CZYNNIKI EDAFICZNE

Zalicza się do nich fizykochemiczne i strukturalne właściwości środowiska mające podstawowe znaczenie przede wszystkim dla fauny glebowej. Na zwierzęta wpływają wyraźnie, choć znacząco pośrednio przez kształtowanie szaty roślinnej zapewniającej im żer, miejsca lęgowe,osłony itp. Jakość gleby wpływa na zagęszczenie zwierząt na danym obszarze, a także bezpośrednio na jej jakość osobniczą np. króliki bytujące na obszarach o lepszych glebach mają większą masę ciała i silniejszą konstrukcję szkieletu (gleby wapienne wpływają na kościec, poroże ogólną jakość jeleniowatych). Bezpośrednio z podłoża lub przez roślinność zwierzęta pokrywają swoje zapotrzebowanie na mikro makroelementy, których ograniczone zapotrzebowanie w środowisku wpływa bezpośrednio na występowanie zwierząt niedobór mikroelementów. Wywołujących choroby fizjologiczne u zwierząt może być spowodowany zniekształceniem środowiska przez działalność środowiska z drugiej strony nadmiar mikroel. Jest dla organizmu równie niebezpieczny.Dla tego niezwykle ważne jest utrzymywanie środowiska w takim stanie, aby możliwe było zachowanie równowagi jonowej.

OCHRONA BIERNA (USTAWOWA)

Rozporządzenie MOŚZNiL z dnia 6.01.1995r. Mówi o zakazie: zabijania zwierząt chronionych,- chwytania, przetrzymywania zwierząt chronionych,- Wprowadzania do obrotu (czyli handel),- Płoszenia, niszczenia gniazd, lęgowisk,- Przemieszczania zwierząt chronionych (mają one naturalny zasięg i ekosystem),- Niszczenia mrowisk i nor,- Można tworzyć strefy ochronne w wokół gniazd,- Za zgodą Ministra Ochrony Środowiska do celów naukowo badawczych można omijać wszelkie zakazy

UKŁAD ROZRODCZY ŻABY

Żaby są rozdzielno płciowe, występuje u nich wyraźny dymorfizm płciowy samce różnią się od samic drugorzędowymi cechami płciowymi (wielkość barwa), mają narządy głosowe, rezonatory, modzele itp. Pierwszorzędne cechy płciowe, czyli narządy rozrodcze są parzyste i otwierają się do steku. U samców są to parzyste przylegające do nerek kuliste jądra, od których odbiegają przewody nasienne wpadające do moczowodów. Przy jądrach leżą ciałka tłuszczowe, których zadaniem jest odżywianie jąder. Narządów kopulacyjnych brak. Jajniki samicy mają budowę groniastą. Dojrzałe jaja wpadają do jamy ciała stąd przez parę jajowodów do steku. U płazów zaplemnienie i zapłodnienie jest zewnętrzne. Jaja zaopatrzone w żółtka są otoczone galaretowatą masą do wody pojedyńczo, w sznurach i pakietach.

BIOCENOTYCZNA I GOSPODARCZA DZIAŁALNOŚĆ ŁUSZCZAKÓW

Jako że są to ptaki ziarnojady mogą powodować pewne szkody zjadając nasiona rozłupując szyszki i zjadając pąki wierzchołkowe. Jednak w okresie lęgowym karmią młode owadami przyczyniając się tym samym do redukcji owadów w lasach. -Zięba zbiera z powierzchni ziemi opadłe nasiona iglastych, w szkółkach zjada nasiona słabo przykryte lub wypłukane przez deszcz niekiedy ścina liścienie. -Czyż zjada nasiona Ol, Brz, So, Św, -Gil- zjada nasiona drzew i krzewów liściastych, pączki oraz delikatne pędy -Grubodziób - zjada nasiona Gb, Bk, Kl, Kl jaw., i pączki drzew liściastych. -Trznadel - wpierdala dużo nasion opadłych słabo przykrytych i wypłukanych przez deszcz. -Ścina - siewki gat. Iglastych

BIOCENOTYCZNA I GOSPODARCZA DZIAŁALNOŚĆ GRYZONI

Gryzonie są szkodnikami leśnymi. Konieczność ostrzenia zębów i duże zapotrzebowanie pokarmowe powodują szkody w leśnictwie.

