PROTEKCJA CELNA NOMINALNA I EFEKTYWNA
Efektywność protekcjonizmu zależy od:
wielkości absolutnej cła
wysokości cła na importowane części składowe i materiały służące do jego wykonania
Aby obliczyć efektywne stawki celne, należy ustalić stawki nominalne stosowane do dóbr pośrednich, surowców czy półfabrykatów, wchodzących w skład wyrobu gotowego.
Jeżeli stawki celne na półprodukty są niższe od stawek dotyczących wyrobu gotowego, to efektywna stawka celna jest wyższa od stawki nominalnej ujętej w taryfie, i odwrotnie.
Protekcjonizm efektywny przewyższa rozmiary normalnego (dlatego stosunkowo niewysokie stawki nominalne spełniają rolę ceł prohibicyjnych).
Różnica pomiędzy stawkami nominalnymi i efektywnymi jest wyższa w krajach, w których surowce i półfabrykaty wchodzące do produkcji gotowej objęte są niskimi cłami lub w ogóle importowane są bez cła (sytuacja ma miejsce w handlu zagranicznym krajów wysoko rozwiniętych z rozwijającymi się).
Metoda obliczania efektywnych stawek celnych:
Z = (t-Σms) / v
gdzie:
Z - efektywna stawka celna
t - nominalna stawka celna na produkcję gotową,
s - nominalna stawka celna na surowce,
m i v - wskaźniki obrazujące udział wartości surowców w cenie towaru (m) i udział wartości dodanej w procesie produkcji (v)
Wysokości ceł na towary znajdujące się w różnych stadiach przetwarzania są wzajemnie uzależnione i powiązane między sobą. Prawidłowa ocena wysokości ochrony celnej towaru o wysokim stopniu przetworzenia nie może być dokonana bez uwzględnienia ceł, którymi objęte są surowce, półfabrykaty i inne części składowe towaru.
WYSOKOŚĆ TARYF CELNYCH WZRASTA WRAZ ZE WZROSTEM PRZETWORZENIA TOWARU.
Negatywne działanie efektywnego protekcjonizmu celnego WE odczuwają kraje rozwijające się - obniża wartość eksportu tych krajów.