pracę. met. pracy równoległego wykon. 2. met potokowa 3. m. mechanizacji kompleksowej złożonych prac budowlanych 4. m. budownic. uprzemysłowionego 5. m. sieciowe
WARUNKI WPROWADZANIA METODY PRACY RÓWNOMIER. 1. Obiekty muszą być zaprojektowane w jednej technologii 2.Musi istnieć podział obiektu na działki 3.Działki powinny mieć jednakowa objętość robót 4. Określenie cyklu -cykl jest to czas wykonania procesu na danej działce. Cykl powinien być stały tzn. wszystkie procesy powinny być wykonane w tym samym czasie 5. RYTM -czas, jaki upływa pomiędzy wejściem na działkę jednej brygady, a czasem wejścia następnej.
1 RÓWNOMIERNOŚĆ PRACY- w każdej jedn. czasu wykonywana jest ta sama ilość robót danego rodzaju
2 RÓWNOLEGŁOŚĆ ROBÓT- praca na różnych dział. jednocześnie, a procesy przebiegają przez wszystkie działki
3 CIĄGŁOŚĆ PRACY- każda brygada zajmuje dział. na pewien czas, a przechodząc na nową dział. ma zapewnioną ciągłość robót
Mówimy o metodzie pracy równomier. w a)w obiektach jedno-typowych b) w obiektach jednorodnych c)w obiektach niejednorodnych
DZIAŁKA ROBOCZA- wielkość powinna być do siebie zbliżona (różnica do10%), zakres robót podobny.
FRONT PRACY- przestrzeń w obrębie której zespół wykonuje swoje zadanie
FRONT ROBÓT- część obiektu przekazana zespołowi do wykonania procesu. F.P. < F.R.
MINIM. LICZBA DZ. ROBOCZYCH- N>nb+tpt/r N-liczba działek na 1 kondyg, nb- liczba brygad realizująca proc. podstaw., tpt - t przerwy technolog., r - rytm
Harmonogram - rys który przedstawia przebieg procesów w czasie 1)wybór procesu, który jest najbardziej pracochłonny i dobieramy zespół robotników do wykonania tego procesu i dla tak dobranej brygady obliczamy czas trwania procesu. 2)Dobieramy składy brygad dla pozostałych brygad, tak aby czas wykonania był taki sam jak dla procesu najbardziej pracochłonnego.
3) Określenie rytmu pracy rytmicznej. T=m*t+r(n-1)
Zastosowanie pracy rytmicznej w budynkach jednorodnych. Obiekt jednorodny-charakteryzuje się jednakową technol. wykonania obiektów poszczególnych elem. a działki na jakie można podzielić nie różnią się długością, powierzchnią lub przestrzenia zabudowy. Zaliczamy tu budynki wielosekcyjne, obiekty liniowe np. nawierzchnie dróg, ulic, placów, rurociągi podzielona na odcinki o różnej długości lub powierzchni.
Etapy projektowania pracy rytmicznej w obiektach jednorodnych 1.Zaprojektowanie tzw. prowadzącej jednostki produkcyjnej dla powierzonego jej procesu roboczego na najmniejszej działce budowy wymagająceg najdłuższego czasu wykonania i liczymy czas wykonania procesu 2.Czas pracy jednostki prowadzącej na pozostałych działkach ustala się zwiększając czas ustalony dla działki najmniejszej proporcjonalnie do wielkości poszczególnych działek dn= Dn /Dmin dn- wskaźnik proporcjalności Dn -wielkość działki najmniejszej Dmin -wielkość działki n-tej 3.Skład liczbowy innych jednostek prod. wyk. pozostałe procesy ustala się przy założeniu, że czas ich pracy na działce najmniejszej jest taki sam jak brygady prowadzącej 4.Ustalenie rytmu pracy rytmicznej w/g formuły
r = to min+1 to min-cykl pracy na najmniejszej działce
Budynki jednotypowe można podzielić na działki o jednakowych obj. robót Obiekty -jednorodne (można podzielić na działki różniące się obj robót -niejednorodne)
Metoda pracy rytmicznej w obiektach niejednorodnych: Obiekty niejednorodne to obiekty o takiej samej konstrukcji poszczególnych elementów na poszczególnych działkach w związku z tym technologia wykonywania procesów jest taka sama, ale elementy obiektów różnią się wymiarami, różne są wymiary belek, ścian dlatego nie można ich podzielić na proporcjonalne części.