Typy szkód wyrządzanych przez gryzonie: -niszczenie szyszek, zjadanie nasion, owoców na drzewach i krzewach oraz nasion opadłych. Nasionami żywią się wszystkie oprócz bobra. Taka działalność gryzoni powoduje obniżenie zbiorów lub przy dużej liczebności szkodników uniemożliwia zbiory.- Wygrzebywanie i zjadanie nasion wysianych w szkółkach i na uprawach. Wszystkie gatunki mają zdolność do łatwego odnajdywania nasion pod ziemią. -Szkody pośrednie - nadmierna aeracja gleby, ogryzanie systemów korzeniowych, obniżanie wód gruntowych. -Szkody bezpośrednie - niszczenie systemów korzeniowych. - Niszczenie lub uszkadzanie siewek lub sadzonek, -ścinanie pędów, -wyłuskiwanie pączków, -ogryzanie kory na częściach nadziemnych drzew, krzewów np. pilchowate wiewiórki, norniki i myszowate, -przegryzanie drzew np. bóbr, -niszczą zbiory w magazynach i w uprawach zbóż, -przenoszą groźne choroby, -bobry żyjące nad ciekami i jeziorami ogryzają i obalają drzewa.Ich działalność może doprowadzić do utworzenia bagna na terenach wilgotnych lub do podniesienia się wody gruntownej na terenach suchych.Pęknięcie tam budowanych przez bobry powodują duże szkody poprzez zalewanie obszarów przybrzeżnych.

Biocenotyczna działalność gryzoni: gryzonie generalnie są szkodnikami, w większych ilościach powodują dość znaczne szkody w gospodarce leśnej. Większość gryzoni charakteryzuje się masowym pojawem, przez co następuje gwałtowne zwiększenie się szkód. Przyrost liczebności gryzoni pociąga za sobą również zwiększenie się liczebności drapieżników

OCHRONA CZYNNA

Polega na:

- Propagowanie zwierząt,

- Odstrzały selekcyjne (zwierzęta chore, najsłabsze) mają wpływ na stan sanitarny populacji. Wśród zwierząt chronionych nie można ingerować w liczebność,

- Wywieszanie skrzynek lęgowych.

- Budowa sztucznych gniazd (kosze dla ptaków wodnych),

-Zakładanie remiz śród polnych,

-Zaspokojenie potrzeb w zakresie zapewniania schronienia: tworzenie rezerwatów i innych form ochrony przyrody, ochrona żereni bobrów,

-Ułatwianie pobierania pokarmu: budowa czatowni dla ptaków drapieżnych,

-Dokarmianie: karmniki dla ptaków, wprowadzanie gat. Roślin o miękkiej korze do spałowania, zakładanie poletek łowieckich,

-Dokarmianie zimowe: paśnikowe i bez paśnikowe.

SZKODY ZAJĄCOWATYCH

Zającowate szkodzą przez ogryzanie pączków, pędów na młodych drzewkach. Pędy ogryzione przez zającowate mają stosunkowo gładką, przeważnie skośną powierzchnię ścięcia. Zgryzają one długie odcinki zdrewniałych pędów do grubości 1 cm w zależności od grubości pokrywy śnieżnej ogryzane są drzewka do wys. 1 m, niekiedy nawet wyżej. Najbardziej narażone na zgryzanie przez zającowate są drzewa i krzewy liściaste. Królik występuje głównie w lasach na ubogich siedliskach boru suchego, zgryza przede wszystkim sosnę. Zimą i wczesną wiosną chętnie też ogryza, najczęściej strzałki do 5 cm, oraz gałązki wyrastające blisko gleby drzew i krzewów liściastych. Szkodliwość królików zwiększa fakt, że bytują one zwykle wspólnie w większej liczbie.

BIOCENOTYCZNA I GOSPODARCZA DZIAŁALNOŚĆ DRAPIEŻNYCH

-pełnio w środowisku funkcje naturalnego selekcjonera. Dzięki nim jest możliwy jest do utrzymania dobry stan sanitarny w populacji (zabijają stare i chore osobniki)-

• Funkcja sanitarna żywiąc się padliną

• Stanowią ważne ogniwo w łańcuchu pokarmowym

Łasicowate- zjadają gryzonie przyczyniające się do ich biologicznego zredukowania. Dostarczają cennych futer. Wilk- regulator liczebności populacji jeleniowatych i poluje na zwierzęta gospodarcze. Lis - padlinożerca zjada gryzonie oraz poluje na kuraki, roznosi choroby (wścieklizna, świerzb).Ma piękne futerko. Kotowate zjadają ptaki pisklęta młode zające.Udomowione koty pomagają w tępieniu gryzoni gospodarstwie człowieka. Ryś - poluje na zające, sarny, dba o stan sanitarny zwierzyny. Jastrząb - szkody w łowisku i gospodarstwie domowym. Błotniak stawowy - niszczy lęgi kaczek. Psy, koty - zające, cielaki jeleni i danieli, plądrują gniazda cietrzewi, kuropatw.

