ĆWICZENIE 12
TEMAT: Cechy indywidualne ucznia ułatwiające i utrudniające proces uczenia się i nauczania.
NASTAWIENIA I MOTYWACJE
/ Czabański B. : Wybrane zagadnienia uczenia się i nauczania techniki sportowej. AWF, Wrocław 1998, str. 63 -70, 74 -75/
• Motywacje, motywy i motywowanie (ale również nastawienie, emocje) to warunki wstępne sprawnego uczenia się.
• Uczenie się to system, w którym jest podsystem MOTYWUJĄCO - EMOCYJNY, którego celem jest - zwrócenie uwagi na niezbędną aktywność ucznia w procesie uczenia się i nauczaniu techniki sportowej (i pewnie też w innych dziedzinach). Uczeń nie może być biernym odbiorcą informacji.
• Emocje i motywacje mają wpływ na napływające informacje, a dalej na sprawność ich przetwarzania i formułowania określonej decyzji.
• Emocje i motywacje silnie oddziałują na nasze zachowania, a przez to również na proces uczenia się!
• Rejestrowanie wyników uczenia się, postępów uczenia się wywołują RADOŚĆ /emocje/ co pobudza /motywuje/ ucznia do dalszego doskonalenia własnych kompetencji.
1. MOTYWACJE, MOTYWY, MOTYWOWANIE:
MOTYWACJE
Def. Motywacji:
→ Rőthing P. /1983/
„Motywacja jest to bardzo ogólne określenie dla świadomych i nieuświadomionych, wrodzonych i nabytych procesów i stanów psychicznych, które w mowie potocznej określa się jako efekt, popęd, potrzebę, nastawienie, odczucie, zainteresowanie, nastrój, chęci, życzenia i temu podobne”.
→ Czajkowski Z. / 1987/
„jest to zespół czynników pobudzających człowieka do określonego działania i zachowania. Stanowi układ potrzeb i wartości określający kierunek i stopień zaangażowania jednostki w jej działaniach i dążeniach”.
→ Singer R.N. /1985/
„ Motywację określa się na ogół jako zachowanie ukierunkowane na cel, jako wewnętrzną potrzebę osiągnięcia celu”.
→ Cefer C.N., Appley M.H. /1972/
„ Motywację określa się jako potencjał energetyczny pewnego rodzaju działania”. *
→ Ungerer D. /1977/
Motywacja to potencjał, który poprzez napięcie wywołane potrzebą, prowadzi do działania skierowane na osiągnięcie celu.*
→ Motywacja to mechanizm organizacyjny zachowania się człowieka w kierunku osiągnięcia ważnych dla niego stanów rzeczy.
PRZYKŁAD MOTYWACJI:
Podstawa motywacji gry w piłkę jest naturalna potrzeba ruchu, co wyraża się większą aktywnością. Potrzeba gry w piłkę to BODZIEC, który wywołuje określoną REAKCJĘ czyli aktywne zachowanie się / jednocześnie potrzeba ruchu/, a ta możliwość daje piłka.*
Rodzaje motywacji /Okoń W., 1981/:
1. MOTYWACJA ZEWNĘTRZNA
→ powstaje z chwilą działania zachęty z zewnątrz,
→ przykładem wywołania motywacji zewnętrznej jest system nagród i kar,
→ ma tendencję do oddziaływania coraz słabszego *,
→ nie są związane z osobistym wysiłkiem skierowanym na samodzielnie określone cele *
→ motywacja zewnętrzna daje dobre rezultaty /efekty/ przy zadaniach prostych,
→ rezultaty motywacji zewnętrznej nie są trwałe i efektywne jak rezultaty motywacji wewnętrznej.