Polega na dobraniu brygad do wykonywania poszczególnych procesów. Tak organizujemy czas pracy, żeby brygady nie miały przestojów, z jednej działki przechodzą na drugą. Ta metoda wykorzystywana jest do zapewnienia ciągłości pracy brygad.
Harmonogram budowlany-przedstawia przebieg procesów w czasie oraz zapotrzebowanie na zasoby niezbędne do realizacji tych procesów, i jest on wynikiem planowania. Rodzaje harmonogr.:
1) belkowy 2) cyklogram 3) obrazkowy 4) met. powierzchniowa 5) sumowy
KLASYFIKACJA HARMONOGR.:
I. 1)h. dyrektywne - obejmują realizację całego przedsięwzięcia inwestyc. -budowlanego, wykonywane są na etapie planowania wstępnego i nie są zbyt szczegółowe. 2)h. Ogólne - stanowią one plan przebiegu realizacji pojedynczego obiektu budowlanego lub kilku (2-3). 3)h. Szczegółowe - dotyczą części obiektu lub poszczególnych procesów.
sporządza się h. pochodne dotyczące zużycia materiałów, zapotrzebowania na środki finansowe i zatrudnienia maszyn i urządzeń budowlanych oraz zatrudnienia pracowników.
II. 1)h. zadań rzeczowych -przebieg realizacji zadań w czasie 2)h. pochodne
III. 1)h. zespołów obiektów 2)h. realizacji poszczególnych rodzajów robót 3) h. realizacji poszczególnych obiektów
Postać harmonogramu(3 części):
Część: 1-zestawienie analityczne;2-część graficzna; 3-wykresy sprawdzające;
W budownictwie stosowane są dwie metody planowania realizacji przedsięwzięć:1)metoda graficzna,2)metoda matematyczna oparta na metodach sieciowych t=Q/Nw NW=8*n/NP n- liczba pracowików w brygadzie NW-norma wydajności NP- tabela z KNR-u
Harmonogramy wykorzystujemy przy planowaniu oraz do sterowania procesów budowlanych.
Harmonogramy materiałowe: powinno się sporządzać dla materiałów zużywanych w sposób masowy na budowle i takich które limitują terminy wykonywania budowy, np. urządzenia wyposażenia budowy.
Składają się one z 3 wykresów:1)wykresu zużycia materiału, 2)wykresu dostaw materiału, 3)wykresu zapasów materiału.
Można je sporządzać w sposób analityczny lub wykreślny.
Zakładamy, że nie ma problemu z zakupem danego materiału i nie trzeba dużo przechowywać. Zamawiamy 1,2 dni wcześniej przed terminem używania danego materiału.
Zapas musi spełniać dwa warunki:1)powinien być taki, żeby zapewnić ciągłość realizacji procesów, 2)koszt utrzymania zapasu musi być minimalny.
Koszt utrzymania zapasu: KL=KZ+KT+KM+KSTRAT 1) koszt zakupu materiału(dostawa), 2)koszty związane z transportem, 3)koszty magazynowania w przedsiębiorstw i utrzymania(zapasu), 4)koszty strat jakie ponosimy, gdy brakuje nam materiału.
Sfera zaopatrzenia budowy leży w zakresie logistyki (przepływanie dóbr od dostawców do odbiorców).
Metoda matematyczna planowania budowy w oparciu o modele sieciowe: Systemy informatyczne:1)PERT MASTER, 2)MS PROJECT, 3)PLANISTA-głównie do inwestycji budowlanych.
Modele sieciowe stanowią grafy i analizowane są zgodnie z teorią grafów.
Modele graficzno-matematyczne, np. rysunek opisany wzorami matematycznymi.