WPŁYW CZŁOWIEKA NA ŚRODOWISKO ZWIERZĄT

Wskutek działalności człowieka w minionych latach, obecny stan sanitarny lasów znajduje się na krawędzi katastrofy ekologicznej. Odnowienie lasów, a tym samym stworzenie korzystniejszych warunków żerowych dla zwierząt roślinożernych przy obecnych trudnych warunkach ekologicznych powoduje konieczność ograniczenia do minimum szkód wyrządzonych przez zwierzęta łowne. Osłabione pod względem ekologicznym lasy, pola, wody nadal są zatruwane przez emisję zanieczyszczeń przemysłowych, komunalnych. Wzrastająca sieć dróg, tras szybkiego ruchu powoduje koncentrację związków ołowiu w roślinności, a nadmierny pobór wody dla celów komunalnych, przemysłowych wpływa na zachwianie równowagi hydrologicznej, co w połączeniu z przestarzałym systemem melioracji powoduje tak znaczne obniżenie poziomu wód gruntowych, że prowadzi do powolnego stepowienia krajobrazu. Niekorzystną sytuację środowiskową zwierząt pogłębia także stała obecność człowieka w lesie. Nie kontrolowany wstęp do lasów turystów, zbieraczy runa leśnego zakłóca naturalne dobowe cykle żerowania zwierząt, które spychane są na tereny podmokłe, bagniste, łatwo dostępny i pełno wartościowy dla zwierząt pokarm. Niektóre gatunki np. dzik, sarna, jeleń przemieszczają się ze swych środowisk naturalnych na pola uprawne, w łany zbóż.

ROLA GOSPODARCZA JELENIOWATYCH

Wszystkie gat. Jeleniowatych są gat. Łownymi. W przyrodzie i gospodarce człowieka pełnią zarówno pozytywną jak i negatywną rolę:

Rola pozytywna: -Korzyści ekonomiczne wynikające z tego, że są to zwierzęta łowne (mięso, skóry, poroże). -Aby zwiększyć korzyści prowadzi się planowe gospodarstwa łowieckie zmierzające do zmniejszenia szkód wyrządzanych przez jeleniowate i utrzymania odpowiedniego stanu ilościowego i sanitarnego zwierzyny. -Mięso jeleniowatych jest cennym surowcem eksportowym. -W Skandynawii jeleniowate wykorzystywane są jako zwierzęta pociągowe.

Rola negatywna; -Wyrządzają szkody tam gdzie istnieje wyraźna dysproporcja pomiędzy liczebnością zwierzyny a pojemnością łowiska. -Zgryzają pędy drzew i krzewów (najczęściej młode wierzchołki) a także sadzonki Jd, So, Db, Bk, Jś, Św, co powoduje zamieranie młodych drzew, opóźnienie ich przyrostu i powstawanie form krzaczastych, a nawet zanikanie gat. Szczególnie chętnie zjadanych. -Spałowanie jest to zdzieranie kory z pni drzew. Spałowana kora jest zjadana. W lasach europejskich drzewa spałują najczęściej jeleń, łoś rzadziej daniel i muflon oraz żubr. Spałowanie może być letnie i zimowe. -Osmykiwanie - inaczej obijanie, czemchanie polega na kaleczeniu i zrywaniu kory w czasie pocierania pnia (lub pędów młodych drzew) porożem lub czołem. W czasie rui samce jeleniowatych prowadzą tzw. Walki pozorowane podczas których uderzają porożem w pnie młodych drzew uszkadzając korę i łamiąc pędy boczne. W podobny sposób zdzierają korę podczas wycierania scypułu. -Tratują uprawy. -Niszczą płody rolne. -Łamią gałęzie.

SZKODY WYRZĄDZANE PRZEZ PTAKI

Trudno jest zaliczyć danego ptaka do grupy szkodników. Niektóre jak krukowate plądrują gniazda ptaków owadożernych ale jednocześnie oddają swe usługi w ochronie przed owadami.

Szkody powodowane przez poszczególne gat.: Kuraki - głuszec i cietrzew żywią się pączkami roślin przez co powodują pewne szkody szczególnie w szkółkarstwie, generalnie ze względu na niewielką liczebność głuszca i cietrzewia szkody wyrządzane przez te ptaki nie mają większego znaczenia. Bażant może zjadać jedynie nasiona drzew. Gołębie - grzywacz, siniak, turkawka powodują szkody poprzez zjadanie nasion, a tym samym uszczuplają zbiór nasion. Potrafią także wybierać nasiona ze szkółek. Największe straty powoduje grzywacz, bo jest najliczniejszy. Dzięcioły - poza pozytywną rola w ochronie lasów dzięcioły stają się szkodnikami: niszczą skrzynki lęgowe, nakłuwają korę, niszczą szyszki, zjadają nasiona, uszkadzają mrowiska i zjadają mrówki. Ich szkody mają niewielkie znaczenie. Krukowate - sojka i orzechówka zjadają nasiona, podcinają pąki szczytowe, plądrują gniazda innych ptaków. Łuszczaki - zjadają nasiona, potrafią wyłuskiwać je sobie z szyszek. Niszczą liścienie, strzępią i ścinają pąki szczytowe w młodnikach. Trznadel zjada opadłe nasiona i kiełki nasion liściastych. Błotniak stawowy - niszczy lęgi kaczek. Jastrząb - szkody w łowisku i gospodarstwie domowym.

Środki zaradcze: Różne odstraszacze w postaci grzechotek, detonatorów, odtwarzanych dźwięków, - środki chemiczne (miniowanie nasion), - przykrywanie wschodów w szkółkach.

---