2. MOTYWACJA WEWNĘTRZNA
→ pobudza do działania, które ma wartość samą w sobie,
→ przykładem jest zainteresowanie lub zamiłowanie do czegoś, *
→ ma tendencje do wzmocnień i sięgania od potrzeb prostych do coraz bardziej złożonych
/prosta potrzeba ruchu → coraz bardziej złożone czynności ruchowe/*,
→ jest ilościowo i jakościowo coraz bardziej rozleglejsza,
→ jest niezbędna do sprawnej realizacji zadań złożonych,
→ związana jest z osobistym wysiłkiem skierowanym na samodzielnie określone cele,
→ rezultaty motywacji wewnętrznej są trwalsze i efektywniejsze
MOTYWY
→ Rőthing P. /1983/
„Motyw w sporcie to ponadczasowa i ponadsytuacyjna oraz specyficzna osobniczo gotowość do działania celowo w sytuacjach sportowych.”
Motyw to procesy:
• poznawcze: oczekiwanie, ocenianie,
• emocjonalne: nadzieja, obawy, radość, rozczarowanie.
→ Zakres motywów:
Od prostych wewnętrznych (np. o naturze poznawczej, emocjonalnej, społecznej) po proste zewnętrzne (np. pieniądze) i zewnętrzne złożone (np. pośrednie oddziaływanie wychowawcze).
→ W sporcie i wychowaniu fizycznym występują następujące motywy:
─ chęć współuczestnictwa
─ agresja
─ potrzeba ruchu
─ potrzeba wysiłku fizycznego
─ potrzeba ryzyka
─ obawa przed niepowodzeniem
─ nadzieja na sukces
─ potrzeba zabawy
MOTYWOWANIE
Motywowaniem nazywamy proces, w którym następują wyzwania od strony określonych sytuacji i motywów.
Ma istotne znaczenie w procesie nauczania i uczenia się.
Jest bezwzględnym warunkiem wstępnych działań nauczycielskich w celu motywowania ucznia do osiągnięcia celu na drodze uczenia się.
Lepsze efekty w procesie uczenia się osiąga ten nauczyciel, który posiada umiejętności motywowania, a nieco mniej wiadomości o technice sportowej!!!
Proces motywowania powinien uwzględniać zróżnicowanie osobowości uczniów
Walory motywujące posiada:
Większość filmów sportowych
najbliższe otoczenie ucznia (np. rodzice uprawiający sport, koledzy)
Poprawna współpraca nauczyciela z rodzicami i wciągnięcia ich oraz grono najbliższych osób do działań motywacyjnych może dać dobre rezultaty i przyspieszyć proces nauczania.
2. NASTAWIENIE:
Jest to pojęcie, które określa pewien zespół zjawisk psychicznych, towarzyszących chwili ukierunkowania uwagi na coś, co ma nastąpić i czego się spodziewamy.
Nastawienie def. Singer
Nastawienie jest to: „ mentalny i neuronalny stan gotowości, którego struktura jest wynikiem doświadczenia, który oddziaływuje sterująco lub dynamicznie na reakcję podmiotu, skierowany na wszelkie obiekty lub sytuację, z którymi dany stan jest związany”
Nastawienie jest to stan gotowości i skupienia uwagi na osiągnięciu celu i wykonaniu zadania.
Nastawienie jako stan umysłowej i emocjonalnej gotowości do wykonania celu powinien nie tylko poprzedzać podjęcie działania ale również towarzyszyć procesowi uczenia się!!!
Przykładem wykorzystania nastawienia w nauczaniu może być podanie przez nauczyciela wstępnych informacji przed pokazaniem określonej czynności, którą uczeń ma wykonać.
Wywołanie nastawienia może być przygotowaniem ucznia ( umysłowe i emocjonalne) do odbioru informacji.
Nastawienie obok pozytywnego czynnika w uczeniu się i nauczaniu może przynieść również negatywne skutki.
Staje się tak wówczas, gdy przyczynia się do wyboru nieistotnych lub zupełnie nie związanych z celem informacji.
Nie właściwe nastawienie ucznia wynika również z nie właściwych działań nauczyciela!!!
Nastawienie powinno być wywołane przez właściwe działania nauczyciela!!!
1