Modele sieciowe - techniki opracowania:
1)jednopunktowa, 2)dwupunktowa-proces budowlany przedstawiany jest za pomocą 3 elementów.
Klasyfikacja modeli z uwagi na ich strukturę: 1)modele sieciowe deterministyczne, w których przyjmuje się czas trwania procesu jako stały i stałą strukturę modelu sięciowego, 2)modele stochastyczne, w których przyjmuje się że czasy trwania procesów są zmienną losową, a struktura modelu zmienna, tzn. że poszczególne procesy zachodzą z określonym prawdopodobieństwem (zwykle do prac remontowych na obiektach budowlanych)
Wyróżnia się 3 metody analizy modeli sieciowych:
1.analiza modeli w funkcji czasu 2.analiza modeli w funkcji zasobów
3.analizy modelu optymalizacji uwzględniające ograniczoność zasobów ad.1 a) obliczenie najwcześniejszych terminów rozpoczęcia i zakończenia procesów (od początku mod. sieciowych) b) obliczenie najpóźniejszych terminów rozpoczęcia i zakończenia procesów (od końca mod. sieciowych)
c) obliczenie luzów czasowych a przede wszystkim rezerw całkowitego zapasu czasu d) wyznaczeniu proc. krytycznych (proc krytyczne to te dla których całkowity zapas czasu w mod sieciowym jest najmniejszy lub = 0) e) określenie możliwie najkrótszego czasu trwania budowy
Drogę krytyczną tworzą proc z zerowym zapasem. Jeżeli jest kilka dróg krytycznych wówczas wybieramy tę dłuższą. Proc kryt. są to proc które należy wykonywać terminowo. Prawidłowo zaplanowany proces powinien zawierać <30% proc kryt.
ad.2 polega na określeniu rozkładu w czasie niezbędnych zasobów (ludzie, maszyny)
Esogram pokazuje zapotrzebowanie w sposób narastający.
Praktyczne zastosowanie programów: 1. do planowania pracochłonności wykonywania procesów całego przedsięwzięcia i zatrudnienia pracowników 2. określenie maksymalnych i minimalnych ilości zasobów (w postaci krzywej pracowników materiałów 3.określenie przerobów finansowych i planu finansowego 4. kontrola zaangażowania zasobów poprzez nanoszenie na esogramy (planowanie) rzeczywistego zużycia zasobów
ad.3 optymalizacja -planowanie budowy z uwzględnieniem ograniczonej liczby pracowników- wyrównywanie zasobów
ZAPLECZE PROD. BUDOWLANEJ
Zaplecze w budown. można podzielić na: 1. zaplecze budownictwa:- różne zakłady przemysłowe i usługowe pracujące na potrzeby budownictwa np. huty, przemysł metalurgiczny
-przedsiębiorstwa, obiekty, urządzenia z których korzysta wiele przedsiębiorstw bud np. infrastruktury- woda, en. elektr
2. zaplecze budowy: -zaplecze bezpośrednie (zagospodarowanie placu budowy): urządzenia, maszyny, obiekty służące do wznoszenia budynku i znajdujące się wokół niego -zaplecze pośrednie: znajdujące się poza placem budowy.
Podział zaplecza w budown. pod wzgl.:
a) funkcjonalnym:- produkcyjne- socjalno-adm - usługowe
b) konstrukcji obiektów:- stałe nierozbieralne - rozbieralne
- przenośne- przewoźne c) czasu użytkowania:- tymczasowe- półstałe- stałe d) rodzaju wyposażenia:- maszyny- urządzenia- sieci instalacyjne- energetyczne- sanitarne- wodociągowe
e) zabudowania i zadaszenia:- budynki - wiaty- drogi i place- ogrodzenie
W skład zaplecza socjalno-adm wchodzą:
1.obiekty socjalno-bytowe placów budów 2.obiekty adm-biurowe zarządów przedsiębiorstwa i budów3.obiekty higieniczno sanitarne placów budów i inne
W skład zaplecza usługowego wchodzą: 1.sieci i urządzenia instalacyjne (elektr, cieplne, wodociąg i kan., sprężonego powietrza, itp.) 2.drogi kołowe (czasem szynowe), zapory wodne 3.place, parkingi i inne urządzenia dla potrzeb transportu bud 4.bazy usługowo-naprawcze urządzeń budowl i transp 5.magazyny materiałów pędnych 6.zabezp ppoż 7.ogrodzenia
Elementy konieczne budów (placów budowy): 1.ogrodzenia (bezpieczeństwo, ochrona przed kradzieżą)2.drogi 3.tymczasowa sieć wodociągowa (cele gosp. i ppoż.) 4.sieć elektryczna 5.sieć kanalizac 6.place składowe i magazyny 7.obiekty biurowo-socjalne
Zasady przy projektowaniu zagospod. placu bud:1.optymalne ograniczenie wyposażenia placu budowy
2.wykorzystanie lokalnego istniejącego uzbrojenia i urządzeń 3.koordynacja wykorzystania przez wszystkich uczestników przedsięwzięcia inwestyc. wyposażenia budowy 4.tworzenie wspólnych centralnych elem. wyposażenia placu bud dla wszystkich wykonawców 5.uwzględnienie dynamiczności bud tzn. zmiany rodzaju realizowanych proc bud i przemieszczania się frontu robót 6.możliwość wykorzystania urządzeń placu bud do wykonania inwestycji podczas jej eksploatacji do innych celów 7.urządzenie placu budowy w sposób umożliwiający oddawanie obiektów budowlanych do eksploatacji i dalsze bezkolizyjne realizowanie proc bud danego przeds. inwest
PLACE SKŁADOWE I MAGAZYNY : Zasady usytuowania -w pobliżu tras komunikacyjnych, centralnie - na dużych budowach, na małych budowach - na uboczu, blisko centrum administracyjno- socjalnego.
ZAOPATRZENIE BUDOWY W WODĘ źródłem wody jest sieć wodociągowo-tymczasowa. Zapotrzebow anie budowy w wodę dzieli się na: 1.zapotrzebowanie wody na cele produkcyjne Qprod 2.zapotrzeb.wody na cele gospodarcze Q gosp 3.z.w. na cele przeciwpożarowe Qppoż
ZARZĄDZANI PRZEDSIĘBIOR. BUDOWLANYM Zarządzanie oznacza 1.sztukę realizowania czegoś za pośrednictwem ludzi 2.proces planowania, organizowania przewodzenia i kontrol. działalności członków organizacji oraz wykorzystania wszystkich, innych jej zasobów dla osiągnięcia określonych celów.
Organizacja(jest to czynność i podmiot) np.przedsiębior budowlane lub inne.
WYDAJNOŚĆ TEORET- ilość prod. jaką może wykonać maszyna w ciągu godziny pracy: nieprzerwanej, najszybszej i z wykwalifikowanym maszynistą
WYDAJNOŚĆ TECHNICZNA- ilość prod. jaką może wykonać maszyna w ciągu 1h nieprzerwanej pracy w konkretnych war. budowy
WYD. EKSPLOATACYJNA- śr. wydajność osiągana przez maszynę w konkr. war. techn.-org. budowy
ELEM. PROCESU DECYZYJNEGO- 1) zmienne decyzyjne 2) war. organizacyjne - brzegowe 3) parametry modelu 4) funkcja kryterium
PROJ. TOB ZAWIERA: 1)charakterystyka zadania, war. realizacji 2)zestawienie procesów 3)opis tech.-gii proc. zasadniczych realizowanych na placu budowy 4)koncepcja organizacji budowy, podział na działki 5)h. ogólny 6)h. pochodne 7)plan zagospodarowania placu budowy
HARM. FINANSOWE- 1)analityczno -graficzne 2)wpływów i wydatków
LICZEBNOŚĆ BRYGADY- 1)przedmiar 2)N- norma pracochłonności 3)czas wykonania zadania P=N*Q 4) t=P/n
n -liczba robotników